مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

احکام نماز مسافر؛
حضور قلب
در این نوشتار از سری احکام نماز مسافر به مسائل متفرقه نماز مسافر و احکام مسافری که نماز شکسته را کامل بخواند طبق نظر فقها و مراجع تقلید پرداخته می شود.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

در این نوشتار از سری احکام نماز مسافر به مسائل متفرقه نماز مسافر و احکام مسافری که نماز شکسته را کامل بخواند طبق نظر فقها و مراجع تقلید پرداخته می شود. فهرست این نوشتار:

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

1. مسافر نداند یا فراموش کند که باید شکسته بخواند

مسأله ۱۳۵۷ کسی که می داند مسافر است و باید نماز را شکسته بخواند (۱)، اگر در غیر چهار مکانی که در مسأله پیش گفته شد عمداً تمام بخواند، نمازش باطل است (۲) و نیز اگر فراموش کند که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند (۳) باید نماز را دوباره بخواند و اگر بعد از وقت یادش بیاید، بنا بر احتیاط واجب، باید قضا نماید (۴).

(۱) (مکارم:) اگر عمداً تمام بخواند باطل است، هم چنین اگر فراموش کند که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند باید اعاده کند و نیز اگر حکم نماز مسافر را می دانست امّا توجّه نداشت که در حال سفر است و نماز را تمام بخواند، امّا اگر اصلًا این حکم را نمی دانست که وظیفه مسافر نماز شکسته است و هنوز این مسأله را نشنیده بود اگر به جای نماز شکسته نماز را تمام بخواند نمازش صحیح است.

(زنجانی:) اگر عمداً تمام بخواند، نمازش باطل است و هم چنین است حکم کسی که فراموش کند که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند.

(۲) (بهجت:) بقیه مسأله ذکر نشده.

(گلپایگانی، صافی:) و هم چنین است اگر فراموش کند که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند و در وقت یادش بیاید، ولی اگر بعد از وقت یادش بیاید، قضا ندارد.

(خوئی، سیستانی، تبریزی:) و هم چنین است اگر فراموش کند که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند، ولی در صورت فراموشی اگر بعد از وقت یادش بیاید قضا لازم نیست.

(۳) (فاضل، نوری:) (فاضل: بنا بر احتیاط واجب باید) اگر وقت هم گذشته قضا نماید.

(۴) (اراکی:) اگر بعد از وقت یادش بیاید، قضا ندارد.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

2. کسی که می داند مسافر است و باید نماز را شکسته بخواند

مسأله ۱۳۵۸ کسی که می داند مسافر است و باید نماز را شکسته بخواند (۱)، اگر فراموش کند و بدون توجه (۲) و به طور عادت تمام بخواند نمازش باطل است (۳) و نیز اگر حکم مسافر و سفر خود را فراموش کرده باشد در صورتی که وقت داشته باشد، نمازش را دوباره بخواند (۴)، بلکه اگر وقت هم گذشته باشد بنا بر احتیاط واجب باید قضا نماید.

این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست

(۱) (خوئی، تبریزی:) اگر سهواً تمام بخواند (خوئی: و در اثناءِ وقت ملتفت شود) نمازش باطل است. [پایان مسأله] (گلپایگانی، صافی:) اگر غفلت کند و تمام بخواند، چنانچه در وقت یادش بیاید نمازش باطل است و باید دوباره شکسته بخواند و اگر در خارج وقت یادش بیاید، قضا ندارد.

(سیستانی:) اگر سهواً تمام بخواند چنانچه در اثناءِ وقت ملتفت شود باید نماز را اعاده کند و اگر پس از گذشت وقت ملتفت شود، باید بنا بر احتیاط قضا نماید.

