آموزه هایی از عارف کامل ملا حسینقلی همدانی

آموزه هایی از عارف کامل آخوند ملا حسینقلی همدانی

[گفتنی است که این خاطرات را نگارنده از حضرت آیة الله حاج سید موسی شبیری زنجانی شنیدم، ولی متن فعلی برگرفته از مقاله ای است با عنوان «دیدار دوست، جلوه هایی از حیات عارف کامل مرحوم آخوند ملا حسینقلی همدانی » که توسط فرزند ایشان آقای سید علی شبیری تنظیم گردیده و با این جملات آغاز شده: «مقالۀ حاضر چند برگ از زندگانی عارف کامل مرحوم آخوند ملا حسینقلی همدانی می باشد. این مجموعه، مطالبی است مستند که این جانب شفاهی و به صورت پراکنده از والد گرامی حضرت آیة الله حاج سید موسی شبیری زنجانی در مجالس مختلف استفاده نموده و آن را بدین صورت تنظیم نموده ام]

ارتباط شیخ مرتضی انصاری با مرحوم سیدعلی شوشتری [مرحوم آیة الله آقا سید علی شوشتری شاگرد شیخ انصاری و مربی اخلاق وی بوده است. شیخ انصاری به شاگردان خود توصیه کرده بود که پس از مرگش در درس وی حاضر شوند]

مرحوم آخوند ملاعلی معصومی همدانی نقل فرمود که: آخوند ملا حسینقلی همدانی از همدان به نجف می رود و در درس شیخ مرتضی انصاری شرکت می کند. وی می بیند که شیخ هر هفته در زمان معیّنی به منزل آقا سیدعلی شوشتری می رود.

در یکی از همین اوقات که شیخ انصاری در منزل آقا سیدعلی بوده، ملا حسینقلی از روی کنجکاوی به در منزل آقا سیدعلی رفته و به خادم او می گوید: می خواهم خدمت آقا رسیده و استخاره ای طلب کنم.

خادم رفته و به آقا می گوید و ایشان می فرماید: بگو بیایند داخل.

وی وارد منزل شده، می بیند آقا سیدعلی دارد شیخ انصاری را موعظه می کند و شیخ، متّعظ [مُتَّعِظ: پذیرای پند؛ پندگیرنده] است. با دیدن این حالت، انقلابی درونی به وی دست می دهد.

شیخ که تشریف می برد، مرحوم آقا سیدعلی وی را بدرقه کرده و برمی گردد. آخوند از ایشان خواهش می کند که در جلسۀ وعظ شرکت کند.

آقا سیدعلی می گوید: آقا رئیس هستند و غیر از این ساعت وقت ندارند؛ ولی شما هر ساعتی بیایید مسئله ای نیست.

بعد که به مرحوم سید متصل می شود، می بیند که وی اصحابی دارد و پس از آن ایشان جزو اصحاب سید می شود.

تشرف آخوند ملا حسینقلی همدانی به حضور حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه

مرحوم آخوند ملاعلی معصومی همدانی نقل فرمود: روزی از آخوند ملا حسینقلی همدانی سؤال کردم که: آیا حضرت ولی عصرعجل الله تعالی فرجه را زیارت کرده اید یا خیر؟

ایشان فرمود: خیلی تلاش کردم که ایشان را زیارت کنم ولی تاکنون برای من توفیق حاصل نشده است و فقط یک بار در مسجد کوفه به من گفتند که حضرت در مسجد سهله در حجره سیدعلی شوشتری تشریف دارند و من دویدم که حضرت را زیارت کنم، مقداری به حجره مانده بود که صدایی از آقا سیدعلی شنیدم که جلو نیا و من جلو نرفتم؛ ولی همهمه ای می شنیدم. بعد از مدتی آقا سیدعلی شوشتری گفت: بیا، رفتم و کسی را ندیدم، ولی ایشان به من وعده ها داد.

تأثیر سخن آخوند ملا حسینقلی همدانی

آقای سید مصطفی سرابی نقل می کرد که یکی از الواط، غرق اسلحه بوده و آخوند ملا حسینقلی همدانی به وی برخورد می کند و می گوید: «ما تُریدُ تَموت؟» (آیا قصد مردن نداری؟).

با این کلام، انقلابی درونی، در وی ایجاد شده و توبه می کند و یکی دو روز بعد، از دنیا می رود.

تأثیر نوشتۀ آخوند ملا حسینقلی همدانی

آقا سید علی خلخالی از شیخ جواد جواهری[مرحوم شیخ جواد جواهری نوۀ پسری صاحب جواهر الکلام و از افرادی بوده که حل و عقد روحانیت عراق با وی بوده است] نقل کرد که عموی آقای جواهری مقروض می شود و به فکر می افتد که برای تأمین نیازهای خود، جهت تشرّف به آستان قدس رضوی سفری به ایران کند و علمای نجف، توصیه هایی به افرادی که با آن ها در تماس اند بنویسند و ایشان با این توصیه ها به ایران بیاید و نیاز وی برطرف گردد.

