پاسخ فعالیتهای درس سوم کتاب تفکر و سواد رسانه

پاسخ فعالیتهای درس سوم کتاب تفکر و سواد رسانه

پاسخ فعالیتهای درس سوم کتاب تفکر و سواد رسانه پایه دهم با موضوع پنجگانه سواد رسانه ای (بخش 1)

مطالب مرتبط:
دانلود کتاب تفکر و سواد رسانه ای برای پایه دهم
پاورپوینت درس 3 تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم

پنجگانه سواد رسانه ای (1)  درس سوم

پنج رکن اساسی :
1) فرستنده: به تولید کنندۀ پیام که بر مبنای اهداف و انگیزه هایش پیامی را تولید میکند، فرستنده میگویند.
2) پیام: محتوای مدنظر فرستنده را که قصد دارد به مخاطب منتقل کند، پیام میگویند.
3) مجرا/ کانال/ رسانه: ابزار انتقال پیام که محتوا از طریق آن به مخاطب منتقل میشود، مجرا، کانال یا رسانه میگویند. زمانی که ارتباط مستقیم است یعنی فرستنده و گیرنده امکان ارتباط رو در رو دارند، مجرای ارتباطی آنها هوا است، ولی وقتی ارتباط غیرمستقیم است، نیاز به یک وسیلۀ ارتباطی است که از آن به رسانه یاد میشود.
4 ) گیرنده: به مخاطب یا دریافت ِ کنندۀ پیام ارسال شده از سوی فرستنده، گیرنده میگویند.
5) بستر/ فرهنگ: به بافت تاریخی و زمینۀ اجتماعی که در آن پیام ارسالی از سوی فرستنده ممکن است دارای معانی جدید و فرامتن شود، فرهنگ میگویند.

پیام اصلی درس 3 (که در فصلهای بعدی، بیشتر به آن میپردازیم)

این است که هر مخاطب فعّال و خّلاق در رویارویی با هر پیام رسانه ای، 5 پرسش کلیدی را مانند 5 گذر واژه یا نگهبان دروازه ورودی در نظر میگیرد و با نگاه دقیق و درک عمیق، با آن روبه رو میشود. که عبارت است از:

1. چه کسی این پیام را تولید کرده است؟ (فرستنده و مؤلف)
2. چرا این پیام فرستاده شده است؟ (هدف/ انگیزه)
3. از چه ّ فنونی برای جلب توجه مخاطب استفاده شده است؟ (قالب/ چهارچوب)
4. چطور افراد مختلف این پیام را متفاوت درک میکنند؟ (مخاطبان/ گیرنده)
5. چه سبک زندگی، ارزشها و نظریاتی در این پیام ارائه شده یا از آن حذف شده است؟ (محتوا/ پیام)

هدف سواد رسانه ای تبدیل مخاطب منفعل به مخاطب فعال است...
و مخاطب فعال کسی است که پیامهای رسانه ای را، ابتدا بررسی، سپس تحلیل نقادانه نماید. نه اینکه سریع آنها را پذیرفته و در گروه های مختلف به اشتراک بگذارد... این امر برای ما دبیران این مرز و بوم اهمیت مضاعف دارد. به امید روزی که همه با سواد رسانه ای شویم...

برای یادگیری مهارتهایی مثل رانندگی، شنا و فوتبال، گذراندن مراحلی الزمی است که باید یکی پس از دیگری طی شود. سواد رسانه ای نیز همانند بسیاری از کارها نیازمند تمرین مستمر است

 فعالیت گروهی   درس سوم، ص24

تصویر بالا سمت راست

فرستنده : سازمان مبارزه با مواد مخدر
گیرنده : معتادین و افراد درمعرض خطر
هدف : هشدار مبنی بر اینکه اعتیاد یا سیگار کشیدن کشنده است
قالب: عکس
پیام: سبک زندگی سلامت محور  و تأیید کردن ارزش سلامتی

درس  سوم فعالیت گروهی ص 24

تصویر بالا سمت چپ
فرستنده : سازمان مبارزه با مواد مخدر
گیرنده : معتادین و افراد در معرض خطر
هدف : هشدار مبنی بر اینکه اعتیاد یا سیگار کشیدن کشنده است
قالب: عکس
پیام: سبک زندگی سلامت محور و تأیید کردن ارزش سلامتی

پاسخی دیگر :

تصویر صفحه ۲۴ (اسلحه و سیگار) مربوط به پنجگانه سواد رسانه ای بوده بدین صورت بررسی میگردد :

قالب : تصویری و آموزشی.
محتوا : هر سیگار یک تیر.
فرستنده : وزارت بهداشت یا ستاد مبارزه با مواد مخدر.
گیرنده : تمام مردم؛ سیگاریها جهت درمان و غیرسیگاریها جهت پیشگیری.
بستر یا فرهنگ : زندگی بدون دخانیات.

