شرح دعای روز 20 ماه رمضان از آیت الله مکارم شیرازی

شرح دعای روز 20 ماه رمضان از آیت الله مکارم شیرازی : دعای روز بیستم ماه مبارک رمضان/ اسامی درهای بهشت/بهشت را به بها دهند نه به بهانه/دروازه ای در بهشت مخصوص روزه داران/ماه رمضان؛ ماه بسته شدن درهای جهنم/تلاوت و قرائت؛ مقدمه ای برای تدبر و عمل به قرآن/ مفهوم شناسی سکینه

تشریح عوامل و اسباب ورود به بهشت و بیان اسامی درهای بهشتی، تبیین فضیلت و شرافت ماه مبارک رمضان در تأمین سعادت انسان و بازشناسی حقیقت تلاوت قرآن کریم از جمله مهمترین نکات دعای روز بیستم ماه مبارک رمضان به شمار می آید.

متن دعای روز 20 ماه رمضان :

«اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ الجِنانِ واغْلِقْ عَنّی فیهِ أبوابَ النّیرانِ وَوَفّقْنی فیهِ لِتِلاوَةِ القرآنِ یا مُنَزّلِ السّکینةِ فی قُلوبِ المؤمِنین.خدایا بگشا برایم در آن درهاى بهشت وببند برایم درهاى آتش دوزخ را و توفیقم ده در آن براى تلاوت قرآن اى نازل کننده آرامش در دلهاى مؤمنان.»

مطالب مرتبط و پیشنهادی : ویژه نامه شب و روز بیستم ماه رمضان

 

اسامی درهای بهشت

طبق برخى از روایات یکى از درهاى بهشت «رَیّان[سیراب شدن]» نام دارد.[میزان الحکمة، باب 562، ح 2753] این در، مخصوص روزه دارانى است که تشنگى و عطش روزه را تحمّل مى کنند.[والاترین بندگان، ص 126]

«باب المعروف» دیگر دربِ بهشت است. کسانى که کارهاى نیک و پسندیده انجام مى دهند، از این در وارد بهشت مى گردند.[میزان الحکمة، باب 562، ح 2754]،[والاترین بندگان؛ ص124]

در بعضى از روایات، «جهاد» یکى از درهاى بهشت است،[اصول کافى؛ ج 5؛ ح 2] و یا کسانى که در مشکلات صبر را پیشه خود کرده اند همه اینها از «باب الصّبر» وارد بهشت مى شوند.[والاترین بندگان، ص: 126]

 «باب الشّکر» محلّ ورود افرادى است که نه تنها با زبان، بلکه در مقام عمل نیز شاکر نعمت هاى بیکران پروردگار و ولى نعمت خویش بوده اند.[میزان الحکمة، باب 562، حدیث 2757]،[والاترین بندگان، ص: 126]

هم چنین صبر و تحمل در برابر بلایایی از قبیل سیل، زلزله، رانش زمین، صاعقه، طوفان ها، مرگ عزیزان و آشنایان، ورشکستگى، بیماری هاى صعب العلاج انسان را از «باب البلاء» وارد بهشت می سازد.[والاترین بندگان؛ ص 127]

بهشت را به بها دهند نه به بهانه

درهاى بهشت بیانگر اعمال است، یعنى نوع عمل در قیامت درب مى شود؛[گفتار معصومین(علیهم السلام)؛ ج 2؛ ص119] و بوسیله اعمال ما، بهشت تکمیل مى گردد.[والاترین بندگان؛ ص124]چرا که قیامت بازتابى است از اعمال انسان در دنیا، و در آنجا باید عدالت الهى اجرا شود.[برگزیده تفسیر نمونه؛ ج 5؛ ص444]

درها و کلیدهای بهشت، یعنى آن وسائلی که انسان را به[گفتار معصومین(علیهم السلام)؛ ج 2؛ ص119] بهشت مى رساند، روزه، جهاد، توبه، خوف و رجاء، صدقه[گفتار معصومین(علیهم السلام)؛ ص 120] و در مجموع به امور و اعمال و کارهاى مفید و مخلصانه اى اطلاق می گردد که سبب ورود به بهشت مى شود.[پیام قرآن؛ ج 6؛ ص235]

