آسیب های اینترنت و ماهواره بر نوجوانان (دختران) - بخش دوم

آسیب های اینترنت و ماهواره بر نوجوانان (دختران) - بخش دوم

بخش اول مقاله آسیب های اینترنت و ماهواره بر نوجوانان ویژه دختران را مطالعه کردیم، اینک بخش دوم این مباحث را در این نوشتار خواهید خواند، با ما همراه باشید...

امروزه وجود رسانه های جمعی در زندگی باعث بروز آسیب های مخرب شده. مهمترین آنها که می توان از نام برد ماهواره هست که بسیاری از خانواده ها رو گرفتار خود کرد که بیشتر آن نوجوانان آن خانواده تاثیر می پذیرند.

آسیب های ماهواره و راهکارهای رویارویی با آن

دنیای صنعتی امروز که عصر تکنولوژی نامیده می شود، با پدید آمدن و گسترش تکنولوژی وسایلی مانند ماهواره، اینترنت، موبایل و بازی های رایانه ای، زندگی افراد جوامع مختلف را با چالش های فراوانی روبرو کرده است. تکنولوژی مرزهای فرهنگی و اجتماعی و حتی جغرافیایی را دستخوش تغییرات می کند، به نحوی که از تکنولوژی های نام برده در برخی کشورها بعنوان انفجار اطلاعاتی یا بحران اطلاعات یاد می شود.

کارشناسان علوم اجتماعی و بسیاری از روانشناسان معتقدند، گستردگی این وسایل بخصوص ماهواره بعنوان ابر رسانه جمعی در بین جوامع مختلف، وسیله ای ارتباطی است. رسانه های جمعی مانند ماهواره، اینترنت و بسیاری از بازی های رایانه ای در عصر حاضر، نقش قابل توجهی در انتقال اطلاعات و پیام ها به عهده دارند. برقراری ارتباط در دنیای امروز از طریق امواج ماهواره ای امکان پذیر است و هر آنچه برنامه های ماهواره ای ارائه می دهند. همزمان برای تمامی افراد گیرنده یکسان است.

اما مسئله ای که باید به آن توجه شود، گروه بندی ها و طبقات اجتماعی، سنین مختلف بینندگان و همچنین تفاوت درک و سلیقه افراد در محتوای این برنامه هاست. همچنین عصر ارتباطات علاوه بر افزایش رسانه های ارتباط جمعی، نمادها و باورهای جوامع را دچار تغییر و تحول کرده و همزمان با افزایش رسانه های جمعی تأثیرات آنها بر هویت و فرهنگ جوامع ارتباط داشته و در واقع تأثیری که رسانه های جمعی بر فرهنگ و ساختار اجتماعی زندگی افراد داشته اند، سبب شده به نوعی همه دنیا با چالشی بنام بحران هویت روبرو شود.

با پیشرفت تکنولوژی، چشم انداز جدید و تازه ای برای افراد جوامع مختلف ابداع شد. از آن جایی که این ابزارهای پیشرفته رسانه ای، هیجانات زیادی را برای گروه های سنی مختلف ایجاد می کند و باعث می شوند در سراسر دنیا مخاطبان فراوانی را جذب کند، بنابراین روان شناسان متعدد از این نوع رسانه ها به نوعی تروریسم فرهنگی یا ترور فرهنگی و خانوادگی در بین جوامع یاد می کنند.

این رسانه های تصویری، با برنامه های تفریحی و سرگرم کننده برای افراد در مدت طولانی باعث یکسان سازی سلیقه قشرهای مختلف یک جامعه می شود. و از سوی دیگر ایجاد شکاف های عمیق و جدید طبقاتی می کنند و به دلیل ارتباط این وسیله ها با تمام دنیا فرهنگ قالب بندی شده، فرستنده این نمادها و پیام ها، بدون محدودیت در اختیار گیرنده قرار می گیرد و سپس وارد کانون خانواده و بعد از آن وارد جامعه می شود.

پیامدهای استفاده از رسانه های جمعی

بسیاری از بازی های کامپیوتری و استفاده بیش از حد رسانه های جمعی به دلیل داشتن صفحات گوناگون، تنوع رنگ و شبکه باعث تأثیرات منفی روی مغز و اعصاب کودکان و نوجوانان و عصبانیت های بدون دلیل افراد می شود و وضعیت تحصیلی کودکان و نوجوانان را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.

آسیب های روانی و اجتماعی این وسایل به مرور زمان در کودکان باعث منزوی شدن آنها می شود؛ بطوری که کودکانی که از بدو تولد و در دوران کودکی به دلیل کمبود و نداشتن فضاهای تفریحی و آموزشی در منزل و محیط خانواده به بازی های کامپیوتری، اینترنت و تماشای ماهواره علاقه مند شدند، به مرور زمان نوعی انزوا طلبی در آنها ایجاد می شود که در نتیجه این انزوا طلبی باعث دور شدن آنها از اجتماع می گردد، در حالی که این کودکان در این سنین نیاز دارند با هم سن و سالان خود بازی های گروهی انجام دهند تا سطح مهارت های اجتماعی شان تقویت شود.

