کریستیان ماتیاس تئودور مومسن(Christian Matthias Theodor Mommsen)، مورخ و محقق آلمانی، در 30 نوامبر سال 1817میلادی به دنیا آمد. وی پس از پایان تحصیلات به کار تحقیقاتی مشغول شد که مطالعه درباره کتیبه ها و آثار به جای مانده از تمدن های کهن، بخش عمدهای از تحقیقات او را شامل می شد. معروفترین اثر او تاریخ مفصل روم قدیم نام دارد که یکی از کام لترین کتب تاریخی درباره روم است. تئودور مومسن، این اثر را طی سه سال و در سه مجلد منتشر ساخت که شرح ظهور و سقوط جمهوری دوم است. پس از آن تئودور مومسن ادامه تاریخ دوران امپراتوری را ننوشت. اما پس از گذشت سه دهه، شرحی عالی در مورد ایالت های حکومت امپراتوری نگاشت. با این حال تاریخ روم تنها اثرِ عالمانه ای است که در آنْ نویسنده به ابراز احساسات خود می پردازد و داوری های شخصی را در کنار شرح واقعیات عینی قرار میدهد. این کتاب بیشتر مسائل سیاسی روم را مطرح می نماید تا دیگر جنبه های این تمدن. به علاوه تئودور مومسن رسالات ارزشمندی درباره ضرب سکه و حقوق جنایى روم تألیف کرد. تئودور مومسن، علاوه بر فعالیتهای علمی، در صحنه سیاست هم فعال بود و به نمایندگی مجلس آلمان نیز رسید. وی به لیبرال های سست عنصر اعتقادی نداشت. از زمیندارهای فئودال آلمانی منزجر بود و طبقه کارگر را بی اراده و بی جنبش می دانست. شخصیت دلخواه وی کسی بود که مردِ عمل باشد و بتواند سر گردنکشان را فرود آورد. این مورخ آلمانی، جایزه نوبل ادبی را در سال 1902میلادی به خود اختصاص داد و یک سال پس از آن، در 14 اوت سال 1903میلادی در 86 سالگی درگذشت.
