آثار و برکات عزاداری امام حسین علیه السلام

فواید، آثار و برکات عزاداری

 * آمرزش گناهان

اولین نتیجه عزاداری ، آمرزش گناهان است. طبق روایات، اگر کسی وارد جلسه عزای امام حسین  علیه السلام شود و عزاداری کند، گناهان او آمرزیده می شود. (ر.ک: تفسیر القمی/2/292) چنان که از پیامبر  صلی الله علیه وآله وسلم و ائمه طاهرین  علیهم السلام روایاتی در اهمیت عزاداری و این که گریه بر مصایب اهل بیت  علیهم السلام بهشت را واجب می گرداند، وارد شده است. بحمدالله همیشه جلسات عزاداری رونق داشته و سزاوار نیست کسی خود را از فیض آن و نتایج مفید آن محروم سازد.

 * ثواب فراوان

در روایات معصومین  علیهم السلام برای عزاداری  و زیارت امام حسین  علیه السلام، ثواب حج و عمره بیان شده است. (کامل الزیارات/156) حتی در روایات آمده است که افضل از همه اعمال است. (کامل الزیارات/146) هم چنین در روایات فرموده اند ثواب عزاداری  و زیارت حضرت ابی عبدالله الحسین  علیه السلام مانند آن است که خدای سبحان را در عرش زیارت کند. (کامل الزیارات/147) بر این اساس، ثواب زیارت امام حسین  علیه السلام، از دور یا نزدیک، مانند آن است که اگر پروردگار متعال عرشی داشت و شما می توانستید خدا را زیارت کنید، از چنان ثوابی بهره مند می شدید.

تحلیل آمرزش گناهان و اعطای ثواب در عزاداری

همان طور که بیان شد، عزاداری و گریه برای امام حسین  علیه السلام یکی از اسباب آمرزش گناهان است و ثواب ها و پاداش های شگفت آوری نیز برای آن وضع شده است. تحلیل این مطلب آن است که عزادار امام حسین  علیه السلام باید با آن حضرت رابطه عاطفی برقرار کند؛ به این معنا که به اندازه عشق و محبتی که به ایشان و شعائر حسینی دارد، از گناهانش افسرده و ناراحت بوده و به پیروی از اهل بیت  علیهم السلام علاقه داشته باشد. به تعبیر دیگر، معنای روایت چنین می شود که: اگر کسی برای عزاداری امام حسین  علیه السلام وارد جلسه عزا شد و توبه کرد و از گناهان خود پشیمان شد، گناه او هرچه بزرگ و فراوان باشد، آمرزیده می شود.

بنابراین برقراری رابطه عاطفی و رابطه عملی با امام حسین  علیه السلام، نوعی توبه به شمار می رود و طبق تصریح قرآن کریم، گناه هرچه بزرگ و فراوان باشد، با توبه،  آمرزیده می شود: «قل یا عبادی الذین أسرفوا على‏ أنفسهم لا تقنطوا من رحمة الله إن الله یغفرالذنوب جمیعاً إنَه هو الغفورالرحیم» (زمر/53) توبه حقیقی، عبارت از سرافکندگی در محضر حق تعالی و خجالت زدگی از اهل بیت  علیهم السلام است که ناظر بر اعمال انسان هستند. چنین توبه ای ثوابی بیشتر از حج و عمره و حتی بیش از زیارت ابی عبدالله الحسین  علیه السلام دارد و در تعالیم دینی بسیار حائز اهمیت است. لذا این که در روایات می خوانیم گریه برای مظلومیت امام حسین  علیه السلام موجب آمرزش گناهان است، به این معناست که اگر کسی عزاداری کند، به شرط آن که به اندازه عشق به امام حسین  علیه السلام، رابطه عاطفی و عملی با آن حضرت پیدا کند، بالاترین ثواب ها را می برد و پروردگار عالم به خاطر این عزاداری، گناهان او را می آمرزد.

