شرح زیارت جامعه کبیره استاد محمد شجاعی - جلسه هفتم (صوت - متن)

در آداب زیارت، مهم‌ترین مسئله «تمرکز» است که هر چقدر این تمرکز بالاتر باشد، ارزش زیارت و ملاقات افزایش پیدا می‌کند و کیفیت را بالا می برد تا جائیکه زائر میتواند به مقام شفاعت و مغفرت برسد. این آثار شگفت انگیز برای آن است که زیارت و ملاقات، یک امر حقیقی است، نه اعتباری. گاهی انسان دسترسی به معشوق ندارد، برای همین، با علائم و آثار او عشق بازی می کند. اما در زیارت این گونه نیست؛ چون در زیارت به ملاقات یک شخص زنده می رویم. پس به حضور امام معصوم حاضر می شویم. او ما را می بیند و کلام ما را می شنود و حتی جواب سلام ما را می دهد و این شهادت است که امر حقیقی است که با ائمه معصومین و اولیای الهی حاضر و ناظر هستند.

خواص زیارت اهل بیت و خاندانش از زبان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)

پیامبر (صلی الله علیه و آله) به علی (علیه السلام) فرمود: «یا عَلِیُ، مَن زارَنِی فِی حَیاتِی أَو بَعدَ مَوتِی، أَو زارَكَ فِی حَیاتِكَ أَو بَعدَ مَوتِكَ، أَو زارَ ابنَیكَ فِی حَیاتِهِما أَو بَعدَ مَوتِهِما، ضَمِنتُ لَهُ یَومَ القِیامَةِ أَن أُخَلِّصَهُ مِن أَهوالِها وَ شَدائِدِها حَتَّى أُصَیِّرَهُ مَعِی فِی دَرَجَتِی= اى على! هر كه مرا در زندگى ام یا پس از مرگم زیارت كند، یا تو را در زندگى ات یا پس از مرگت زیارت كند؛ یا دو پسرت را در زمان حیاتشان یا پس از مرگشان زیارت كند، برایش ضمانت مىكنم كه او را از هراس ها و سختىهاى روز قیامت نجات دهم و با خودم هم درجه اش گردانم.» با زیارت اهل بیت و فرزندانشان (علیهم السلام) ضمانت پیامبر در دو جا نصیب انسان می شود:

نجات در شدائد و سختیهای قیامت
هم درجه بودن با شخص پیامبر (صلی الله علیه و آله)

نکته اول: با توجه به فرمایش پیامبر، مرگ و حیات برای آنها یکی است. این طور نیست که فقط در زمان حیات شان برای ما کار انجام دهند؛ بلکه به خاطر اشتداد روحی آنها و افزایش قدرت روحی شان بعد از تولد به برزخ،اقدامات خیرشان بیشتر می شود. مثل جنینی که در رحم مادر ضعیف است، اما وقتی به دنیا می آید، خیلی قدرت پیدا می کند. کسی که وارد عالم برزخی می شود که بی نهایت بزرگتر و قوی تر از اینجاست، اشتداد روحی پیدا می کند. به ویژه اگر مؤمن باشد. پس معصومین (علیهم السلام) هم هر کاری از دنیا از دستش بر می آمده، در عالم برزخ توانایی شان بیشتر می شود. سند این حرف، شفای خیلی از بیمارانی است که در حرم امام رضا (علیه السلام) دیده و ثبت شده است. شما وقتی به زیارت معصوم می روید، بدانید که قدرت معصومان مرگ و زندگی ندارند؛ آنها همه جا قدرت دارند. چون روح مطهر آنهاست که همه جا هستند. پس آن آثار شگفت انگیز را دارد. چنان که قرآن کریم می فرماید: « أَحْیَاءٌ عِنْدَكَ یُرْزَقُونَ= شهدا زنده هستند و نزد تو روزی می خورند. این ملاقات اثر سازنده دارد، حتی عتبه بوسی و بوسیدن درگاه حرم هم که نشانه ی ارادت ماست، می تواند سلوکی برای انسان حاصل کند تا انسان بتواند هم درجه پیامبر باشد. نکته: عبادت های دیگری به اندازه زیارت توان سازندگی ندارد و نورانیتی برای انسان ایجاد می کند.

