سفر حرام نباشد

شرط پنجم سفر، حرام نباشد

پرسش هاى مقدماتى

- سفر فرزند با وجود نهى پدر و مادر و نيز سفر زن بدون اجازه شوهر چه حكمى دارد؟

- سفر حرام چند قسم است ؟

- سفر براى فرار از دست طلبكار حكمش چيست ؟

- در سفر با وسيله غصبى وظيفه چيست ؟

- مسافرت براى شكار چه حكمى دارد؟

- كسى كه سفرش حرام است اگر بين راه توبه كند، وظيفه اش نسبت به نماز و روزه چيست؟

- مسافرت براى ترك روزه، چه حكمى دارد؟

مسأله 1 - سفر حرام دو قسم است:

الف - سفرى كه خودش (فى نفسه) حرام است، مانند سفر شخص مريضى كه مسافرت برايش ضرر دارد، يا سفر فرزند با وجود نهى * پدر و مادر، يا سفرى كه موجب اذيت پدر و مادر باشد و يا سفر زن بدون اجازه شوهر .

ب - سفرى كه خودش (فى نفسه) حرام نيست، بلكه مقدمه كار حرام است، مثل كسى كه به شهرى سفر مى كند تا در آن جا دزدى كند، يا كسى را بكشد، يا شراب بخورد و يا... .

در هر دو قسم سفر حرام، نماز تمام است. 133(ر.م 1295)

مسأله 2 - كسى كه سفرش حرام نيست و به قصد انجام كار حرام هم سفر نمى كند، ولى در ضمن سفر مرتكب معصيتى و كار حرامى مى شود، نمازش شكسته است ؛ مثلا به قصد گردش مسافرت كرده، ولى در ضمن سفر غيبت يادزدى كرده و يا شراب خورده، نمازش شكسته است. 134 (ر.م 1296)

مسأله 3 - اگر بخصوص، براى آن كه كار واجبى را ترك كند، مسافرت نمايد (مثل مسافرت شخص بدهكار براى فرار از دادن بدهى) سفرش حرام ونمازش تمام است. 135 (ر.م 1297)

مسأله 4 - مسافرت براى ترك روزه *و نيز مسافرت براى تفريح و گردش در ماه مبارك رمضان، حرام نيست و نماز چنين مسافرى شكسته است. 136 (ر.م 1715 و 1300)

مسأله 5 - كسى كه براى خوشگذرانى به شكار مى رود، بايد نماز را تمام بخواند 137، ولى اگر براى تهيه معاش به شكار مى رود، نمازش شكسته ** است و چنانچه براى كسب و زياد كردن مال باشد، بنابر احتياط واجب، بايد نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند، ولى نمى تواند روزه بگيرد. 138 (ر.م 1301)

مسأله 6 - كسى كه سفرش، سفر حرام است، چنان چه بين راه توبه كند * - در صورتى كه باقيمانده سفر، هشت فرسخ يا بيشتر باشد - بايد بعد از توبه، نماز را شكسته بخواند، و اگر كمتر از هشت فرسخ باشد، نمازش هم چنان تمام است. 139

مثال: شخصى به قصد معصيت از شهركى واقع در صد كيلومترى تهران، به طرف تهران حركت مى كند، در پنجاه كيلومترى توبه كرده و به قصد صله ارحام ادامه مسير مى دهد، اين شخص، از شهرك تا پنجاه كيلومترى، نمازش تمام است و از آن به بعد - كه توبه كرده - بايد نماز را شكسته بخواند.

سؤال 47 - اگر در 35 كيلومترى تهران، توبه كند و به قصد صله ارحام و دو هفته توقف به تهران برود، در اين صورت، نماز او در مسير شهرك به تهران و در تهران و راه بازگشت به شهرك، چه حكمى دارد؟

مسأله 7 - كسى كه سفرش مباح است، اگر در بين راه، مسافرتش، سفر حرام شود، از آن به بعد بايد نماز را تمام بخواند، ولى نمازهايى كه - قبل از آن - شكسته خوانده، صحيح است. 140(ر.م 1304)

مثال: شخصى به قصد گردش يا صله ارحام، از شهركى واقع در صد كيلومترى تهران، به طرف تهران حركت مى كند، در پنجاه كيلومترى * مطّلع مى شود كه پدرش او را از سفر نهى كرده و ادامه سفر موجب اذيت اوست. در اين صورت، تا پنجاه كيلومترى شهرك، نمازش شكسته است **ولى از آن به بعد بايد نماز را تمام بخواند.

مسأله 8 - اگرسفر، سفر حرام نباشد، ولى وسيله اى كه با آن مسافرت مى كند غصبى باشد، نمازش شكسته است.141(ر.م 1298)

خلاصه

1- كسى كه براى انجام كار حرام (مثل دزدى و قتل) سفر مى كند، نمازش تمام است .

2- مسافرى كه سفرش حرام است (مثل سفر فرزند با نهى پدر و مادر)، بايد نماز را تمام بخواند.

3- سفر براى ترك واجب (مثل فرار از باز پرداخت بدهى)، سفر حرام است.

4- مسافرت براى ترك روزه واجب، حرام نيست. بنابراين، چنين مسافرى نمازش شكسته است .

5- در مسافرت با وسيله غصبى، نماز شكسته است .

6- مسافرى كه سفرش مباح است اگر بين راه، تبديل به سفر حرام شود، از آن به بعد بايد نماز را تمام بخواند.

7- كسى كه سفرش حرام است اگر بين راه توبه كند، بايد نماز را شكسته بخواند (البته به شرطى كه باقيمانده راه، هشت فرسخ يا بيشتر باشد).

