امضای معاهده پورْتْسْموت و پایان جنگ بین روسیه و ژاپن (1905م)

طی قرن نوزدهم، روسیه همانند دیگر قدرت های اروپایى، با دست اندازی به خاک چین، مرزهای شرقی خویش را توسعه می داد. در همان حال، چون ژاپن از طرفی چین را لقمه چرب و نرمی برای توسعه طلبی های خود می یافت و از سوی دیگر در مورد مناطق شبه جزیره کره و سرزمین منچوری با روسیه اختلاف داشت، به دنبال بهانه ای برای آغاز جنگ و درآویختن با روسیه بود. در این حال، در روز هشتم فوریه 1904م، نیروهای ژاپن بدون اعلان جنگ و به طور غافل گیرانه، ناوگان روسی را در بندر پِرْتْ آرتور که در اجاره روس ها بود، مورد حمله قرار دادند و به دنبال آن، در مناطق متصرفی روسیه در منچوری، نیرو پیاده کردند. در طی این نبرد، قوای روسیه متحمل شکست های پی درپی شدند و برای اولین بار، یک دولت آسیایى توانسته بود یک قدرت غربی را شکست دهد. به دنبال این شکست ها، دولت روسیه که توان ادامه جنگ را نداشت سرانجام با میانجی گری امریکا، در پنجم سپتامبر 1905م قرارداد صلح پورْتْسْموت را با ژاپن امضا کرد. به موجب این قرارداد، نیمه جنوبی جزیره ساخالین و بندر پرت آرتور در شرق روسیه و نیز شبه جزیره کره تحت الحمایه ژاپن شد. لطمه ای که با امضای این قرارداد بر حیثیت نیکلای دوم، تزار روس وارد آمد، زمینه ساز انقلاب 1905م روسیه را فراهم آورد.