امام حسین علیه السلام چه نیازی به عزاداری ما دارد؟

امام حسین علیه السلام چه نیازی به عزاداری ما دارد؟

شاید این روزها در برخی محافل و یا رسانه ها (رسانه بیگانگان و دشمنان دین) این شبهه را شنیده باشید که امام حسین علیه السلام چه نیازی به عزاداری ما دارد؟ برای پاسخ به این سوال با ما همراه باشید.

فهرست مطالب جهت دسترسی سریع:

• فلسفه عزاداری
• ائمه ﴿علیهم السلام﴾ انسان کامل
• مصادیق انسان کامل
• نقش ائمه در رشد وهدایت انسان
• عزاداری وسیله است نه هدف
• نقش عزاداری در هدایت و کمال

فلسفه عزاداری

عزاداری مراسمی است که برای آرام بخشیدن به فرد یا افراد داغ دیده برگزارمی شود برای این منظور، روشهای متعددی کاربرد دارد مانند همدردی کردن زبان با فرد داغ دیده، گریه کردن همراه با او، شنیدن غم و غصه های او، یادآوری داغ های دیگران بویژه داغ های بزرگان ... می باشد. این فلسفه اصلی عزاداری برای همه انسانهاست، اما آیا ما برای شهادت اباعبدالله ﴿علیه السلام﴾ عزاداری می کنیم تا غم و غصه های آنان را کم کنیم؟ آیا می توان مشابهت وتناسبی بین مردم و امامان علیهم السلام ایجاد کرد؟ یا این مساله شبهه افکنی در دین می باشد؟

ائمه ﴿علیهم السلام﴾ انسان کامل

کمال انسان در تعادل و توازن اوست یعنی انسان با داشتن این همه استعداد گوناگون آن وقت انسان کامل است که فقط بسوی یک استعداد گرایش پیدا نکند و استعدادهای دیگرش را مهمل و معطل نگذارد و همه را در یک وضع متعادل و متوازن همراه هم رشد دهد که علماء می گویند اساساً حقیقت عدل به توازن و هماهنگی بر می گردد. مقصود از هماهنگی در اینجا این است که درعین اینکه همه استعدادهای انسان رشد می کند، رشدش هماهنگ باشد مثلاً کودک سالم کودکی است که همه اعضایش بصورت واحد و هم اندازه رشد می کند اگر فقط دستش رشد کند یا پایش یا بینی اش یا سرش، چنین انسانی رشد کرده اما رشد ناهماهنگ.

انسان کامل آن انسانی است که همه ارزش های انسانی در او رشد کنند وهیچ کدام بی رشد نمانند وهرکدام از این ارزش ها به حد اعلی برسد. این انسان می شود انسان کامل، که قرآن از او تعبیر به امام می کند.

مصادیق انسان کامل

علی ﴿علیه السلام﴾ انسان کامل است برای اینکه همه ارزش های انسانی در حد اعلی و بطور هماهنگ در او رشد کرده است. انسان کامل مظهر اَتَمّ اسمای الهی خداست و به لحاظ اصل و ریشه یک حقیقت است او خلیفه خدا بر روی زمین و آسمانهاست.

انسان کامل یگانه کلمه ای است که خود به تنهایی با جامعیت خویش همه اوصاف جمال وجلال خدا و جمیع اسمای حسنای او را به نمایش گذاشته است. او مظهر اسم اعظم خداست و موجودات دیگر مظاهر دیگر اسمای کلی و جزئی وی هستند.

این حقیقت واحد برحسب اقتضائات متفاوت و استعدادهای گوناگون در زمانهای مختلف مظاهری متعدد و تجلیاتی متنوع است این مظاهر و تجلیات چیزی جز صورتهای پیامبران و ائمه و اولیای معصوم ﴿علیهم السلام﴾ نیست .

وجود مقدس ائمه معصومین ﴿علیهم السلام﴾ برطبق ایات قرآن و روایت مستند انسانهای کاملی هستند که هیچ نیازی به خلق ندارند. آنان اهل بیت و خاندان نبوت ﴿علیهم السلام﴾ می باشند که جایگاه رسالت و واسطه های فیض الهی هستند که هر آنچه نعمت و رحمت بر کل عالم از جانب خداوند بخواهد نازل شود بدست مبارک انسان کامل در هر زمان فیض رسانی می گردد.

