قرآن می فرماید: «وَ کذلِک جَعَلْنا لِکلِّ نَبِی عَدُوًّا شَیاطینَ الْاِنْسِ وَ الْجِنِّ یوْحِی بَعْضُهُمْ اِلی بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً، وَ لَوْ شاءَ رَبُّک ما فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَ ما یفْتَرُون».[1]
ای پیامبر! همان طور که برای تو دشمنانی از شیطان های جن و انس درست کرده ایم که پنهانی برای تو نقشه می کشند و با سخنان فریبنده، مردم را به اشتباه می اندازند. قصّة دنیا این است که عین همین حالت را برای هر پیامبری شیطان ها می آوریم که دشمنی کنند. حالا این شیطان ها چه جنّی باشند و چه انسی باشد. قرار این دنیا این است و حکم و مشیت الهی نافذ است و چنانچه آیات الهی بدون خواست و مشیت خدا، کمترین اثری در ایمان مردم نداشت، همچنین این قضیه هم بدون خواست خدا نیست و اگر خدا بخواهد، جلو عمل این قبیل شیاطین را می گیرد، زیرا عملشان مستقل نیست، پس واگذارشان تا هر افترایی می خواهند بزنند.
خدا می فرماید: ما می توانستیم این کار را نکنیم و به شیاطین میدان ندهیم، ولی ما این کار را کردیم. از طرفی توجّه داشته باشید که خدای حکیم این کار را کرده است و حتماً هر کاری که خدای کریم بکند، خیر حکیمانه است.
در آخر آیه می فرماید: «وَ لَوْ شاءَ رَبُّک ما فَعَلُوهُ»؛ یعنی اگر خدا می خواست که شیطان هایی از جن و انس این چنین فعّال نباشند، این کار را می کرد، پس حالا خدا خواسته که این کار را بکند و شیطان هایی از جن و انس باشند و با پیامبران دشمنی کنند، دوباره عنایت بفرمایید که این دشمنی را که باید شیاطین جن و انس با پیامبران بکنند خدا خواسته است. خدا هم که چیز بد نمی خواهد، و از حکیم مطلق بد صادر نمی شود. پس همین طور خوب است که حضرت ربّ العالمین خواسته است و هر چه خواسته، حکمت بوده است. این طور خواسته است و این حکمت است.
آری می فرماید: «وَ کذلِک جَعَلْنا لِکلِّ نَبِی عَدُوًّا»؛ و این چنین قرار دادیم که برای هر پیامبری، دشمنی باشد از «شَیاطینَ الْاِنْسِ وَ الْجِنِّ»؛ که شیطنت کنند، چه از جن باشد، و چه از انس باشد. این شیاطین چه می کنند؟ «یوْحِی بَعْضُهُمْ اِلی بَعْضٍ»؛ این ها به هم می دمند و برای همدیگر نقشه می کشند- برای عباد صالح نقشه نمی کشند- برای هم نقشه می کشند. یعنی آدم هایی که خودشان به شیاطین نزدیک می شوند، تحت تأثیر شیطان ها قرار می گیرند. کار این شیطان عبارت است از: «زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً»؛ سخن دروغ را آرایش دهند. آرایش سخن دروغ، یعنی راست جلوه دادن آن سخن، پس کار شیاطین را روشن فرمود.
مشیت خدا این است که باید این ها در دنیا باشند. جنس شان هم از انسان یا جنّ می تواند باشد فرق نمی کند، چه رادیوهای دشمن باشد، چه وسوسه ها و فتنه هایی که به قلب آدم وارد می شود، هیچ فرقی نمی کند. برای همین هم حذف کردن شیطان محال است، ولی بیدارکردن مؤمن ممکن است. لذا هیچ کس به این فکر نیفتد کاری کنیم که بدان بدی نکنند. بلکه کاری کنیم تا آن هایی که می خواهند خوب شوند، بیدار شده و بتوانند خوبی کنند.