▪ نقش تأثیرگذار عمل نیکو در تثبیت ایمان

شخصی به نام ابودعامه نقل می کند در زمان بیماری امام هادی  علیه السلام که منتهی به شهادت ایشان شد، برای عیادت خدمت آن حضرت رفتم. وقتی می خواستم از نزد ایشان مرخص شوم، حضرت فرمودند: تو با عیادت خود بر من حقی پیدا کردی، دوست  داری در ازای آن یک روایت برایت نقل کنم؟ راوی می گوید: اظهار خرسندی  کردم. سپس آن حضرت فرمودند: پدرم از پدرش از پدرانش، از جدم رسول خدا  صلی الله علیه وآله وسلم نقل فرمود: «الإیمان ما وقر فی القلوب و صدقته الأعمال» (بحارالأنوار/50/208) یعنی تشیع و ایمان، آن است که از نظر دل، شیعه باشید و عمل شما کاشف از آن عقیده باشد.

▪ لزوم سرمشق گرفتن از درس های اخلاقی عاشورا

در مجالس عزاداری باید توجه شود که امام حسین  علیه السلام در روز عاشورا، در آن بحبوحه جنگ، نماز خواندند، پس شیعه ایشان هم باید به نماز اهمیت بدهد. در عزاداری ها می فهمیم که امام حسین  علیه السلام به خاطر دین، همه هستی خود، حتی بچه شیرخوار خود را در راه خدا فدا کردند، پس ما نیز باید درباره دین، از هیچ کوششی دریغ نکنیم و در رابطه با دیگران، ایثار و گذشت و فداکاری داشته باشیم. امام حسین  علیه السلام برای احیای تشیع، تلاش کردند، ما نیز باید با عمل و رفتار خود، تشیع را سربلند کنیم. وقتی این گونه رفتار کردیم، مسلماً ثواب این عزاداری بالاترین ثواب هاست. از وقتی کسی وارد مجلس عزاداری امام حسین  علیه السلام می شود، به خاطر توبه و رابطه عاطفی با آن حضرت، گناهان او می ریزد و بالاترین ثواب ها را که از حج و عمره نیز بالاتر است، می برد.

بنابراین، حتی در یک شبانه روز یا یک جلسه عزا، انسان می تواند جداً خود را اصلاح کند و با برقراری رابطه عاطفی با امام حسین  علیه السلام، در قیامت همراه با آن حضرت زیر لوای حمد رفته، از آب کوثر بنوشد تا سایر مردم از حساب و کتاب فارغ شوند، سپس با امام حسین  علیه السلام به بهشت برود.

* دستیابی به حسن عاقبت

فایده سوم عزاداری، عاقبت به خیری است. به عبارت دیگر، دست عنایت امام حسین  علیه السلام روی سر عزاداران قرار می گیرد و به این واسطه، از عاقبت سوء و سرنوشت بد، مصون و در امان خواهند ماند.

حسن عاقبت سه معنا دارد: اول این که ذلت بعداز عزت پیدا نمی کند. دوم این که تا آخر عمر، حالت انحراف برای او پدید نمی آید و سوم این که هنگام مرگ، اهل بیت  علیهم السلام را می بیند، آن بزرگواران به فریاد او می رسند و او نزد ایشان سربلند است. جلسات عزاداری، هر سه معنای حسن عاقبت  را برای عزاداران پدیدار می سازد. به تجربه هم اثبات شده افرادی که با مسجد، روحانیت و جلسات عزاداری رابطه دارند، عاقبت به خیر می شوند.

حسن عاقبت، از دنیا و آن چه در دنیاست، ارزشمندتر است. این که انسان بعداز عمری عزت، ذلیل شود، یا پس از عمری دین داری، با یک شبهه، دچار انحراف گردد و به تشیع شک کند، یا هنگام مرگ، معصومین  علیهم السلام به بالین او نیایند، خسارت بزرگی است و عزاداری ، رافع این خسارات است.