(زنجانی:) اگر در عدد رکعات اشتباه کند و به جای دو رکعت، چهار رکعت بخواند، نمازش باطل است. [پایان مسأله]

(۲) (فاضل، نوری:) اگر بدون توجّه.. (۳) (اراکی:) بقیه مسأله ذکر نشده. (۴) (نوری:) و اگر وقت گذشته باشد باید قضا نماید. (مکارم:) رجوع کنید به ذیل مسأله (۱۳۵۷).

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

3. مسافری که نمی داند باید نماز را شکسته بخواند

مسأله ۱۳۵۹ مسافری که نمی داند باید نماز را شکسته بخواند، اگر تمام بخواند (۲) نمازش صحیح است.

(۱) (اراکی:) مسافری که نمی داند مسافر باید..

(۲) (بهجت:) و قصد قربت در نماز داشته باشد.. (مکارم:) رجوع کنید به ذیل مسأله (۱۳۵۷).

(زنجانی:) مسأله مسافری که نمی داند نماز مسافر شکسته است، اگر تمام بخواند نمازش صحیح است.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

4. مسافری که می داند باید نماز را شکسته بخواند

مسأله ۱۳۶۰ مسافری که می داند باید نماز را شکسته بخواند اگر بعضی از خصوصیات آن را نداند، مثلًا نداند که در سفر هشت فرسخی باید شکسته بخواند، چنانچه تمام بخواند در صورتی که وقت باقی است باید (۱) نماز را شکسته بخواند و اگر وقت گذشته باید شکسته قضا نماید (۲).

(۱) (بهجت:) باید بنا بر احوط..

(۲) (گلپایگانی، صافی:) چنانچه تمام بخواند و در وقت بفهمد، نمازش باطل است و امّا اگر بعد از گذشتن وقت بفهمد، قضا ندارد.

(خوئی:) چنانچه تمام بخواند و در وقت بفهمد، لازم است اعاده نماید و چنانچه اعاده نکرد باید قضا نماید ولی اگر در خارج وقت بفهمد، قضا ندارد.

(سیستانی:) چنانچه تمام بخواند و در وقت بفهمد، بنا بر احتیاط لازم باید اعاده نماید، و چنانچه اعاده نکرد قضا نماید؛ ولی اگر در خارج وقت بفهمد، قضا ندارد.

(تبریزی:) چنانچه تمام بخواند نمازش باطل است، ولی اگر در خارج وقت بفهمد قضا ندارد.

(مکارم:) چنانچه تمام بخواند احتیاط آن است که به طور شکسته اعاده کند.

(زنجانی:) مسأله مسافری که می داند نماز مسافر شکسته است، اگر بعضی از خصوصیات آن را نداند؛ مثلًا نداند که در سفری که رفت و برگشت آن هشت فرسخ است باید شکسته بخواند، چنانچه تمام بخواند نمازش باطل است.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

5. گمان کند به سفرش به اندازه مسافت شرعی نیست

مسأله ۱۳۶۱ مسافری که می داند باید نماز را شکسته بخواند، اگر به گمان این که سفر او کمتر از هشت فرسخ است تمام بخواند، وقتی بفهمد که سفرش هشت فرسخ بوده (۱)، نمازی را که تمام خوانده باید (۲) دوباره شکسته بخواند و اگر وقت هم گذشته باید شکسته قضا نماید (۳).

این مسأله، در رساله آیت اللّه مکارم نیست

(۱) (گلپایگانی، صافی:) [و] هنوز وقت نماز باقی است نمازی را که تمام خوانده باید دوباره شکسته بخواند و اگر وقت گذشته قضا ندارد و در این چهار مسأله که ذکر شد اگر در خارج وقت نیز احتیاطاً قضا نماید خوب است.

(۲) (بهجت:) بنا بر احتیاط واجب باید..

(۳) (خوئی، تبریزی، سیستانی:) اگر بعد از این که وقت گذشته بفهمد قضا لازم نیست.

