درس اول سواد رسانه ای - رسانه زرد

ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺍﯼ ﺑﻪ ﺭﻧﮓ ﺧﻮﺭﺷﻴﺪ
ﻣﻦ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﻡ ﺑﺎ ﺩﻭﺳﺖ ﻫﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺣﺮﻑ ﻫﺎﯼ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻭ ﺁﺩﻡ ﻫﺎﯼ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻴﻢ ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ ﻭ ﺣﺮﻑ ﺑﺰﻧﻢ. ﺍﺯ ﺁﻥ ﺣﺮﻑ ﻫﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺍﺳﻤﺸﺎﻥ «ﺧﺎﻟﻪ ﺯﻧﮑﯽ» ﺍﺳﺖ- ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺭﺋﻴﺲ ﻣﺎﻥ ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ﮐﺮﺩﻩ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﻣﻨﺸﯽ ﺑﺨﺶ ﭼﻪ ﻣﺎﺷﻴﻨﯽ ﺧﺮﻳﺪﻩ؟ ﻭ ﺧﻼﺻﻪ ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺮﻑ ﻫﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺍﻫﻤﻴﺘﯽ ﻫﻢ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﺍﻣﺎ ﺧﻮﺏ ﺳﺮﻣﺎﻥ ﺭﺍ ﮔﺮﻡ  ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؛ ﻫﻤﻴﻦ. ﺷﺎﻳﺪ ﺍﮔﺮ ﭼﻨﺪ ﺭﻭﺯ ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺍﺯ ﻣﺎ ﺑﭙﺮﺳﻨﺪ ﻣﻨﺸﯽ ﺑﺨﺶ ﭼﻪ ﻣﺎﺷﻴﻨﯽ ﺧﺮﻳﺪﻩ ﺩﻳﮕﺮ ﻳﺎﺩﻣﺎﻥ ﻧﺒﺎﺷﺪ.
«ﻣﻦ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﻢ ﻗﻀﻴﻪ ﭼﻴﺴﺖ.» ﺍﻳﻦ ﺷﺎﻩ ﺑﻴﺖ ﺣﺮﻑ ﻫﺎﯼ ﺧﺎﻟﻪ ﺯﻧﮑﯽ ﺍﺳﺖ. ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎﻳﯽ ﻫﻢ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻪ «ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺯﺭﺩ» ﻣﻌﺮﻭﻑ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻌﺎﺭ ﺟﻠﻮ ﻣﯽ ﺭﻭﻧﺪ: «ﻣﺎ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﻴﻢ ﻗﻀﻴﻪ ﭼﻴﺴﺖ. ﺑﻴﺎ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺍﻥ ﻳﺎ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﮐﻦ ﺗﺎ ﺑﻔﻬﻤﯽ ﮐﻪ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺍﺯ ﭼﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ.»
«ﺟﺮﻳﺎﻥ» ﻫﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻭﻗﺖ ﻫﺎ ﭼﻴﺰ ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻬﻤﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﺍﻣﺎ ﺟﺬﺍﺏ ﺍﺳﺖ.
ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺪﺍﻧﻴﻢ ﻣﺤﻤﺪﺭﺿﺎ ﮔﻠﺰﺍﺭ ﭼﻨﺪ ﺧﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﻳﺎ ﺍﻻﻥ ﮐﺠﺎ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺍﻣﺎ ﺑﺪﻣﺎﻥ ﻧﻤﯽ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﺪﺍﻧﻴﻢ. ﺍﮔﺮ ﻫﻢ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﮕﻮﻳﺪ ۱۷ ﺧﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﻧﻤﯽ ﮔﻮﺋﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺳﻨﺪ ﻧﺸﺎﻥ ﺑﺪﻩ. ﻓﻘﻂ ﻣﯽ ﮔﻮﺋﻴﻢ: ﻧﻪ ﺑﺎﺑﺎ!
ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺯﺭﺩ ﻫﻤﻴﻦ ﮐﺎﺭ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺣﺮﻑ ﻫﺎﻳﯽ ﺭﺍ ﺭﺍﺟﻊ ﺑﻪ ﺁﺩﻡ ﻫﺎﯼ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﻣﯽ ﺯﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻫﺎﯼ ﺭﺳﻤﯽ ﺷﺎﻥ ﻧﻤﯽ ﺯﻧﻨﺪ.
ﺩﻟﻴﻞ ﻭ ﻣﺪﺭﮐﯽ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﻧﻤﯽ ﺩﻫﺪ، ﭼﻮﻥ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺣﺮﻑ ﻫﺎﯼ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺖ ﻣﺪﺭﮎ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﻫﻤﻴﻦ ﮐﻪ ﺟﺬﺍﺏ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﺎﻓﯽ ﺍﺳﺖ.
ﻣﺮﻳﻢ ﮐﻴﺎﻧﯽ، ﺩﮐﺘﺮﺍﯼ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﺎﺕ، ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺯﺭﺩ ﺑﻪ ﻳﮏ ﻧﻴﺎﺯ «ﻭﺍﻗﻌﯽ» ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺟﻮﺍﺏ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ. ﺍﻭ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ ﺣﺘﯽ ﺧﻴﻠﯽ ﺍﺯ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮊﺳﺖ ﺭﻭﺷﻨﻔﮑﺮﯼ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻭ ﻧﮕﺮﺍﻥ ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺎﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﻠﻨﺪﮔﻮﯼ «ﻧﻘﺶ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﺍﻧﺴﺎﻧﯽ ﺍﻝ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻞ ﺍﺳﺖ» ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺍﻭﻝ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﺳﺮﺍﻍ ﺻﻔﺤﻪ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺭﻭﻧﺪ. ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻫﻢ ﻧﺪﺍﺭﺩ؛ ﻣﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﮐﻨﺠﮑﺎﻭﻳﻢ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﺳﺮﺩﺭﺑﻴﺎﻭﺭﻳﻢ.

ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺯﺭﺩ ﺍﺯ ﮐﺠﺎ ﺯﺭﺩ ﺷﺪ؟
ﺳﺎﻝ ۱۸۹۶ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﯽ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ «ﺳﺎﻧﺪﯼ ﻭﺭﺩ» ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ ﭼﺎﭖ ﻣﯽ ﺷﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ «ﺑﭽﻪ ﺯﺭﺩ» ﮐﻪ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﮐﻮﺩﮐﯽ ﺑﺎ ﻟﺒﺎﺱ ﺧﻮﺍﺏ ﺯﺭﺩ ﺑﻮﺩ (ﺍﮔﺮ ﻟﺒﺎﺱ ﺧﻮﺍﺏ ﺍﻳﻦ ﮐﻮﺩﮎ ﺻﻮﺭﺗﯽ ﺑﻮﺩ، ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﺻﻮﺭﺗﯽ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻴﺪﻧﺪ.). ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺍﺭﺯﺍﻥ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﺎﻭﺭﻗﯽ «ﺑﭽﻪ ﺯﺭﺩ» ﻣﺸﻬﻮﺭﺗﺮﻳﻦ ﻣﻄﻠﺒﺶ ﺑﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﺗﻔﺎﻭﺗﺶ ﺑﺎ ﺑﻘﻴﻪ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﻭ ﻧﺸﺮﻳﺎﺕ ﺩﺭ ﭼﺎﭖ ﺑﺎ ﺣﺮﻭﻑ ﺩﺭﺷﺖ، ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﻴﺘﺮﻫﺎﯼ ﺟﺬﺍﺏ ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺭﻭﺍﺝ ﻧﺪﺍﺷﺖ، ﻣﺜﻼ ﻣﻄﺮﺡ ﮐﺮﺩﻥ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﻨﺴﯽ. ﻓﺮﻭﺵ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺎﻻ ﺑﻮﺩ.