* ابقای اسلام و احیای تشیع

فایده چهارم عزاداری، که از فواید قبلی بالاتر و ارزشمند تر است، این است که عزاداری، عامل بقای اسلام و احیای تشیع است. امام حسین  علیه السلام برای احیای اسلام و تشیع به کربلا آمدند. در آن زمان، اسلام در خطر و تشیع در حال نابودی بود و شیعیان نمی توانستند ابراز عقیده کنند، اما شهادت امام حسین  علیه السلام ورق را برگرداند؛ اسلام باقی ماند و تشیع زنده شد. در واقع، زحمات رسالت پیامبر اکرم  صلی الله علیه وآله وسلم در تبلیغ اسلام و معرفی تشیع که پس از جریان نامبارک سقیفه بنی ساعده، در حال از بین رفتن بود، زنده شد. در آن دوران، حتی امیرالمؤمنین  علیه السلام چه قبل از خلافت و چه بعد از آن، به شدت در تنگنا بودند. پس از ایشان نیز امام مجتبی  علیه السلام تنها بودند و بدین سبب مجبور به صلح با معاویه شدند. امام حسین  علیه السلام تا زمان مرگ معاویه، به صلح برادر خویش پای بند بودند. اما پس از آن و با روی کار آمدن یزید که عهدشکنی آشکاری بود، اقدام به قیام کردند، زیرا می دانستند با وجود یزید، باید فاتحه اسلام را خواند، لذا فرمودند: اگر کسی مثل یزید حاکم باشد، اسلام نابود می شود: «على الإسلام السلام إذ قد بلیت الأمة براع مثل یزید» (اللهوف/24)

لذا قیام کردند و طبق گواهی تاریخ، پس از شهادت ایشان، طولی نکشید که ریشه بنی امیه خشکید و اسلام عزیز باقی ماند. از این جهت، تردیدی وجود ندارد که بقای اسلام و احیای تشیع مرهون شهادت امام حسین  علیه السلام است. اما آن شهادت و آثار عظیم آن سزاوار نبود که در کربلا تمام شود. آن امام بزرگوار نیز توجه داشتند که موج کربلا باید در جهان اسلام سراسری شود؛ لذا خاندان و فرزندان را نیز به همراه خود بردند. در آستانه حرکت حضرت، محمدبن حنفیه گفت: اگر شما برای شهادت می روید، چرا زنان و کودکان را می برید؟ فرمودند: «إنّ الله قدشاء أن یراهنَ سبایا» (اللهوف/65)

یعنی این ها ادامه دهنده رسالتی هستند که با شهادت آغاز می شود. بر این اساس، پس از عاشورا و شهادت امام، نوبت به حضرت زینب  سلام الله علیها و اهل بیت امام حسین  علیه السلام رسید که با اسارت خود،  موج شهادت امام  علیه السلام و وقایع کربلا را سراسری کنند.

اسارت این خانواده، موجی در عالم اسلام ایجاد کرد. پس از اسارت نیز با عزاداری، به خصوص توسط سایر ائمه معصومین  علیهم السلام موج شهادت، عالم گیر شد. در واقع، حرکت حسینی، ابتدا با اسارت خاندان رسول خدا  صلی الله علیه وآله وسلم و سپس با عزاداری شیعیان، جاودان و سراسری  شد و همیشه باقی خواهد ماند. از این رو می توان گفت: شهادت، اسارت و عزاداری در یک راستا هستند.

به عبارت دیگر، استمرار عزاداری، تا روز قیامت، سبب و عامل بقای اسلام و احیای تشیع است. بنابراین اگر ثواب آن از حج و عمره بالاتر باشد، تعجب ندارد.

تأکید مکرر تعالیم دینی بر عزاداری نیز به خاطر نقش مؤثر آن بر بقای تشیع است. در روایات می خوانیم کسانی که به عزاداری اهمیت می دهند، مانند اصحاب اباعبدالله در روز عاشورا هستند.