(زنجانی:) مسأله مسافری که می داند نماز مسافر شکسته است، اگر به گمان این که مقصد معین او کمتر از هشت فرسخ است تمام بخواند، وقتی بفهمد که مقصدش هشت فرسخ بوده، نمازی را که تمام خوانده باید دوباره شکسته بخواند و اگر به جا نیاورده یا بعد از وقت فهمید، باید نماز را شکسته قضا کند.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

6. اگر فراموش کند که مسافر است

مسأله ۱۳۶۲ اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند، چنانچه در وقت یادش بیاید، باید شکسته به جا آورد (۱) و اگر بعد از وقت یادش بیاید، قضای آن نماز بر او واجب نیست (۲).

(۱) (زنجانی:) و اگر آن را به جا نیاورد باید شکسته قضا نماید..

(۲) (فاضل:) ولی اگر به علت نسیان حکم بوده، به احتیاط واجب قضای آن را در خارج وقت به جا آورد.

مسأله اختصاصی

(بهجت:) مسأله ۱۱۰۸ اگر از روی فراموشی نماز را شکسته بخواند با این که نمی دانست سفرش به اندازه مسافت شرعی هست یا نه، یا این که می دانست به اندازه مسافت نیست ولی بعد معلوم شد که به اندازه مسافت بوده، بنا بر اظهر اگر نیّت قربت داشت، اعاده لازم نیست.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

7. جایی که نماز کامل را شکسته بخواند

مسأله ۱۳۶۳ کسی که باید نماز را تمام بخواند (۱)، اگر شکسته به جا آورد در هر صورت نمازش باطل است (۲).

این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست

(۱) (مکارم:) اگر عمداً یا از روی اشتباه یا فراموشی شکسته بخواند نمازش باطل است، حتی اگر قصد اقامه ده روز کرده و نمی دانسته که باید در این حال تمام بخواند و نماز خود را شکسته خوانده، احتیاط واجب آن است که به صورت تمام اعاده کند.

(۲) (اراکی:) و هم چنین کسی که قصد ماندن ده روز در جایی داشته باشد و نمی دانسته که باید تمام بخواند و شکسته خوانده، بنا بر احتیاط واجب باید نمازش را اعاده یا قضا نماید.

(خوئی، تبریزی:) مگر مسافری که قصد ماندن ده روز در جایی داشته باشد و به جهت ندانستن حکم مسأله، نماز را شکسته بخواند.

(زنجانی:) حتّی مسافری که قصد ماندن ده روز در جایی داشته باشد و به جهت ندانستن حکم مسأله، نماز را شکسته خوانده باید نماز را دوباره تمام بخواند.

(سیستانی:) و این حکم در مورد مسافری که قصد ماندن ده روز در جایی داشته و به جهت ندانستن حکم مسأله، نماز را شکسته خوانده بر اساس احتیاط وجوبی است.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

8. اگر مشغول نماز چهار رکعتی شود

مسأله ۱۳۶۴ اگر مشغول نماز چهار رکعتی شود و در بین نماز یادش بیاید که مسافر است، یا ملتفت شود که سفر او (۱) هشت فرسخ است (۲) چنانچه به رکوع رکعت سوّم نرفته، باید نماز را دو رکعتی تمام کند (۳) و اگر به رکوع رکعت سوم رفته نمازش باطل است (۴). و در صورتی که به مقدار خواندن یک رکعت هم وقت داشته باشد، باید نماز را شکسته بخواند (۵).

این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست

(۱) (گلپایگانی، صافی:) تا مکانی که منظور او بوده..

(۲) (زنجانی:) ملتفت شود که مقصد معیّن او در هشت فرسخی است..

(۳) (سیستانی:) و اگر رکعت سوّم را تمام کرده، نمازش باطل است..

(۴) (مکارم:) و باید شکسته بخواند. (سیستانی:) نمازش بنا بر احتیاط باطل است..

(۵) (فاضل:) یا قضا کند.