کودکانی که بطور مداوم تصاویر و صحنه های خشونت آمیز فیلم های ماهواره را می بینند. این تصاویر در ذهن آنها ثبت می شود. و گاهی اوقات کودک خود را بجای قهرمان فیلم جایگزین می کند و به مرور تأثیرات منفی از لحاظ فرهنگی، اجتماعی، روحی و روانی در آنها پدیدار می شود و این مسئله باعث افزایش پرخاشگری در کودکان و نوجوانان می گردد.

همچنین با ادامه این روند، کاربران این ابزارها به نوعی وابستگی با اعتیاد رسانه ای دچار و این مسئله در خانواده باعث به وجود آمدن بحران خانوادگی در بین جوامع می شود و گاهی اوقات در برخی میان کاربران ایجاد حساسیت زدایی در فرهنگ می کند، یعنی بعد از یک مدت فرد استفاده کننده حساسیت های فرهنگی و اخلاقی را از دست می دهد و به نوعی فرد مغلوب آن فرهنگ می شود.

مطالعات متعدد نشان داده است که ادامه این معضلات فرد گرایی در جامعه و در بین خانواده را گسترش می دهد و در یک خانواده فرزندان بجای آنکه مطالعات فراغت را با یکدیگر سپری کنند، بصورت انفرادی در کنار این نوع ابزارها اوقات فراغت را سپری می کنند.بر اساس نظر کارشناسان دینی، برنامه های مبتذل ماهواره ای، موجب فروپاشی خانواده ها و سستی اعتقادات و تشویق به روابط نامشروع، استحاله فرهنگی و هویت دینی نسل آینده می شود.

رفتن ماهواره به منازل، یکی از جلوه های روشن جنگ نرم دشمنان است؛ زیرا دشمن بواسطه این شبکه ها درصدد ترویج دین ستیزی و از بین بردن ارزش های اخلاقی و قبح روابط نامشروع است. آوردن ماهواره به خانه، مشابه آوردن آتش به خانه است. حتی کسانی که در غرب زندگی می کنند از ایجاد تباهی در نسل های آینده بواسطه برنامه های این شبکه ها ناراحت هستند.

راهکارهای مناسب

از بهترین راه مقابله با آسیب های ماهواره و ابزار رسانه ای، تقویت فرهنگ خودی، بومی، ملی و دفاع از ارزش های ملی، ارتقای سطح آگاهی خانواده، برنامه ریزی مناسب برای اوقات فراغت جوانان، ترویج الگوهای رفتاری مناسب در خانواده و اجتماع است.خانواده باید با آگاهی بخشی و فرهنگ سازی به موقع و صحبت پیرامون آثار مثبت و منفی این ابزار رسانه ای سعی کند فرهنگ و اعتقادات مذهبی را آموزش دهند.

از سوی دیگر خانواده باید با افزایش سطح دینداری در بین فرزندان و اعضای خانواده و نیز افزایش سطح درک و فهم فرزندان، آثار منفی و مخرب این ابزارها را کاهش دهد با ترویج کتاب خوانی، قصه گویی، نقاشی، تهیه کاردستی میان اعضای خانواده باعث می شود کودکان کمتر سراغ این ابزارها رفته و بهتر است رسانه های خودی هنجارها، ارزش ها و میراث فرهنگی جامعه تحت عنوان فیلم، داستان، مقاله و گزارش مستند را به نسل جوان معرفی کنند.

جالب است در نوجوانان و جوانان بدانند که در کشورهای غربی نیز برنامه های خاص ماهواره ها به پس از نیمه شب یعنی زمانی که بیشتر مردم در حال استراحت و آمادگی برای فعالیت های روز بعد هستند پخش می شود تا از هدر روی توان نیروهای انسانی جلوگیری شود، در حالی که این تحفه غربی در کشورهای جهان سوم بدون هیچ محدودیت زمانی و گاهی حتی در زمانی که نیروی فعالی مانند جوان و نوجوان باید به تلاش های علمی برای ساختن آینده ای روشن اقدام کند، پخش می شود و مخاطبان خود را به آینده ای خیالی و وهمی سوق می دهد.

آشنایی با قوانین دینی در این باره، زیر پا گذاشتن قوانین رسمی با تماشای ماهواره، توجه به فریب کاری رسانه ای دشمنان از طریق ایجاد جذابیت های جنسی و مشغول نگه داشتن دل و جان مخاطبان با برنامه های کاذب از دیگر مسائلی است که بازگویی آن تأثیر خوبی بر بینش نوجوان خواهد داشت.

منبع:  کلیدهای شناخت و رفتار با دخترها، ابراهیم اخوی، صص 48-49.