* استجابت دعا

از دیگر فواید عزاداری، استحابت دعا است. مرحوم آیة الله  دستغیب  قدس سره نقل می کنند: در شیراز حصبه آمده بود و بسیاری از افراد مبتلا شده بودند. در آن زمان، حصبه دارویی نداشت و همه دم مرگ رفته بودند. آقای دستغیب از قول یکی از افرادی که خانواده او دچار حصبه شده بودند، نقل می کنند که گفته بود: روزی همسایه ما جلسه روضه داشت. من به آن جلسه رفتم و برای امام حسین  علیه السلام گریه کردم و از حضرت زهرا  سلام الله علیها شفای زن و بچه ام را خواستم. وقتی به خانه آمدم، دیدم که زن و بچه ام نشسته و غذا می خورند و سالم هستند. تعجب کردم. دخترم گفت: پدر جان، حضرت زهرا  سلام الله علیها در این اتاق آمدند و سیاه پوش بودند. وقتی نشستند، به امام حسین  علیه السلام گفتند: روی سر این ها دست بکش تا خوب شوند. امام حسین  علیه السلام روی سر ما دست کشیدند و همه خوب شدیم. این وقایع به تجربه اثبات شده و حاکی از عنایت خاص معصومین  علیهم السلام به عزاداران است.

▪ دعا برای فرج و دعا به نظام جمهوری اسلامی

به تناسب بحث دعا، لازم است یادآوری  و تقاضا کنم که در وضع فعلی، به جمهوری اسلامی دعا کنید. همین طور که در ایام پیش رو و در جلسات عزاداری برای حوایج خودتان دعا می کنید، برای این نظام مقدس هم دعا کنید. نظام جمهوری اسلامی، همان طور که قبلاً نیز بارها متذکر شده ام، مبتلا به سه فساد «اقتصادی، اخلاقی و اداری» است و رفع این مفاسد هم بسیار مشکل است. از این رو بهبود این وضعیت و بهبود وضعیت زندگی مردم نیاز به دعا دارد.

هم چنین در عزاداری ها، دعا برای سلامتی حضرت ولی عصر  عجل الله تعالی فرجه الشریف و تعجیل در ظهور آن حضرت فراموش نشود تا ان شاءالله مورد نظر لطف آن حضرت قرار گیرید.

▪ سابقه عزاداری توسط اهل بیت  علیهم السلام

ائمه طاهرین  علیهم السلام علاوه بر اصرار و پافشاری بر برگزاری عزاداری، خود نیز به ذکر مصیبت می پرداختند. مثلاً امام صادق  علیه السلام روضه می خواندند، اما معمولاً غیرمستقیم بود؛ در فرصت ها گریه می کردند و عطش یا سایر مصائب کربلا را یادآوری می فرمودند. (مصباح المتهجد/2/782) امام سجاد  علیه السلام وقتی آب و غذا می دیدند، گریه می کردند و می فرمودند: اباعبدالله را گرسنه و تشنه کشتند. (مثیرالاحزان/115) ائمۀ طاهرین  علیهم السلام در جلسات عزاداری نیز به شدت گریه می کردند و مداح هرچه سعی می کرد روضه را تمام کند، آن ها با اصرار می فرمودند باز هم ادامه بده. (ر.ک: کامل الزیارات/104 و 105)

پیامبر اکرم  صلی الله علیه وآله وسلم نیز خود برای امام حسین  علیه السلام گریه می کردند و روضه می خواندند. آن حضرت وقتی امام حسین  علیه السلام را می دیدند، او را روی دامن خود می نشاندند، گلوی او را می بوسیدند و برخی از اوقات، روضه آن حضرت را می خواندند که چگونه کشته می شود. (ر.ک: الإرشاد/‏2/131) امیرالمؤمنین، حضرت زهرا و ائمه اطهار  علیهم السلام چنین روشی داشته اند.

