شهادت عالم مجاهد آيت اللَّه "ميرزا عبدالكريم امام جمعه تبريزی" (1296ش)

آیت اللَّه میرزا عبدالكریم امام جمعه تبریزی در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری قمری در خاندانی عالم پرور كه سالیان طولانی عهده دار وظایف شرعی و مذهبی بودند، در شهر تبریز به دنیا آمد. میرزا عبدالكریم از نوجوانی به فراگیری علوم مقدماتی و سطح پراخت و پس از سالیانی به مدارج والای علمی دست یافت. وی بعدها ریاست مذهبی بزرگی در تبریز به دست آورد و دستوراتش نزد مردم اجرا می شد. علاوه بر مردم، فرمانداران و مقامات دولتی هم از او حساب می بردند. این نفوذ و اقتدار از آن جهت نصیب امام جمعه تبریزی شده بود كه خود وی، رفتاری نرم و ملاطفت آمیز و سیرتی پسندیده و علمی وافر و زهدی متعالی داشت. وی در رفع نیازهای همه اصناف خلق تلاش می كرد و تا می توانست، در رفع گرفتاری های مردم می كوشید. وی عابدی غیرتمند و پاسدار مقدسات اسلام بود و بیش از هر چیز، غربزدگی را دشمن می دانست و از آن تنفّر داشت. امام جمعه تبریزی، اولین كسی بود كه در ترویج شعائر دینی و دسته های عزاداری امام حسین(ع)، همه ساله در ایام محرم، اقامه عزا می نمود و بر همه طبقات مردم، اطعام و احسان می نمود. وی همچنین از جریان های سیاسی غافل نبود و در مواقع لزوم، در این امور دخالت می كرد. پس از اعلان مشروطیت، او نیز همانند دیگر علمای عصر، طرفدار مشروطه شد ولی با دخالت بی حد و حصر انجمن ایالتی تبریز در شئون زندگی مردم، وی و جمعی از روحانیان از مشروطه دلتنگ شدند. با وقوع قحطی در تبریز، مخالفان، او را به احتكار متهم ساختند و در نهایت با كمك چند تن از مهاجرین قفقازی، امام جمعه تبریزی و پسرش را در آخرین ساعات سال 1296ش برابر با هشتم جمادی الثانی 1336ق در خیابان و در حضور مردم به گلوله بستند و به شهادت رساندند. این قتل افكار عمومی را برانگیخت و وجهه دموكرات های تبریزی را نزد مردم از میان برد. پس از این حادثه، چنان یاس و ناراحتی و اندوه شدید برای تمامی مردم به ویژه علما رخ نمود كه ضمن اعلام عزا، دیگر در عید آن سال، دید و بازدید به عمل نیاوردند و بر آن پدر و پسر می گریستند.