فلسفه احکام محدود به حکمت هاى مادى و فیزیکى- که در چنبره علوم تجربى قرار مى گیرند- نیست بلکه در بسیارى از موارد علت یا حکمت نهایى برتر و بالاتری دارند که از حوزه تحقیق و آزمون علمى و تجربى نیز بیرون است. مثلا در علوم بشرى از خواص بهداشتى روزه سخن به درازا گفته اند، ولى قرآن مجید بر نکته ی اساسى ترى انگشت مى گذارد و آن «تقوا یابى» است و شاید علت این که قرآن به نکات بهداشتى آن اشاره نکرده است این باشد که اساسا امت اسلامى را متوجه اهداف فروتر و در سطح پایین نکند، بلکه همواره به سوى ارزش هاى متعالى سوق دهد.
پرسش: چرا طلا بر مرد حرام است؟
پاسخ اجمالی:
برخی معتقدند برای استفاده ی مرد از طلا، آثار مخربی وجود دارد که می توان الف) تحریکات عصبى[1]، ب) ازدیاد بیش از حد گلبول هاى سفید[2]، را از جمله ی آن نام برد.
اما باید به این نکته توجه داشت که علم متکفل «تندرستى» انسان است در حالى که پرورش ابعاد ملکوتى و معنوى انسان، باید دغدغه اصلى یک مسلمان باشد و به «تن» و «علم» در حد یک ابراز و مقدمه نگاه کند، زیرا انسان یک موجود خاکى و مادى، نیست و انسانیت انسان در گرو شکوفایى استعدادهایى است که خداى متعال به منظور نیل او به مقام شامخ خلافت الهى، به وى ارزانى داشته است. اما حقیقتا راه شکوفایى این استعدادها چیست؟ آفات و موانع این راه کدام است؟
خداوند در قالب احکام شرعى به عنوان یک لطف الهى، راه ها و موانع شکوفایی استعدادها را بیان کرده است.
با در نظر گرفتن این اصل لابد توجه دارید که بدون شک احکام الهى داراى مصالح واقعى و فى نفسه مى باشند؛ لیکن در یافتن فلسفه آنها توجه به چند نکته ضرورى است:
1- آیا بشر مى تواند به فلسفه ی همه ی احکام دست یابد؟ قطعا پاسخ این سؤال منفى است؛ زیرا:
الف) در متون دینى فلسفه همه احکام ذکر نشده است.
ب) احکامى که فلسفه آنها بیان شده، معلوم نیست که همه فلسفه هایش ذکر شده است؛ بلکه چه بسا فلسفه هاى بى شمارى در مورد یک حکم وجود دارد؛ ولى شارع مقدس به طور گزینشى برخى از آنها را یادآور شده است.
ج) علوم بشرى نیز قادر به کشف برخى از حکمت ها و فلسفه هاى احکام مى باشند، نه همه آنها.
بنابراین انتظار دانستن فلسفه ی همه ی احکام به طور جامع و کامل، انتظارى فراتر از توان علمى و تنگناهاى دانش بشرى است.
2- فلسفه احکام محدود به حکمت هاى مادى و فیزیکى- که در چنبره علوم تجربى قرار مى گیرند- نیست بلکه در بسیارى از موارد علت یا حکمت نهایى برتر و بالاتری دارند که از حوزه تحقیق و آزمون علمى و تجربى نیز بیرون است. مثلا در علوم بشرى از خواص بهداشتى روزه سخن به درازا گفته اند، ولى قرآن مجید بر نکته ی اساسى ترى انگشت مى گذارد و آن «تقوا یابى» است و شاید علت این که قرآن به نکات بهداشتى آن اشاره نکرده است این باشد که اساسا امت اسلامى را متوجه اهداف فروتر و در سطح پایین نکند، بلکه همواره به سوى ارزش هاى متعالى سوق دهد.
3. در رابطه با مسأله علت حرمت طلا براى مرد باید گفت که احتمال دارد علاوه بر نکات گفته شده، جلوگیرى از فرو افتادن مردها در دام زینت هاى گران بها و سنگین نیز، از علت های حرمت باشد.
&&&&&&&&&&&&&&& پی نوشتـــــــــــــــــــــــــــــــها:
[1] ر. ک: بهداشت در اسلام، دکتر احمد صبور اردوبادى.
[2] ر. ک: سالنامه پیام اسلام، سال 1357.
--------------------------------
منبع: اسلام کوئست
