تصرف قلعه ی اَلَموت توسط "حسن صباح"(483 ق)

حسن صباح كه در ابتدا در خدمت سلطان مَلِكشاه سلجوقی بود بعدها به شام و مصر مسافرت كرد و به سلك اسماعیلیان - كه به امامت اسماعیل فرزند امام جعفر صادق(ع) معتقد بودند و هفت امامی به شمار می روند - درآمد. وی از اواخر سال 473 ق به دعوت مردم ایران به مذهب اسماعیلی پرداخت و عده ی زیادی را به دور خود جمع كرد. حسن صبّاح در رجب 483 ق بر قلعه ی الموت در قزوین استیلا یافت و آن جا را مركز دعوت و تربیت سرّی خود قرار داد. پس ازتصرف اَلَموت، حَسن، دایره ی دعوت خود را توسعه داد. هرچند حسن، تا آن هنگام، بسیاری از مردم را درنواحی مختلف به مذهب خویش درآورده بود، ولی اهمیت واقعی كار او در حقیقت پس از تصرّف قلعه ی اَلَموت آغاز شد. پس از مدتی، كار حسن صباح چنان بالا گرفت كه سپاهیان سلجوقی از رویارویى با او و قلعه ی مستحكم اَلَموت، ناكام باز می گشتند. او یارانی در این منطقه و مناطق گوناگون شمال و شرق كشور فرستاد و پناهگاه هایى بسیار در دست گرفت. حسن صباح یاران فداكاری را تربیت كرد كه مردم از كار آن ها در وحشت و دِهشت می افتادند و هركار پرخطری به دست ایشان انجام می شد. از جمله كارهای این فدائیان، قتل مخالفان این فرقه بود كه قتل نظام المُلك، وزیر كهنه كار سلجوقی و دو پسر او و بسیاری از دیگر افراد می باشد. سلطان سنجر سلجوقی نیز بر اثر تهدیدی كه از جانب حَسن دیده بود، از تعقیب او باز ایستاد. گویند، حسن، یكی از فداییان را مامور كرد تا شب هنگام، كاردی نزدیك وی در زمین فرو كند. او سپس به شاه پیغام داد كه "آن كس كه كارد به زمینِ دُرشت فرو می كند، در سینه ی نرم سلطان هم توانَد نشانَد" سلطان ترسید و با صبّاحیان آشتی كرد و قدرت ایشان، بیش از قبل فزونی گرفت.