مهندسی فکر / جلسه دوم

مهندسی فکر / جلسه دوم - سلامت عقل در گرو تفکر پویا

در این نوشتار، با دومین قسمت از سلسله مباحث مهندسی فکر استاد محمد شجاعی با موضوع «سلامت عقل در گرو تفکر پویا» ما را همراهی کنید.

انسان دارای سه مرحله حیات است؛ قبل از دنیا، دنیا و بعد از دنیا.

در مرحله بعد از دنیا دارای چهار مرحله حیات آخرتی هستی؛ 1 ـ وفات 2 ـ زندگی برزخی 3 ـ قیامت که شامل 50 هزار سال است و هر هزار سال یک ایستگاه دارد که در هر ایستگاه یک سؤال پرسیده می شود که این سؤالات نه کتبی است و نه شفاهی بلکه تکوینی است و باید در نهاد انسان باشد. مثل رابطه جنین با دنیا است که با تولد نوزاد به دنیا مشخص می شود جنین سالم است یا نه. بعد از قیامت مرحله چهارم حیات است که دوران حیات ابدی است و هرگز تمامی ندارد. مراحل زندگی ما بسیار شگفت انگیز است و ما در دنیا دوران رحمی خود را طی می کنیم و با وفات تازه زندگی ما آغاز می شود. «و إنّ الدارالآخره لهی الحیوان» [آیه 64 سوره عنکبوت]
جواب های آخرت ساختنی هستند و باید همه آن ها را در دنیا بسازیم. آن چه باعث می شود ما قلب سلیم تحصیل کنیم و بتوانیم خوب زندگی کنیم این است که اهل تفکر باشیم. کسانی در آخرت خوشبخت و شاد و آرام هستند که در دنیا این گونه باشند. شرط چنین زندگی هایی قلب سالم است.
موفقیت در دنیا و آخرت مستلزم این است که انسان اهل فکر کردن باشد. جهنمی ها می گویند: ما اگر اهل فکر کردن و گوش دادن بودیم جهنمی نمی شدیم. برای این که انسان فکرش فعال و بالغ شود باید یک مدت بشنود و مطالعه کند.
قیمت انسان ها به این است که چه قدر فکر می کنند و به چه چیزی فکر می کنند. کلید همه بدبختی ها در دو چیز است؛ تنبلی و بی حوصلگی. که اگر انسان نسبت به فکر کردن و شنیدن بی حوصله باشد آسیب های زیادی به او می رسد.
حضرت امیر علیه السلام فرمودند: کسی که چشم فکر خود را بیدار نگه می دارد به اوج خواسته های خود می رسد. هرکس به هر آرزویی می خواهد برسد باید فکرش را به کار بیندازد. فکر، جلای عقل هاست. کسی که قدرت تصمیم گیری ندارد و دائماً مردد است باید یک مدت فکر کند تا زنگارها برطرف شود و بتواند درست تصمیم بگیرد. فکر کردن مقدمه تقوا است. هیچ آدم غیرمتفکری به تقوا نمی رسد.
فکر عامل رشد انسان است و غفلت (فکر نکردن) از دست دادن است. تنها عمل کردن بدون فکر، دعا و توسل بی فکر، نماز بی فکر هیچ فایده ای ندارد. عبادت بی فکر هیچ نشاطی برای ما ندارد. فکر است که چاشنی عبادت است و آن را شیرین می کند. فکر نکردن باعث پیری روح می شود. ما باید فکر را به سمت چیزهای منفی و بد نبریم چرا که اثرگذار است. اگر به چیزهای بد مثل گناه زیاد فکر کنیم عاقبت به آن دچار می شویم.
فکر کردن در کارهای خیر، انسان را به انجام کارهای خیر وامی دارد.
نامه عمل در نفس ما با قلم فکر نوشته می شود. نوشتن همان جذب کردن است. اگر کسی توانست تو را تحریک حسادت کند و یا تو را عصبانی کند و در همین دنیا توانست به تو فشار وارد کند درواقع این فشار نشانه فشار قبر توست چرا که نفس تو همان قبر توست.
انسان در قیامت به میزان نیت های صادقانه اش محشور می شود.
امام باقر علیه السلام فرمودند: هرکس شهادت را با نیت صادقانه بخواهد شهید می میرد حتی اگر در رختخواب مرده باشد. نیت ها خیلی مهم است و آن چه نیت ساز است فکر است. انسان همیشه سر سفره گذشته اش می نشیند. اگر الآن شخص آرام و شادی هستید در گذشته فکرهای خوبی داشته اید.
شیطان در ما تولید فکر بد می کند و ما با مبارزه با این افکار سرعت اوجمان زیادتر می شود و باعث رشدمان می شود. اگر شیطان نبود ما به بهشت نمی رسیدیم. اگر در مسیر زندگی ما فردی قرار بگیرد که حسادت ما را تحریک کند همین فرد یک نعمت از جانب خداست چرا که ما به وسیله آن می توانیم رشد کنیم و اوج بگیریم به شرط آن که نسبت به آن فرد خیرخواه باشیم و برایش دعا کنیم.
وجود مؤمن مثل خداست چرا که هر چیزی را می تواند تغییر دهد و از بدترین شرایط بهترین استفاده را برای رشد ببرد.
کسی که خوب فکر می کند خوار نمی شود. خواری هایی که در دنیا و آخرت به سراغمان می آید برای این است که خوب فکر نکردیم.
اصل عقل فکر است. «العقل ما عُبِد به الرحمن واکتُسبَ به الجنان»[اصول كافى، ج 1، ص‏8]؛ عقل آن است که انسان به وسیله آن خدا را عبادت کند و بهشت به وسیله آن به دست می آید. هوش با عقل فرق می کند.
ثمره عقل، سلامت است (همان فراهم شدن قلب سلیم) ما هرقدر روی سلامت قلب کار کنیم، نشاط و شادیمان بیشتر می شود. آن چه باعث تحصیل قلب سلیم می شود فکر کردن است.

عناوین مورد بحث در این جلسه:

• فکر جلای عقل است.
• موفقیت دردنیا و آخرت مستلزم این است که انسان اهل فکر کردن باشد.
• برای اینکه فکر انسان بالغ و فعال شود، بهتر است، مدتی بشنود و مطالعه کند.
• قیمت انسانها به آن چیزی است که درباره ی آن فکر می کنند.
• کلید بدبختی ها در دو امر تنبلی و بی حوصلگی است.

منبع: بحث مهندسی فکر (2)، ۱۳۸۷/۱۰/۲۸؛ از سلسله مباحث استاد محمد شجاعی/ منتظران منجی
---------------------------------
مطالب تکمیلی:
مهندسی فکـر/ جلسه اول
مهندسی فکـر / جلسه چهارم
مهندسی فکـر / جلسه پنجم
مهندسی فکـر/ جلسه ششم
مهندسی فکـر/ جلسه هفتم