کیفیت زیارت به تمرکز است

همه تاثیرات سازندگی زیارت، به این است که با چه کیفیتی زیارت شود. «تمرکز» مساله ی بسیار مهمی است که زائر قبل از تشرف باید به آن توجه داشته باشد؛زیرا همین تمرکز است که کیفیت زیارت را بالا می برد. زیارت، ملاقات و دیداری است که همراه با ارتباط فکری، روحی و قلبی است. برای برقراری آن، نیاز به «تمرکز» است و هر چقدر این تمرکز بالاتر باشد، ارزش زیارت و ملاقات افزایش پیدا می‌کند. همان طور که برای به دست آوردن کمالاتی مثل رانندگی باید تمرین کرد و تمرکز گرفت. برای زیارت و ارتباط با غیب هم باید تمرکز گرفت. بهترین ابزار تمرکز، قوه خیال است. باید با خیال پرواز کنیم. چون قوة خیال، قوه ای قوی است که می تواند انسان را تا غیب و برزخ ببرد. به جای این که درگیری ذهنی و منفی با دیگران در خیال مان داشته باشیم، سعی کنیم با خیال به عالم غیب و برزخ برویم.

با خودسازی، زیارت هایمان را با کیفیت کنیم

مشغله ها و درگیرهای ذهنی، مانع تمرکز شده و باعث از دست رفتن فرصت ها می شوند. علت اصلی این مشغله ها، غیبت حضور از خودمان است. چنانچه فیض کاشانی می گوید: گفتا تو خود حجابی ورنه رخم عیان است ،پس علت این که یک زیارت می تواند انسان را از همه شدائد و سختی ها نجات دهد، کیفیت آن است، یعنی بفهمیم که به کجا می رویم. اما برای داشتن چنین زیارت با کیفیتی نیاز به خودسازی است. خودسازی یعنی فرد برای خودش موضوعیت داشته باشد، اما چون انسان خودسازی ندارد و غافل از خودش است، درگیر مشغله های دنیایی می شود و از راه های مختلف وقتش را پر می کند. مثل گشتن در شبکه های اجتماعی و فضای های مجازی برای پر کردن اوقات زندگی اش. اما اگر کسی با خودش کار داشت آن وقت همه رفتارهایش رنگ آخرتی و نورانی پیدا می کند، اما صد حیف که ما حوصله ارتباط با غیب و خانواده آسمانی مان را نداریم. امام کاظم (علیه السلام) فرمودند: «مَنْ زَارَ قَبْرَ وَلَدِی عَلِیٍّ كَانَ لَهُ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سَبْعُونَ حِجَّةً مَبْرُورَةً قُلْتُ سَبْعُونَ حِجَّةً مَبْرُورَةً قَالَ نَعَمْ وَ سَبْعُونَ أَلْفَ حِجَّةٍ قَالَ فَقَالَ رُبَّ حِجَّةٍ لَا تُقْبَلُ مَنْ زَارَهُ= هر کس قبر فرزندم علی (امام رضا) را زیارت کند، پیش خدا مثل این است که ۷۰ حج مقبول داشته است. گفت: ۷۰ تا؟ حضرت فرمود: ۷۰ هزار حج. بله. ولی بسیاری از حجها قبول نمی شود». زیارت مخصوص مومنین و دلدادگان است. اینجاست که فرق زیارت با سایر عبادات مشخص می شود. انسان ها در دو حزب قرار می گیرند: خدا یا شیطان. اول باید حزب مان را مشخص کنیم که آیا در حزب خدا و در چادر امام زمان (علیه السلام) هستیم یا حزب طاغوتیان و شیطان. بیرون از چادر حضرت. خیلی ها هستند بیرون از چادر حضرت هستند ولی نماز هم میخوانند. مثل کسانی که در رویارویی با سیدالشهداء که اهل نماز و اهل قرآن بودند ولی حضرت را به شهادت رساندند. اسلام آمریکایی و اسلام ناب محمدی (صلی الله علیه و آله) باید مشخص بشود. در کشور ما هستند کسانی که ادعای روحانیت و مرجعیت میکنند ولی اسلام آمریکایی دارند. عبادت های این گونه افراد سبب دوری و ظلمت آنها می شود. فقط یک جا انسان می تواند، خودشیفتگی و تندیهای نفسش را مهار کند و آن درجائی است که ما در رحم اهل بیت و چادر امام زمان (علیهم السلام) قرار بگیریم. در اینجاست همه عبادت ها اثرگذار و سازنده خواهند بود. بنابراین، زیارت مخصوص کسانی می شود که دلدادگی های خوبی دارند و خیلی معنا پیدا می کند که کسی به قصد زیارت مسافت زیادی را طی می کند.

مطالب مرتبط:

متن و ترجمه زیارت جامعه کبیره

دریافتی از زیارت جامعه کبیره/بخش اول

صوت/امام هادی (ع) و زیارت جامعه کبیره - حجت الاسلام الهی

پاورپوینت متنی و صوتی/ زیارت جامعه کبیره