ﻗﺮﻥ ۱۹ ﻭ ۲۰ ﺩﺭ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺭﻗﺎﺑﺖ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ ﺑﻮﺩ. ﺭﻗﺎﺑﺖ ﻫﻢ ﻳﻌﻨﯽ ﺗﻼﺵ ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﺑﻴﺸﺘﺮ. ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﻳﮏ ﭘﻨﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﺑﺎ ﺣﺮﻭﻑ ﺩﺭﺷﺖ ﭼﺎﭖ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺣﺮﻑ ﻫﺎﻳﯽ ﺭﺍ ﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﺏ ﻃﺒﻊ ﻣﺮﺩﻡ ﻋﺎﺩﯼ ﺑﻮﺩ.
ﺷﺎﻳﺪ ﺍﻳﺮﺍﺩ ﮐﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ  ﺷﺮﻭﻉ ﺷﺪ. ﺩﻟﺸﺎﻥ ﻣﯽ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﻳﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﻳﺪﻩ ﺷﻮﯼ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺗﻪ ﻭ ﺗﻮﯼ ﭼﻴﺰﻫﺎﯼ ﺑﻴﺸﺘﺮﯼ ﺳﺮ ﺩﺭ ﺑﻴﺎﻭﺭﯼ ﻳﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﯽ ﺭﺍ ﺭﻭ ﮐﻨﯽ ﮐﻪ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻳﺎ ﻧﻤﯽ ﺩﺍﻧﻨﺪ ﻳﺎ ﺟﺮﺍﺕ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ.
ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﻦ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺳﻠﻄﻨﺘﯽ ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ ﺑﺎ ﺩﺳﺖ ﺍﻧﺪﺭﮐﺎﺭﺍﻥ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﻴﭻ ﻓﺮﻗﯽ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ. ﻣﻬﻢ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﮐﺪﺍﻡ ﺷﺎﻥ ﺧﺒﺮ ﺟﺬﺍﺏ ﺗﺮﯼ ﺩﺭﺑﻴﺎﻳﺪ.

