مرگ کارْلْ پوپِر فیلسوف و نظریه پرداز معروف اتریشی (1994م)

17 سپتامبر
کارل پوپر, Karl Popper,گنجینه تصاویر ضیاءالصالحین

کارلْ ریمونْدْ پوپر متفکر و نظریه پرداز معروف و معاصر اتریشی در 28 ژوئیه 1902م در خانواده ای یهودی در وین پایتخت اتریش، به دنیا آمد. وی پس از طی تحصیلات خود، مدتی به مشاغل آزاد روی آورد اما پس از آن به تدریس پرداخت. با قدرت گیری نازی ها در آلمان و سپس اتریش، پوپر جهت دوری از حاکمیت حزب نازی، به زلاندنو در قاره اقیانوسیه سفر نمود و به تدریس در دانشگاه مشغول شد. وی طی سال های بعد به ارائه نظرات خود پرداخت و طی بیش از پنجاه سال تدریس، کتاب هایی نیز نگاشت. پوپر در این زمان، در فلسفه علم و فلسفه سیاسی به عنوان یکی از نظریه پردازانِ شاخصْ شناخته شد و کتابهایش به حدود سی زبان ترجمه گردید. پوپر در فلسفه علم، با پوزیتیویسم منطقی و فلسفه تحلیلی مخالفت می کرد. پیروان فلسفه تحلیلی براین عقیده بودند که آن چه در فرایند ذهن به جریان در می آید، ناشی از درک امور از طریق حواس است، به طوری که زبان را به عنوان نمود ذهن معرفی می کنند. پوزیتیویسم منطقی نیز در پی ارائه یک بنیاد محکم و مطمئن برای علوم و اثبات بی معنایی هر نوع فلسفه ما بعد الطبیعه است که آن نیز بر به کارگیری روش های تجربی در کشف حقیقت، پافشاری می کند. در این راستا، پوپر معیار علمی بودن یک گزاره را ابطال پذیری عنوان کرد و نظریه حدس و ابطال را بر پایه آن بنا نهاد. به این معنا که دانشمند نظریه ای را با حدس عرضه می کند و در صورتی که این نظریه با یک قضیه مشاهده ای ناسازگار باشد، آن نظریه ابطال می شود. این نظریه، نظریه ای قراردادگرایانه درباره ماهیت علم است که ظاهری منطقی دارد، هرچند انتقاداتی را نیز در برداشته است. پوپر در فلسفه سیاسی نیز به طورعمده به فلسفه سیاسی افلاطون و مارکسیسم تاخت و از لیبرالیسم دفاع کرد به گونه ای که به صورت یکی از بزرگ ترین حامیان لیبرالیسم در قرن بیستم به شمار آمد. پوپر در عین حال از نظم نوین امریکا حمایت کرد و ژاندارمی امریکا بر جهان را پذیرفت. پوپر به عنوان یکی از پرنفوذترین نظریه پردازان و فلاسفه قرن بیستم، در آکادمی های علمی متعددی عضویت داشت و نشان های گوناگونی دریافت کرد. از پوپر آثاری بر جای مانده که جامعه باز و دشمنان آن، شناخت عینی، حدس ها و ابطال ها، فقر تاریخی گری و منطق اکتشاف علمی از آن جمله اند. کارل رِیموند پوپر سرانجام در 17 سپتامبر 1994م در 92 سالگی درگذشت.

 

Share