بی نیازی تا دقیقه نَود

گر دست طلب پیش کسان کنی دراز
پل بسته ای که بگذری از آبروی خویش
این شعر زیبا برگرفته از فرهنگ اسلامی ماست که خود را وابسته دیگران نشان دادن (مخصوصا در بحث مالی) مطلوب نیست و چه بسا زیان های هم داشته باشد.
به مناسبت در پیش بودن شهادت امام صادق (علیه السلام) به حدیثی از آن امام همام در زمینه بی نیازی مومن از دیگران، اشاره خواهیم کرد. آن حضرت می فرمایند: «مَا أَقْبَحَ‏ بِالْمُؤْمِنِ‏ أَنْ‏ تَكُونَ‏ لَهُ‏ رَغْبَةٌ تُذِلُّه‏؛ برای مومن چقدر زشت است که میل و رغبتی داشته باشد که او را به ذلت و خواری بکشاند.»[1] بر اساس این حدیث، انسان مسلمان و مومن، باید تا جایی که امکان دارد، خود را از دام وابستگی به این و آن برهاند و از خود نقطه ضعف نشان ندهد.
حدیث امام صادق (علیه السلام) درباره بی نیازی مومن برگرفته از کلام خدا در قرآن است. قرآن فقیرانی را تایید می کند که علیرغم فقر و نداری، خود را بی نیاز نشان می دهند. «از شدت خويشتن ‏دارى، افراد ناآگاه آنها را بى‏ نياز مى‏ پندارند؛ اما (ای رسول) آنها را از چهره‏ هايشان مى ‏شناسى؛ و هرگز با اصرار چيزى از مردم نمى ‏خواهند.»[2]
نکته مهم: می دانیم که در دین اسلام قرض گرفتن به خاطر تبعات منفی آن مکروه است. تبعاتی که در جامعه کم و بیش شاهدیم (اختلاف افراد و چک های برگشتی و حتی زندان رفتن افراد و...) اما چه بسا گاهی بدون قرض گرفتن، کار و بار زندگی مشکل شود؛ در این شرایط که انسان مجبور است از دیگران کمکی بخواهد؛ باید از انسان های مطمئن و درست کار کمک بگیرد[3] و علاوه بر آن نباید خود را فقیر و گرفتار و درمانده نشان دهد. 

پی نوشت:
1ــ الكافي (ط - دارالحديث) / ج‏3 / 778.
2ــ بقره/273.
3ــ امام حسین(علیه السلام): «جز به یکى از سه نفر حاجت مبر: به دیندار، یا صاحب مروت، یا کسى که اصالت خانوادگى داشته باشد.» (تحف العقول ، ص 247)