ﺟﻨﺠﺎﻝ ﻫﺎﯼ ﺑﯽ ﻓﺎﻳﺪﻩ
ﺟﻨﺠﺎﻝ ﺁﻓﺮﻳﻨﯽ ﺍﻳﻦ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﭼﻘﺪﺭ ﮐﺎﺭﺁﻣﺪ ﺍﺳﺖ؟ ﭼﻘﺪﺭ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﻬﻢ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ؟
ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺍﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﻤﺎﺭﮔﺎﻥ ﺑﺎﻻﻳﯽ ﮐﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺟﻨﺠﺎﻝ ﻫﺎﯼ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﮐﻨﻨﺪ ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺟﻨﺠﺎﻝ ﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﯽ ﻧﻤﯽ ﺭﺳﺪ.
ﻣﺜﻼ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺣﺰﺏ ﺩﻣﻮﮐﺮﺍﺕ ﻫﺮ ﮐﺎﻧﺪﻳﺪﺍﻳﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽ ﮐﺮﺩ ﺭﺩ ﻣﯽ ﺷﺪ. ﺑﺮ ﺳﺮ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﮐﺎﻧﺪﻳﺪﺍ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ. ﺍﻣﺎ ﺳﺮﺩﺑﻴﺮ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺗﺎﻳﻤﺰ ﺍﻋﻼﻡ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﺍﻭ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﻫﻤﺴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺍﺵ ﻳﮏ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻫﻢ ﺩﺍﺭﺩ. ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﺧﺒﺮ، ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﻧﺒﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﯽ ﺷﺪ ﻭ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ ﺯﺭﺩ ﺩﺭ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺣﺘﯽ ﻋﮑﺲ ﺁﻥ ﺯﻥ ﺭﺍ ﻫﻢ ﭼﺎﭖ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ. ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﺳﺮﺩﺑﻴﺮ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺗﺎﻳﻤﺰ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﮐﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﺭﺍ ﺗﻴﺘﺮِ ﺍﻭﻝ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﮐﻨﺪ، ﺧﺒﺮ ﺍﺳﺘﻌﻔﺎﯼ ﺁﻥ ﮐﺎﻧﺪﻳﺪﺍ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ.
ﺍﻳﻦ ﺟﺎ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻳﮏ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺯﺭﺩ ﺑﺎ ﻳﮏ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺟﺪﯼ ﺩﺭ ﭼﻴﺴﺖ. ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ ﺯﺭﺩ ﺣﺘﯽ ﻋﮑﺲ ﺁﻥ ﺯﻥ ﺭﺍ ﻫﻢ ﭼﺎﭖ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭﻟﯽ ﮐﺴﯽ ﺟﺪﻳﺸﺎﻥ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ. ﺍﻳﻦ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺍﮔﺮ ﺩﻭ ﺭﻭﺯ ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺧﺒﺮﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﮑﺬﻳﺐ ﻣﯽ ﮐﺮﺩﻧﺪ، ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﺍﻫﻤﻴﺘﯽ ﻧﺪﺍﺷﺖ.
ﺍﻣﺎ ﻭﻗﺘﯽ ﻳﮏ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺟﺪﯼ ﻫﻤﺎﻥ ﺣﺮﻑ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺯﻧﺪ، ﺗﺎﺛﻴﺮﺵ ﺁﻧﭽﻨﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﻧﺼﺮﺍﻑ ﮐﺎﻧﺪﻳﺪﺍ ﻫﻢ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ. ﭼﻮﻥ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺍﯼ ﻣﺜﻞ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺗﺎﻳﻤﺰ ﻧﻤﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﯽ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﺩﻻﻳﻞ ﮐﺎﻓﯽ ﺧﺒﺮﯼ ﺭﺍ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺮﺍﻳﺸﺎﻥ ﺍﻫﻤﻴﺘﯽ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﻳﮏ ﺧﺒﺮ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺯﺭﺩ ﺍﻋﻼﻡ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺗﮑﺬﻳﺐ ﺷﻮﺩ، ﻳﺎ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﺷﻮﺩ ﺩﺭﻭﻍ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﺟﺪﯼ ﺗﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎﻫﯽ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ.
ﺍﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﮕﻮﻳﺪ «ﻋﺎﺩﻝ ﻓﺮﺩﻭﺳﯽ ﭘﻮﺭ ﺍﺯ ﻣﺠﺮﯼ ﮔﺮﯼ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺩ ﺍﺳﺘﻌﻔﺎ ﺩﺍﺩ» ﺷﻤﺎ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺧﻴﻠﯽ ﻣﺘﻌﺠﺐ ﺷﻮﻳﺪ، ﮔﻮﺵ ﻫﺎﻳﺘﺎﻥ ﺗﻴﺰ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻘﻴﻪ ﺣﺮﻓﺶ ﺑﺎﺷﻴﺪ. ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﻳﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺧﺒﺮﺵ ﺭﺍ ﺗﮑﺬﻳﺐ ﮐﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﺷﺪ، ﭼﻨﺪﺍﻥ ﺩﻟﺨﻮﺭ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻳﺪ.
ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺒﺮ ﺭﺍ ﻳﮏ ﺧﺒﺮﮔﺰﺍﺭﯼ ﺭﺳﻤﯽ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻭ ﻳﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ ﺗﮑﺬﻳﺐ ﮐﻨﺪ، ﻭﺍﮐﻨﺶ ﺷﻤﺎ ﭼﻘﺪﺭ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ؟

ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ، ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ
ﺍﻣﺎ ﺑﻌﻀﯽ ﻭﻗﺖ ﻫﺎ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﺯﺭﺩ ﻭ ﺍﺧﺒﺎﺭﺷﺎﻥ ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﯽ ﺣﻞ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﺩ. ﺍﻳﻦ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﺁﻧﮑﻪ ﺍﺧﺒﺎﺭ ﺩﺳﺖ ﺍﻭﻝ ﺗﺮﯼ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﻫﺎﯼ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺍﮐﺘﻔﺎ ﮐﻨﻨﺪ.
ﻋﺎﻣﻞ ﻓﺮﻭﺵ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺧﺒﺮ ﺩﺍﻏﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﻭﻝ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺑﻴﺎﻭﺭﺩ ﺑﺮﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
ﺩﺭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ﺳﺎﻝ ۲۰۱۱ ﺍﻓﺸﺎﯼ ﺷﻨﻮﺩ ﺗﻠﻔﻨﯽ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻫﺎﯼ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎﻥ ۱۱ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ﻭ ﺑﻌﻀﯽ ﺍﺯ ﭼﻬﺮﻩ ﻫﺎﯼ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺩﺭ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﻭ ﺣﺘﯽ ﺑﺮﺧﯽ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﺍﻥ ﻋﺎﺩﯼ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺮﺧﯽ ﻧﺸﺮﻳﺎﺕ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺭﻭﭘﺮﺕ ﻣﺮﺩﺍﮎ، ﺑﻪ ﺟﻨﺠﺎﻝ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﺩﺭ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ.
ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﭘﻠﻴﺲ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﺗﻠﻔﻦ ﻫﺎﯼ ﺣﺪﻭﺩ ﭼﻬﺎﺭ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ، ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺳﻠﻄﻨﺘﯽ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ، ﭼﻬﺮﻩ ﻫﺎﯼ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺩﻧﻴﺎﯼ ﻫﻨﺮ ﻭ ﻭﺭﺯﺵ، ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻫﺎﯼ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎﻥ ﺟﺮﺍﻳﻤﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺘﻞ ﺍﺯ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺭﺳﻮﺍﻳﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ.
ﻫﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ «ﻧﻴﻮﺯ ﺁﻭ ﺩ ﻭﺭﻟﺪ» ﮐﻪ ﭘﺮﻓﺮﻭﺵ ﺗﺮﻳﻦ ﻫﻔﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﺑﻮﺩ، ﺭﻭﺯ ۱۰ ﮊﻭﺋﻦ ۲۰۱۱ ﭘﺲ ﺍﺯ ۱۶۸ ﺳﺎﻝ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﺩﺭ ﭘﯽ ﺭﺳﻮﺍﻳﯽ ﺷﻨﻮﺩ ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺗﻠﻔﻨﯽ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺩﺍﺩ.

ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻮﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻭﻗﺘﯽ ﺧﺒﺮﯼ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺍﯼ ﺯﺭﺩ ﺩﻳﺪﻳﺪ ﻭ ﺁﻧﻘﺪﺭ ﺟﺬﺍﺏ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﻟﺘﺎﻥ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﯼ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻫﻢ ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ، ﭼﻨﺪﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﻘﻞ ﻧﮑﻨﻴﺪ.
ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﺷﻤﺎ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﻓﺖ ﺍﮔﺮ ﻳﮏ ﺭﻭﺯ ﺑﺎ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺧﺒﺮ ﺑﺪﻫﻴﺪ ﮐﻪ ﻳﮏ ﻫﻨﺮﭘﻴﺸﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺗﺼﺎﺩﻑ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺎ ﻧﺪﺍﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺍﯼ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺧﺒﺮ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻧﻘﻞ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻳﺪ، ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺪﺗﯽ ﺍﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﺭﺍ ﺗﮑﺬﻳﺐ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.
ﻧﮑﺘﻪ ﺣﺴﺎﺱ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺠﻼﺕ ﺯﺭﺩ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﻗﺖ ﮐﺮﺩ، ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻴﺘﺮ ﺧﺒﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﻴﺪ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﺁﻧﮑﻪ ﺍﺻﻞ ﺧﺒﺮ ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺍﻧﻴﺪ ﺁﻥ ﺗﻴﺘﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﺎﻳﯽ ﺍﻋﻼﻡ ﮐﻨﻴﺪ. ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭﯼ ﻣﻮﺍﺭﺩ، ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﺯﺭﺩ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺟﺬﺍﺑﻴﺖ، ﺍﺯ ﺗﻴﺘﺮﻫﺎﯼ ﻏﻠﻂ ‌ﺍﻧﺪﺍﺯ ﻭ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻭﻟﯽ ﺩﺭ ﻣﺘﻦ ﺧﺒﺮ، ﻣﺎﺟﺮﺍ ﺍﺯ ﭼﻴﺰ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.

مطالب تکمیلی:
ﻣﻘﺪﻣﻪ- ﺷﻤﺎ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎﺭ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻳﺪ
درس دوم سواد رسانه ای - خبر
درس سوم سواد رسانه ای - ﮔﺰﺍﺭﺵ ﭼﻴﺴﺖ؟
درس چهارم سواد رسانه ای - ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﭼﻴﺴﺖ؟
درس پنجم سواد رسانه ای - ﺷﺎﻳﻌﻪ
درس ششم سواد رسانه ای - ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ

------------------------------------------------

منبع:‌ دوره ی سواد رسانه ای درسنامه