(گلپایگانی، صافی:) و امّا اگر قصد ملاقات شخصی را داشت و گمان می کرد که سر هفت فرسخی است بعد معلوم شد که در سر هشت فرسخی است نمازش را باید تمام بخواند، مگر آن که فعلًا قصد سفر هشت فرسخی نماید.

(خوئی، تبریزی، زنجانی:) باید نماز را از سر شکسته بخواند (زنجانی: و الّا باید نماز را شکسته قضا کند).

(سیستانی:) باید نماز را دوباره شکسته بخواند و اگر وقت نیست نماز را شکسته قضا کند.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

9. اگر مسافر بعضی از خصوصیات نماز مسافر را نداند

مسأله ۱۳۶۵ اگر مسافر بعضی از خصوصیات نماز مسافر را نداند مثلًا نداند که اگر چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن برگردد (۱) باید شکسته بخواند چنانچه به نیت نماز چهار رکعتی مشغول نماز شود و پیش از رکوع رکعت سوّم مسأله را بفهمد باید نماز را دو رکعتی تمام کند (۲) و اگر در رکوع (۳) ملتفت شود نمازش باطل است (۴) و در صورتی که به مقدار یک رکعت از وقت هم مانده باشد باید نماز را شکسته بخواند (۵).

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت و مکارم نیست

(۱) (خوئی، تبریزی، سیستانی:) مثلًا نداند که اگر چهار فرسخ برود و چهار فرسخ برگردد..

(زنجانی:) مثلًا نداند که اگر رفتن و برگشتن بر روی هم هشت فرسخ باشد..

(۲) (تبریزی:) و چنانچه بعد از قیام به رکعت سوم و قبل از رکوع بفهمد بنا بر احتیاط نماز را دوباره اعاده کند..

(۳) (زنجانی:) یا بعد از آن.. (گلپایگانی، صافی:) در رکوع رکعت سوم..

(۴) (سیستانی:) بنا بر احتیاط..

(۵) (فاضل:) یا قضا کند. (زنجانی:) و الّا باید نماز را شکسته قضا کند.

(خوئی، تبریزی، سیستانی:) باید نماز را از سر شکسته بخواند.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

10. مسافری که باید نماز را تمام بخواند

مسأله ۱۳۶۶ مسافری که باید نماز را تمام بخواند اگر به واسطه ندانستن مسأله به نیت نماز دو رکعتی مشغول نماز شود و در بین نماز مسأله را بفهمد، باید نماز را چهار رکعتی تمام کند (۱) و احتیاط مستحب آن است که بعد از تمام شدن نماز دوباره آن نماز را چهار رکعتی بخواند.

این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست

(۱) (خوئی، زنجانی، تبریزی:) بقیه مسأله ذکر نشده.

(مکارم:) مسأله هر گاه کسی مشغول نماز شکسته شود و در بین نمازش یادش بیاید که مسافر نیست و یا سفرش سفری نیست که نماز در آن شکسته باشد، باید نماز را چهار رکعتی تمام کند و نمازش صحیح است.

  • احمام نماز شکسته - توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت، فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

 

مطابق نظر آيت الله خامنه ای

احکام نماز شکسته مطابق نظر آیت الله خامنه ای

11. وظیفه کسی که نمــاز شکسته را تمام و یا بالعکس خوانده

س. شخصی اشتباها بر اثر جهل به موضوع یا ندانستن حکم نمازهای قصرش را مدتی تمام می خوانده یا بالعکس وظیفه او در این مورد چیست؟

ج. مسافری که نمی‌دانسته اصلا نماز مسافر شکسته است، و لذا نماز را تمام خوانده، نماز او صحیح است.

و مسافری که می‌داند نماز مسافر شکسته است، اگر بعضی از خصوصیات را نداند (مثلًا نداند که در سفر هشت فرسخی باید نماز را شکسته بخواند) و نماز را تمام بخواند، بنا بر احتیاط واجب نماز را به صورت شکسته بخواند و اگر وقت آن گذشته آن را قضا کند.