جهت این امر، آقا شیخ جواد جواهری نزد علما و مراجع می رود و توصیه های مختلف جهت افراد را می گیرد تا به عموی خود بدهد. چون در مسیر مشهد باید از شهر همدان رد شود، می پرسد که: شخصیت معروف همدان کیست؟ امیر افخم را معرفی می کنند. تحقیق می کند که وی با کدام یک از علمای نجف در تماس است؟ می گویند: شاید با آخوند ملا حسینقلی همدانی مرتبط باشد.

آقای جواهری به منزل آخوند ملا حسینقلی می رود. ایشان که بر روی تخته پوستی نشسته بوده، به آقا شیخ جواد احترام می کند و می پرسد که چه باعث شده که ایشان تشریف آورده اند.

جریان را شرح داده، می گوید برای گرفتن توصیه ای جهت امیر افخم خدمت شما رسیدیم، چون شما همدانی هستید.

ایشان می فرماید: او امیر است و ما رعیّت جزء هستیم و وضع سلطنتی او با ما کاملاً متفاوت است.

آقا شیخ جواد اصرار کرده، می گوید: نوشتن توصیه که ضرری ندارد.

آخوند، زبانۀ سیگاری را برداشته و بر روی آن چند کلمه می نویسد و لوله کرده به ایشان می دهد.

آقا شیخ جواد ابتدا فکر می کند که توصیۀ شیخ را دور بیندازد، لیکن منصرف شده، آن را داخل توصیه ها می گذارد و همۀ توصیه ها را به عمویش می دهد.

عموی آقا شیخ جواد با دیدن توصیۀ ملا حسینقلی اوقاتش تلخ شده، می گوید: ایرانی ها می گویند عرب ها ... هستند، اما این توصیه نشان می دهد که خودشان این چنین هستند.

آقا شیخ جواد می گوید: شما این توصیه را داشته باشید؛ چرا که امیر افخم، اگر فحش هم بدهد به آخوند همدانی می دهد نه به شما. لذا عموی ایشان توصیۀ آخوند را به همراه می برد.

بعد از مدتی عموی آقا شیخ جواد وارد همدان می شود و می بیند که بین مردم همه جا صحبت از امیر افخم است. به یاد توصیۀ آخوند افتاده، از محل امیر سراغ می گیرد. می گویند: امیر در محلۀ شَورَین زندگی می کند.

وی به آنجا می رود، می بیند کاخی در آنجاست و چه دستگاه سلطنتی و چه خدم و حشمی و از دیدن آن ها مبهوت می شود. سؤال می کنند: چه فرمایشی دارید؟

می گوید: توصیه ای از آخوند ملا حسینقلی به امیر دارم.

می روند و خبر می دهند. پس از مدتی می بیند وضع مجلس تغییر کرده و خدمه در جای خاصی قرار گرفته اند. می فهمد که امیر می آید. امیر وارد می شود و سلام می کند. ایشان هم جواب می دهد.

امیر می گوید: شما از آخوند توصیه ای دارید؟

وی زبانه سیگار را درآورده به امیر افخم می دهد.

امیر توصیه را گرفته، صلوات فرستاده و بر چشم خویش می کشد و این عمل را سه بار تکرار می کند و بعد زبانۀ سیگار را باز کرده، بلند می خواند:

«امیر جُند جهنم! برای نجات از عذاب جهنم، با جناب شیخ مساعدتی بنما، بلکه وسیلۀ غفران تو در روز قیامت فراهم شود.»

این توصیه را می خوانَد و شروع به گریه کردن می کند و حضار هم به گریه می افتند.

سپس امیر می گوید: بفرمایید برویم داخل.

وی را پیش انداخته و اطاق به اطاق تا اطاق امیر می روند.

آنگاه می گوید: چون شما عازم ارض اقدس هستید من شما را منصرف نمی کنم و الاّ از همین جا امکانات مراجعت شما را فراهم می کردم. سپس از مقدار دیون و قیمت منزل، سراغ می گیرد و دستور می دهد یک کیسه اشرفی می آورند و در جلو او می گذارند و به اندازۀ قرض و مخارج رفتن و برگشتن را همراه با اسب و یک همراه به وی داده، او را عازم مشهد می نماید.

وی پس از زیارت امام رضا علیه السلام به نجف مراجعت می کند و بقیۀ توصیه ها را دور می ریزد.

آقا شیخ جواد می گوید: با خبر مراجعت عمو به استقبال وی در وادی السلام رفتم. دیدم لباس مرتب و وضع مرفهی دارد. علت را سؤال کردم. گفت: اجمال قضیه را اکنون می گویم و تفصیل را در منزل، اما اجمال قضیه آن که تمام این وضع مربوط به آن زبانۀ سیگار بود!

به نقل از پایگاه آیت الله محمدی ری شهری