دروازه ای در بهشت مخصوص روزه داران

رسول خدا صلى الله علیه وآله مى فرمایند:«إنَّ لِلْجَنَّةِ باباً یُدْعى الرَّیَّانُ لایَدْخُلُ مِنْهُ إلَّا الصَّائِمُونَ؛ بهشت درى بنام «ریّان» (سیراب شده) دارد که تنها روزه داران از آن وارد مى شوند».[بحارالانوار؛ ج 96؛ ص 252]،[گفتار معصومین(علیهم السلام)؛ ج 2؛ ص119]

مرحوم صدوق در«معانى الاخبار» در شرح این حدیث مى نویسد انتخاب این نام براى این در بهشت بخاطر آن است که بیشترین زحمت روزه دار از ناحیه عطش است، هنگامى که روزه داران از این در وارد مى شوند چنان سیراب مى گردند که بعد از آن هرگز تشنه نخواهند شد.[بحار الانوار؛ ج 96؛ ص 252]

بعبارت دیگر «ریّان» درب پر آب و سیراب در مقابل عطش دنیا است و به این ترتیب خداوند درب سیراب شده از مغفرت و عفوش را به او مى دهد.[گفتار معصومین(علیهم السلام)؛ ج 2؛ ص 120]

ماه رمضان؛ ماه بسته شدن درهای جهنم

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله در خطبه شعبانیّه، در مورد درهای جهنّم مى فرماید«وَأَبْوَابَ النِّیرَانِ فِى هَذا الشَّهْرِ مُغْلَقَةٌ؛ درهاى جهنّم در ماه رمضان بسته است.»[والاترین بندگان؛ ص127]

تأمل در این فراز نورانی نشان می دهد حتّى این روزه هاى نیم بند ما در کاهش جرم و جنایت مؤثّر است و حقیقتاً درهاى جهنّم را مى بندد، و شیاطین و هواى نفس را در غل و زنجیر مى کند.[والاترین بندگان؛ ص128]

گناهان، شهوات، هواى نفس، وسوسه هاى شیطان، از جمله درهاى جهنّم است که در سایه روزه و مبارزه با هواى نفس، اسیر و زندانى می شوند.[والاترین بندگان؛ ص128]

 تلاوت و قرائت؛ مقدمه ای برای تدبر و عمل به قرآن

تلاوت قرآن فضیلتى بزرگ است؛ به ویژه در ماه مبارک رمضان، لیکن این فضیلت زمانى حاصل مى شود که تلاوت قرآن همراه با تفکّر و اندیشه باشد.[مثالهاى زیباى قرآن؛ ج 1؛ ص12] به این علت بهترین بحث ها و گفتگوها در این ماه پربرکت، بحث تفسیر قرآن است.[والاترین بندگان؛ ص12]

متأسّفانه برخى مسلمانان از اسلام برداشتى ذهنى و غیر عملى دارند؛ برداشت آنها از قرآن این است که الفاظش مقدّس و در ماه رمضان نازل شده و هر چه بیشتر بخوانند ثوابش بیشتر است. در یک کلمه، صرف قرائت قرآن موضوعیّت پیدا می کند،[انوار هدایت، مجموعه مباحث اخلاقى؛ ص435] لیکن به این نکته توجه نمی شود که، قرآن نسخه حکیم است و نسخه حکیم را هرچند زیاد بخوانیم، بیمارى ما مداوا و درمان نمى شود، زیرا عمل لازم است. خواندن هم لازم است، امّا خواندن مقدّمه عمل است.[انوار هدایت، مجموعه مباحث اخلاقى؛ ص 436]

سخن آخر:( مفهوم شناسی سکینه)

واژۀ «سکینه» در فراز پایانی دعا به معنى آرامش و اطمینان خاطرى است که هر گونه شک و تردید و وحشت را از انسان زائل مى کند.[تفسیر نمونه؛ ج 22؛ ص27]

این آرامش ممکن است جنبه عقیدتى داشته باشد، و تزلزل اعتقاد را بر طرف سازد، یا جنبه عملى، به گونه اى که ثبات قدم و مقاومت و شکیبایى به انسان بخشد.[تفسیر نمونه؛ ج 22؛ ص27]