و کسی که باید نماز خود را تمام بخواند، اگر آن را شکسته بجا آورد، در هر صورت نمازش باطل است.

س۲۴. کسی که باید نماز را در سفر قصر بخواند اگر به دلیل جهل به موضوع یا ندانستن خصوصیات مسأله نمازش را تمام خوانده است ، اکنون وظیفه اش چیست؟
ج. بنابر احتیاط، اعاده یا قضا نماید.

 

منبع: برگرفته از استفتائات آیت الله خامنه ای.


طبق نظر آيت الله مكارم شيرازی

احکام نماز شکسته مطابق نظر آیت الله مکارم شیرازی

12. انصراف از قصد اقامت، بعد از نماز ۴رکعتی که اشتباهاً ۲رکعت خوانده شد [قصد اقامت ده روز ]

پرسش : چنانچه شخصی نماز ۴ رکعتی را در صورت اشتباه ۲ رکعت بخواند و سپس از قصد اقامت خود برگردد، نماز او چه حکمی دارد؟

پاسخ :

آن نماز را به صورت ۴ رکعتی قضا می کند ولی باقی نمازهایش را باید شکسته بخواند.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

13. [متفرقه نماز مسافر ] حکم نماز مسافرى که عمداً نمــاز شکسته را تمام بخواند

پرسش : اگر مسافری که می داند در سفر باید نماز را شکسته خواند ولی عمدا تمام بخواند، نماز او چه حکمی دارد؟
پاسخ : کسى که مى ‏داند مسافر است و نماز را باید شکسته بخواند اگر عمداً تمام بخواند نماز او باطل است و باید نماز را در صورت وسعت وقت، اعاده نماید و اگر وقت نماز گذشته است قضا نماید.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

14. [متفرقه نماز مسافر ] وظیفه کسی که حکم نماز مسافر را فراموش کند

پرسش : اگر مسافر فراموش کند که باید نماز را شکسته بخواند و به صورت کامل خواند، نماز او چه حکمی دارد؟
پاسخ : اگر مسافر حکم را فراموش نماید و نماز را تمام بخواند نماز او باطل است و اگر در وقت اطلاع پیدا کرد باید نماز را اعاده نماید و اگر بعد از وقت بود، نماز را قضا نماید.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

15. [متفرقه نماز مسافر ] وظیفه کسی که حکم نماز مسافر را فراموش کند

پرسش : اگر مسافر فراموش کند که باید نماز را شکسته بخواند و به صورت کامل خواند، نماز او چه حکمی دارد؟
پاسخ : اگر مسافر حکم را فراموش نماید و نماز را تمام بخواند نماز او باطل است و اگر در وقت اطلاع پیدا کرد باید نماز را اعاده نماید و اگر بعد از وقت بود، نماز را قضا نماید.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

16. [متفرقه نماز مسافر ] حکم نماز کسی که حواسش به مسافر بودنش نیست

پرسش : اگر شخص حکم نماز مسافر را بداند اما توجه ندارد که مسافر است و نماز را تمام بخواند، نماز او چه حکمی دارد؟
پاسخ : اگر مسافر حکم را می دانست اما توجه نداشت که در حال سفر می باشد و نماز را تمام بخواند، نماز او باطل است و اگر در وقت اطلاع پیدا کرد باید نماز را اعاده نماید و اگر بعد از وقت بود، باید قضا نماید.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

17. [متفرقه نماز مسافر ] حکم نماز کسی که احکام مسافر را نمی داند

پرسش : شخصی که در مسافرت به علت ندانستن حکم نماز مسافر، نماز خود را تمام بخواند نماز او چه حکمی دارد؟
پاسخ : اگر اصلًا این حکم را نمى‏ دانسته که وظیفه مسافر، نماز شکسته است و هنوز این مساله را نشنیده بود اگر به جاى نماز شکسته ، نماز را تمام بخواند نماز او صحیح است.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

