رحلت فقیه و فیلسوف بزرگوار آیت اللَّه "میرزا احمد آشتیانی" (1354ش)

آیت اللَّه میرزا احمد آشتیانی، فقیه و فیلسوف شیعی، كوچك ترین فرزند میرزا حسن مجتهد آشتیانی، فقیه سرشناس روزگار ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه قاجار، در حدود سال 1261ش (1300ق) در تهران به دنیا آمد. وی پس از تحصیل علوم مقدماتی، چندی به درس فقه و اصول پدر خویش حاضر گشت و پس از رحلت او، در حوزه درس استادان دیگری چون شیخ مسیح طالقانی و سید عبدالكریم لاهیجی حضور یافت. ایشان همچنین پس از مدتی حكمت مشاء، حكمت متعالیه، عرفان نظری، طب و ریاضیات و نجوم را آموخت و به مقاطع بالای علمی رسید. آیت اللَّه آشتیانی در چهل سالگی رهسپار نجف گشت و افزون بر كسب فیض از محضر استادانی چون میرزای نایینی و آقاضیاءالدین عراقی، خود نیز مجلس درس فلسفه دایر ساخت. ایشان پس از اقامت ده ساله در نجف، به ایران باز گشت و بقیه عمر را در تهران به تدریس فقه و اصول و علوم عقلی، تالیف كتاب و ارشاد مردم گذراند. این عالم ربانی علاوه بر احاطه بر علوم عقلی و نقلی، در طبِّ قدیم و دانش ریاضی نیز دست داشت و خط را به نیكویی می نوشت. وی عارفی خوش خلق، متواضع، سلیم النَّفس، متعبّد و پارسا بود. از میرزا احمد آشتیانی آثار متعددی به جای مانده است كه نامه رهبران، لوامِعُ الحقایق، مقالات احمدیه و كلمةُ الطیبَه و نیز بیش از سی حاشیه و شرح بر اكثر كتب مهم فقه و اصول و فلسفه و حكمت و عرفان، از آن جمله اند. سرانجام این عالم ربانی در 5 تیر ماه 1354 ش برابر با 15 جمادی الثانی 1395 ق در نود و پنج سالگی در تهران درگذشت و در صحن حرم حضرت عبدالعظیم(ع) در ری به خاك سپرده شد. میرزا احمد آشتیانی به هنگام وفات، متصدی مدرسه علمیه مروی، بزرگ ترین حوزه علمیه تهران بود.