8- مسافرت براى شكار، اگر به قصد خوشگذرانى باشد، نماز تمام است، اما اگر براى تهيه معاش باشد، نماز، شكسته است و اگر براى ثروت اندوزى باشد، بايد نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.

پى نوشتها:‌

* - اگر سفر فرزند يا زن، سفر واجب باشد (مثل سفر حج) نهى پدر و مادر يا شوهر، اثرى ندارد. بنابراين، در اين سفرها بايد نماز را شكسته بخواند.

133- اراكى (ر.م 1287)، گلپايگانى (ر.م 1303)، بهجت (ر.م 1052)، خامنه اى (س 650) و فاضل (ر.م 1317): چنانچه عدم توجه به نهى پدر و مادر موجب ازيت آنها باشد يا عرفاً توهين به آنها تلقى شود، سفر حرام ونماز، تمام است .

خويى (ر.م 1303) و زنجانى (ر.م 1303): سفرى كه براى بدن ضررى داشته باشد كه اقدام بدان شرعاً حرام است و نيز سفر فرزند با وجود نهى پدر و مادر كه موجب اذيت و نافرمانى آنهاست، هم چنين سفر زن بدون اجازه شوهر كه بدان نشوز (نافرمانى شوهر) گفته شود، اينها سفرهاى حرام مى باشند. بنابراين، نماز در اين سفرها تمام است .

تبريزى (ر.م 1303): سفر فرزند با وجود نهى پدر و مادر، در صورتى كه موجب نافرمانى و اذيت آنان شود، سفر حرام است و نماز در آن تمام مى باشد.

مكارم (ر.م 1134): سفرى كه براى بدن ضرر قابل ملاحظه اى داشته باشد و نيز سفر فرزند با وجود نهى پدر و مادر، به طورى كه مايه اذيت آنان شود، سفر حرام است و نماز در آن تمام مى باشد. هم چنين سفر زن بدون اجازه شوهر، بنابر احتياط واجب، سفرحرام است و نماز در آن تمام مى باشد.

 * - مسافرت براى ترك روزه مام مبارك رمضان مكروه است.

 ** - البته در صورتى كه كثيرالسفر نباشد وگرنه، به فتواى همه مراجع معظم تقليد - بجز امام راحل و آيت الله فاضل - نمازش تمام است. (براى توضيح بيشتر به فصل هفتم مراجعه فرماييد).

134- همه مراجع معظم تقليد در حكم اين مسأله اتفاق نظر دارند .

135- همه مراجع معظم تقليد در حكم اين مسأله اتفاق نظر دارند .

136- همه مراجع معظم تقليد در حكم اين مسأله اتفاق نظر دارند .

137- خوئى (ر.م 1310): موقع رفتن، نمازش تمام است، اما در بازگشت - چنان چه مسير بازگشت به تنهايى (بدون احتساب مسير رفتن) هشت فرسخ يا بيشتر باشد - نمازش شكسته است .

138- اراكى (ر.م 1293)، خوئى (ر.م 1310)، بهجت (ر.م 1058)، تبريزى (ر.م 1310) و مكارم (ر.م 1140): مثل شكار براى تهيه معاش، نماز شكسته است ؛ (البته در صورتى كه كثيرالسفر نباشد).

گلپايگانى (ر.م 1310)، خامنه اى (استفتا) و فاضل (ر.م 1323): حكم مسأله همان است كه امام راحل (ره) فرموده اند.

زنجانى (ر.م 1310): بنابر احتياط واجب، بايد نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند، ولى بايد روزه را بگيرد.

 * - يا كسالتش بر طرف شود به طورى كه ديگر مسافرت براى او ضرر نداشته باشد، يا شوهر به زن و پدر به فرزند، اجازه مسافرت دهد.

139- اراكى (ر.م 1295)، خوئى (ر.م 1312)، بهجت (ر.م 1059)، تبريزى (ر.م 1312)، خامنه اى (استفتا)، زنجانى (ر.م 1312)، فاضل (ر.م 1325) و مكارم (ر.م 1142): حكم مسأله همان است كه امام راحل (ره) فرموده اند .

گلپايگانى (ر.م 1312): مگر اين كه مجموع مسافتى كه قبل از توبه پيموده با مسافتى كه بعد از توبه ميخواهد بپيمايد به اندازه هشت فرسخ يا بيشتر باشد كه در اين صورت، بنابر احتياط واجب، بايد نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند .

 * - با تصميم گرفت براى اذيت كردن يك مسلمان، يا دزدى، يا... به تهران برود .

 ** - البته بعد از حد ترخص شهرك.

140- اراكى (ر.م 1296)، گلپايگانى (ر.م 1313)، بهجت (استفتا)، خامنه اى (س 694)، فاضل (ر.م 1326) و مكارم (ر.م 1142): حكم مسأله همان است كه امام راحل (ره) فرموده اند.

خوئى (ر.م 1313)، تبريزى (ر.م 1313) و زنجانى (ر.م 1313):چنان چه مسافتى كه قبل از حرام شدن سفر پيموده، هشت فرسخ يا بيشتر بوده، نمازهايى كه شكسته خوانده صحيح است ؛ اما اگر كمتر از آن بوده، بنابر احتياط واجب بايد آنها را دوباره به صورت چهار ركعتى بخواند.

141- اراكى (ر.م 1290)، خوئى (ر.م 1307)، تبريزى (ر.م 1307)، خامنه اى (استفتا) و فاضل (ر.م 1320): حكم مسأله همان است كه امام راحل (ره) فرموده اند.

گلپايگانى (ر.م 1307)، زنجانى (ر.م - 1307) و مكارم (ر.م، 1137): بنابر احتياط واجب بايد نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.

بهجت (ر.م 1055): بايد نماز را تمام بخواند.