18. [متفرقه نماز مسافر ] اگر نمازگزار فراموش کند مسافر است و نماز را کامل بخواند

پرسش : اگر مسافر فراموش نماید که مسافر است و نماز را تمام بخواند، وظیفه ای او چیست؟
پاسخ : هرگاه فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند چنانچه در وقت یادش بیاید باید شکسته به جا آورد و اگر بعد از وقت متوجّه شود قضا ندارد.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

19. [متفرقه نماز مسافر ] وظیفه شخصی که در بین نماز بفهمد مسافر است

پرسش : شخصی که در بین نماز چهاررکعتی متوجه می شود مسافر است، چه وظیفه ای دارد؟
پاسخ : هرگاه مشغول نماز چهار رکعتى است و در بین نماز یادش بیاید که مسافر است، یا متوجّه شود که سفر او هشت فرسخ است، اگر به رکوع رکعت سوم نرفته، باید نماز را دو رکعتى تمام کند و اگر به رکوع رکعت سوم رفته نمازش باطل است و باید شکسته بخواند.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

20. [متفرقه نماز مسافر ] اگر بخاطر ندانستن جزئیات احکام مسافر، نمــاز شکسته را تمام بخواند

پرسش : اگر شخصی برخی از مسائل نماز مسافر را بداند ولی از جزئیات مسأله آگاهی ندارد و به طور مثال با طی مسافت شرعی، نماز را تمام بخواند نماز او چه حکمی دارد؟
پاسخ : مسافرى که اجمالًا مى‏ داند باید نماز را شکسته بخواند اگر بعضى از جزئیّات آن را نداند(مثلًا نداند که شرط این مساله سفر هشت فرسخى است) چنانچه نماز را تمام بخواند احتیاط واجب آن است که بطور شکسته اعاده کند.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

21. [متفرقه نماز مسافر ] حکم نماز شخصى که عمداً نماز تمام را شکسته بخواند

پرسش : اگر شخصی که باید نماز را تمام بخواند ولی عمدا نماز را شکسته بخواند، نماز او چه حکمی دارد؟
پاسخ : کسى که وظیفه ‏او خواندن نماز تمام است اگر عمداً نماز را شکسته بخواند نماز او باطل است.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

22. [متفرقه نماز مسافر ] وظیفه شخصى که از روی اشتباه یا فراموشی، نماز تمام را شکسته بخواند

پرسش : اگر مسافری از روی فراموشی یا اشتباه نماز تمام خود را به صورت شکسته بخواند، نماز او چه حکمی دارد؟
پاسخ : کسى که وظیفه‏ اش نماز تمام است اگر از روى اشتباه یا فراموشى شکسته بخواند نمازش باطل است.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

23. [متفرقه نماز مسافر ] اگر در حین خواندن نمــاز شکسته بفهمد مسافر نیست

پرسش : شخصی که در بین نماز شکسته متوجه می شود مسافر نیست، چه وظیفه ای دارد؟
پاسخ : هرگاه کسى مشغول نماز شکسته شود و در بین نماز یادش بیاید که مسافر نیست و یا سفرش سفرى نیست که نماز در آن شکسته باشد، باید نماز را چهار رکعتى تمام کند و نمازش صحیح است.

مسافر اگر نماز شکسته را کامل بخواند

24. [متفرقه نماز مسافر ] مسافری که بخاطر پاسخ اشتباهی که گرفته نماز را کامل خوانده

پرسش : شخصی که در مکانی خانه و باغ دارد ولی در شهر زندگی می کند، اگر بر اساس سؤال از یک روحانی، نماز خود را در آن جا کامل خوانده باشد، چنانچه بعد از مدتی متوجه شود که طبق فتوای مجتهد خود باید نماز را شکسته می خواند، چه وظیفه ای دارد؟

پاسخ : در فرض سوال نمازهایی را که خوانده است قضا نماید.

 

منبع: برگرفته از استفتائات آیت الله مکارم شیرازی.

Share