علامه سیداسماعیل بلخی در سال 1295 ش (1336ق) در قریه بَلخاب از توابع بلخ در شمال افغانستان به دنیا آمد. وی از سنین كودكی به تحصیل علوم دینی پرداخت و برای این منظور به ایران و عراق سفر كرد. او در قیام خونین مسجد گوهرشاد مشهد در تیرماه 1314 حضور داشت و آن روزگار شوم و خونین ملت ایران را درك كرد و خود سهم عمده ای در قیام داشت. در همین زمان بود كه به همراه پدر، درس و بحث را رها نمود و راهی هرات گردید. سید اسماعیل در راه مبارزه با استبداد، آرام و قرار نداشت و مردم مسلمان افغانستان را به مبارزه با حكومت های فاسدِ افغانستان تشویق می كرد. از این رو پس از بازگشت به هرات، علیه بیداد و استبداد وقت افغانستان شورید و با ایجاد اولین هسته مقاومت و تشكیل "مجتمع اسلام"، با حكومت جور در افتاد. سید اسماعیل با سخنرانی ها و خطابه های آتشین خود در هرات، دولت سلطنتی افغانستان را رسوا می كرد و زنگ بیداری و آزادی خواهی را در هر كوی و برزن برای مردم مظلوم افغانستان می نواخت. او كه در طول دوران مبارزه، بر وحدت بین مسلمانان تاكید داشت، همیشه از طرف دولت حاكم مورد اذیت و آزار قرار می گرفت و نزدیك به پانزده سال از عمر خود را در زندان های ستم شاهی افغانستان گذراند. سید اسماعیل بلخی پس از آزادی از زندان، در سال 1346ش راهی نجف اشرف گردید و با بزرگانی همچون حضرات آیات سیدمحسن حكیم، سیدابوالقاسم خویی و علامه امینی و به ویژه حضرت امام خمینی دیدار و گفتگو نمود. وی در بازگشت به افغانستان از ایران عبور كرد و مورد استقبال حوزه های علمیه قرار گرفت. وی پس از ورود به افغانستان، به مبارزات خود ادامه داد اما این فعالیت های ضد حكومت جور، بر حكام ستم پیشه افغانستان گران آمد لذا در صدد از میان برداشتن این مجاهد فی سبیل اللَّه برآمدند. در نهایت این عالم مسلمان و مبارز در 24 تیرماه 1347 ش برابر با 18 ربیع الثانی 1388 ق در سن 52 سالگی از طریق تزریق مواد زهرآلود به دستور ظاهرشاه، پادشاه افغانستان در كابل به شهادت رسید.