تصویر بالا سمت راست  24

این هم کبوتر سفید دارد که نماد صلح است را از پشت پرده نشان جمعیت میدهد در صورتیکه کبوتر روی لوله تانک قرار دارد و در حقیقت قصد جنگ و دشمنی دارد یک دنیا فرامتن و برداشت مختلف در پیام پنهان تصویر وجود دارد.

این تصویر تانک را با همکارى دانش آموزان و با کمک از جدول درس این طور حل میکنیم به ترتیب :

١- قالب : برنامه تلویزیونى
٢- محتوا: تبلیغ به ظاهر صلح
٣- فرستنده: کشورهاى قدرتمند
٤- مخاطب: همه مردم جامعه
٥- بستر(فرهنگ): زندگى صلح آمیز

پاسخی دیگر :

فرستنده : مدافعان صلح جهانی
مخاطب: افکار عمومی جهان
هدف: آگاه سازی مردم از پشت صحنه کسانی که دم از صلح می زنند
قالب: تصویر
پیام: نظام جهانی را تعریف می کند که با شعار آزادی در پی فریب افکارعمومی است

تصویر پایین سمت چپ ص24

فرستنده : شرکت سازنده خمیردندان
گیرنده: نسل جوان
هدف: سود آوری و تبلیغ
قالب: تصویر
پیام: خمیر دندان ما دندانهای شما را مقاوم می کند

تصویر پایین راست ص 24

فرستنده: وزارت فرهنگ و ارشاد
گیرنده: خانواده ها
هدف: فرهنگ سازی
قالب : پوستر
پیام: توجه به خانواده و اینکه باید طرز درست استفاده از موبایل را یاد بگیرد

عکس و مکث ص 25

در سال 1370 مردم در کنار تماشای تلویزیون و رسانه ها تحرک و فعالیت داشتند ولی در سال 1390 رسانه ها کوچکتر شدند از نظر اندازه مثل موبایل(برنامه های تلگرام و اینستاگرام و…) ولی باعث کم تحرکی مردم شده و برعکس رسانه ها خودشان چاق تر شدند.

هر چه فناوریها پیشرفته تر می شوند انسانها چاق تر می شوند به این دلیل که تحرک ما کم می شود

نظرات همکاران

آن زمان که تلویزیونها قدیمی بودند کلفت و چاق بودند و بدون کنترل و افراد برا تعویض کانال تحرک داشتند که نوعی ورزش بود لذا لاغر بودند ولی الان که تلویزیونها باریک و دارای کنترل شدند آدمها تحرکی ندارند با کنترل کانال عوض می کنند لذا چاقند

البته من برای تصویرتلویزیون گفتم قدیما tv جاگیروحضورش درخانواده کمرنگ لذا بعد از کار و تلاش روزانه ممکن بود روشن میشد اما تصویردوم رنگ پس زمینه نشان میدهد که حضور رسانه قویتر و پررنگتر و به علت تنوع زیاد مخاطب آن خیلی تحرکی نداره وچاق شده

قالب پیام….کاریکاتور

مفهوم پیام: پیشرفت رسانه و تجهیز و بهترشدن آن و رابطه آن با استفاده کاربران که هرچه رسانه امکاناتش بیشتر شده کاربران استفاده بیشتر می کنند و سایز بدنشان از فرم خارج می شود.
تولید کننده پیام: سازمانهای سلامت و بهداشت
هدف: عموم افراد جامعه
سبک زندگی: سلامت کاربران در معرض خطر
گفتیم که تلویزیون سمبل رسانه هاست در تصاویر
با پیشرفت و زیاد شدن رسانه ها استفاده از آنها گسترش می یابد و در همه زمینه ها سلامتی انسان را به خطر می اندازد

5 سوال کلیدی در مورد این تصویر بیان نمایید

فرستنده: نقاش یا کاریکاتوریست
گیرنده : مردم دوستدارهنر
قالب: کاریکاتور تصویر
پیام: عشق و علاقه و جانفشانی یا اهمیت به هنر یا هنرمند از جان مایه میگذارد و برداشت های دیگر سبک زندگی همه مردم و اقشارمختلف را به طرفداری از هنر و هنرمندان سوق میدهد.