نقش ائمه در رشد وهدایت انسان

انسانها برای صعود به قله کوه نیازمند ریسمانی محکم هستند تا وسیله ای خوب برای این ارتفاع باشد. حال با اندک تأمّل سؤال می کنم آیا برای و رشد و صعود روح به ریسمان نیاز نداریم؟ این ریسمان های محکم الهی وجود مقدس ائمه معصومین ﴿علیهم السلام﴾ می باشند: قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ؛[1] اى اهل کتاب بیایید بر سر سخنى که میان ما و شما یکسان است بایستیم که جز خدا را نپرستیم.

در این آیه هدف از خلقت را همان تعالی و صعود به درجات بالای انسانیت می داند: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ وَجَاهِدُوا فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛[2] اى کسانى که ایمان آورده اید از خدا پروا کنید و به او [توسل و] تقرب جویید و در راهش جهاد کنید باشد که رستگار شوید.

این آیه کریمه وسیله های هدایت را روی زمین امامان معصوم ﴿علیهم السلام﴾ معرفی می کند که مایه رشد و تعالی انسانها هستند: وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا: همگى به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید و نعمت خدا را بر خود یاد کنید.[3]

در این آیه می فرمایند حال که قصد صعود و هدایت دارید به این ریسمان های الهی چنگ بزنید و ائمه معصومین ﴿علیهم السلام﴾ را حبل الله و ریسمان الهی بیان می کند 

ایا این ذوات مقدسه به عزاداری ما نیازمندند یا ما به این ریسمان های هدایت محتاجیم؟

ما ناقص هستیم و باید کامل شویم یا اباعبدالله ﴿علیه السلام﴾ باید کامل شود؟!

اشکها، عزاداری ها، نذرهای ما که به درگاه حضرت احدیت هدیه می گردد، فقط و فقط وسیله رشد و کمال ما هستند و بالواقع ما با این اعمال خالص راه نجات خود را هموار می کنیم . امام حسین ﴿علیه السلام﴾ وجود کاملی است که به خلق نیازی ندارد، او کریمی است که بدون منت می بخشد، او دست نیازمندان را می گیرد و بالا می برد زیرا به تنهایی بدون کمک، حزکت در این مسیرسخت و دشوار است: إنّا تَوَجَّهنا وَاستَشفَعنا وَ تَوَسَّلنا بِکَ إلی اللهِ وَ قَدَّمناکَ بَینَ یَدَی حاجاتِنا یا وَجیهاً عِندَاللهِ إشفَع لَنا عِندَاللهِ.[4]

عزاداری وسیله است نه هدف

عزاداری وسیله ای برای رسیدن به درجات کمال می باشد و هدف اصلی تقرب می باشد. اینکه اگر ما به هدف  نمی رسیم مساله این است که عزاداری را هدف می دانیم همه این قدم ها اگر صحیح، کامل و خالصانه برداشته شود یقینا ما را به رضایت خداوند و اهل بیت ﴿علیهم السلام﴾ می رساند.

نقش عزاداری در هدایت و کمال

گریه کردن و عزاداری بر مصیبت اباعبدالله ﴿علیه السلام﴾ تاثیرات روانی مطلوبی بر انسان دارد آرامش ویژه و لذتی خاص به انسان می دهد. غم معنویت و غم آخرت باعث تفکر و تأمّل دقیقی می گردد که منشاء حرکت است. این غم و گریه و عشق جنسش تعالی بخش انسان است. حس سبکی بعد از عزاداری که به عزاداران دست می دهد شاهد مثال ماست نیرویی که محرک وجود انسان به سمت طهارت ها و رشد و کمال است و از طرفی ایجاد پیوند عمیق عاطفی با وجود حسین بن علی ﴿علیهما السلام﴾ برقرارمی کند.

گریستن همچون خندیدن یک رفتار هیجانی و مخصوص انسان هاست و سبب تخلیه روانی و هیجانی می شود و از جهتی باعث صفای روح می گردد. عواطف و شناخت را تقویت و نیز سبب می شود تا آدمیان بکوشند در رفتار خود شبیه به آنان باشند.

منابع :
تفسیر المیزان، علامه محمدحسین طباطبایی
حماسه حسینی، شهید مرتضی مطهری
ادب فنای مقربان، آیت الله جوادی آملی

پی نوشت:
1. ﴿سوره مبارکه آل عمران / آیه 64﴾
2. ﴿سوره مبارکه آل عمران / آیه 35﴾
3. ﴿سوره مبارکه آل عمران / آیه 103﴾
4. ﴿فرازی از دعای توسل ﴾