واکنش تاریخی بدخواهان تشیع نسبت به عزاداری

در طول تاریخ، بدخواهان تشیع و به خصوص بنی امیه و بنی عباس، تشکیل مجالس عزاداری را ممنوع کرده، مانع زیارت کربلا می شدند؛ زیرا آنان به خوبی دریافته بودند که عزاداری، مایه بقا و حیات تشیع است.

در زمان پهلوی هم در راستای اجرای دستورات انگلیس، عزاداری ممنوع شد. در آن دوران، مبارزه با روحانیت، مساجد و حسینیه ها و مخصوصاً عزاداری ها در دستور کار پهلوی و ایادی او قرار داشت. در واقع، هدف بیگانگان براندازی تشیع بود و رسیدن به این هدف، مستلزم تعطیلی رمز بقای آن، یعنی عزاداری  بود. اما در همان دوران نیز با وجود خفقان شدید، علما و بزرگان، آشکارا یا مخفیانه مجالس عزاداری برگزار  کردند و مانع تعطیلی این فیض عظیم شدند. پهلوی هم طولی نکشید که با عاقبت عبرت آموزی نابود شد.

▪ لزوم برگزاری عزاداری به شیوه سنتی و پرهیز از افراط و تفریط

مطلبی که نیاز به توجه جدی، به خصوص از سوی روحانیت و جوانان دارد، این است که باید در عزاداری سوژه و بهانه به دست معاندان تشیع ندهند. عزاداری باید به روش سنتی که ائمه طاهرین  علیهم السلام داشتند و در زمان ما مراجع و علما و بزرگان دارند، برگزار شود. برگزارکنندگان جلسات باید از افراط و تفریط بپرهیزند و برای رسانه های بیگانه سوژه تهیه نکنند.

اصل عزاداری با سخنرانی، ذکر مصیبت، گریه کردن، سینه زدن و آن چه عرف مردم به آن عزاداری می گویند، حتماً باید باشد، اما افراط و تندی که همیشه بد بوده و در زمان ما بدتر است، نباید باشد.

در زمانی که دشمن به دنبال موقعیت و سوژه برای کوبیدن و تمسخر تشیع می گردد، نباید بهانه دست او داد. گاهی دیده می شود در سایت ها و خبرگزاری ها، به خاطر رفتار برخی از جوانان در عزاداری ها، به شیعه توهین می کنند، لذا باید همگان مواظب باشند در عین اهتمام به عزاداری که رمز بقای تشیع است، از انجام کارهایی که موجب وهن تشیع است، بپرهیزند.

▪ ضرورت تحکیم بنیه اعتقادی

آن چه در این مبحث توجه جدی می طلبد، این است که اگرچه اعتقادات تشیع ریشه دار و مستحکم است، اما متأسفانه جامعه و به خصوص جوانان، آن طور که شایسته است، در جهت تحکیم مبانی اعتقادی تلاش نمی کنند. حاصل کوتاهی در تقویت بنیه اعتقادی، تأثیر شبهات رنگارنگ بر ذهن و فکر جوانان است. به خصوص در زمان ما که زمان شبهه شده است و متأسفانه بدخواهان تشیع، بسیار پرکارند و هر روز برای تشیع، برای ولایت و برای عزاداری به شبهه پراکنی می پردازند. امروز معاندان تشیع با جنگ نرم به مصاف تشیع آمده اند و به طرز مرموز و زیرکانه ای در دانشگاه ها و در بین جوانان شبهه افکنی می کنند. حرکت های انحرافی در آستانه محرم بیشتر می شود تا جوانان نسبت به شرکت در جلسات عزاداری، سرد و بی انگیزه شوند. لذا همه باید مواظب باشند و همه باید برای تحکیم و تقویت اعتقادات خود و اطرافیان بکوشند.

منبع : حوزه نیوز