فعالیت در خانه ص 25

تصویر بستنی که در واقع شکل کره زمین است که در حال نابودی می باشد با فعالیتهای زیست محیطی مردم

بستریعنی جا و مکان
فرهنگ های مختلف
مثلا مستند شهیدحججی در بستر ایران با فرهنگ شهادت و ایثارمعنی پیدا میکند
فیلم دخترا فریاد نمیزنند دربسترایران با فرهنگ حیا معنا پیدا میکند

محتوا و پیام و زیرمتن وهدف در واقع همه یکی هستند
قالب یعنی سبک و روشی که پیام داده شده بالاخره هر پیام توسط فرستنده به شکلی خاص فرستاده میشود تا اثرگذار باشد. حالا یکی نوشتاری مثل شعر و داستان یکی کاریکاتور و طراحی گرافیکی، یکی هم درقالب فیلم یا طنز یا مستند یا انیمیشن

تصویر پایین صفحه 25

فرستنده: طرفداران محیط زیست
مخاطب: همه مردم
هدف: حمایت از محیط زیست
قالب: پوستر
پیام: هشدار در مورد اینکه در اثر فعالیتهای ما، زمین در حال گرم شدن است

تصویر ص 26

فرستنده : حامیان هنرمندان
مخاطب: همه مردم
هدف: فرهنگ سازی در اهمیت هنر و هنرمند
قالب: کاریکاتور
پیام: هنر هنرمند از درونش نشأت می گیرد

گفتگوی کلاسی ص22

برنامه خندوانه
قالب: طنز

مفاهیم مستقیم و غیر مستقیم :
مستقیم طنز، سرگرمی،
غیر مستقیم : فرهنگ سازی، توجه به کتاب و کتابخوانی، تقابل با لطیفه های قومی، وحدت ملی، خود دکور خندوانه هم نمادی از پرچم ایران است، آواهای محلی، شخصیت محلی در برنامه، مهمانهای از قومیت های مختلف کشور همه نشان از توجه به وحدت ملی دارد، تبلیغات هم زیاد دارد برای ایرانسل، و سایل خانگی اسنوا و….

مالک پیام : شبکه نسیم و رامبد جوان
جامعه هدف: همه مردم
چه سبک زندگی در آن ارائه شده است: شادی، تکثرگرایی، کمپین های علمی و آموزشی

بخشی که حذف شده است می شود گفت مثلا جنبه علمی ندارد، جنبه خبری ندارد و …

آیا این پیام درهر فرهنگ دیگری…. این سوال اشاره به فرامتن هم دارد که در فصل مخاطب شناسی بطور مفصل پرداخته می شود؟ خیر همه می دانیم که شادی و مفهوم شادی در فرهنگ های مختلف فرق می کند مطالبی که برای ما خنده دار است مثل تصویر که دستهای جواد رضویان بسته شده است ممکن است در فرهنگ دیگری یا برای شخص دیگری توهین محسوب شود و… ممکن است ما بهم خندیدن را قبول داشته باشیم ولی در جایی دیگر نوعی بی اخلاقی محسوب شود و...

مدل رابطه بین عناصر شش گانه ارتباطات

فرق بین مخاطب منفعل و فعال که تو فعالیتها خواسته
مخاطب منفعل از خود اختیاری در مقابل پیام های رسانه ای ندارد و آغوش خودش را به روی هر پیام رسانه گشوده است و همه پیام ها در ناخودآگاهش شکل می گیرد.
مخاطب فعال درمقابل پیام های رسانه ای از خود واکنش نشان می دهد و خودآگاهش را در شکل گیری پیام مشارکت می دهد.

دراین تبلیغ بصورت خلاقانه توانمندی یک چسب در کنار هم قراردادن قطعات شکسته نشان داده می شود. جاذبه این چسب بین دو طرف یک قطعه شکسته ایجاد می کند مثل نسبت گاو و پرچم قرمز رنگ دست گاوچران است.

مثل تصاویر بالا سوالات سواد رسانه ای را پاسخ دهند

تبلیغ بانداژ ضدآب: همانگونه که می بینید این بانداژ چنان در برابر هجوم همه جانبه قطرات آب از شما مراقبت می کند که این ماهی در مقابل ماهی ها نوک تیز مقاومت می کند.

چرا از مارک اپل و سامسونگ استفاده شده است؟
پیام متن چیست؟ تولید کننده و…….

القای بارمنفی برای موبایل و اعتیاد در کنارآن برند و لوگو اپل و سامسونگ بیشتر به ایجاد تصویر منفی نسبت به این دو برند منجر می شود. و این مخاطب هوشمند و فعال باید احتمالا تشخیص دهد که سازنده این اثر احتمالا از رقبای این دو شرکت بوده است. دقت کنید املای سامسونگ در این تصویر عامدانه؛ به کار برده نشده و اشتباه نوشته شده (می تواند فرامتن قانونی و احتمال شکایت شرکت مذکور یک دلیل باشد)

در آخر لطیفه ها را هم با دانش آموزان تحلیل کنید و فرامتن و زیر متن و پنج سوال سوادرسانه ای را در مورد آنها در کلاس بحث کنید.

پایان درس سوم