مُطهِّرات (پاک‌کننده‌ها)
مسأله 33- مطهّرات، اشیای نجس را پاک می‌کند. عمده پاک کننده‌ها عبارتند از:
1. آب.
2. زمین.
3. آفتاب.
4. اسلام.
5. برطرف شدن نجاست (به شرحی که خواهد آمد).
احکام آبها
آب اقسام مختلفی دارد که شناخت آنها ما را برای بهتر یادگرفتنِ مسائل مربوط به آن، کمک می‌کند.
مسأله 34- آب یا «مضاف» است یا «مطلق»:
آب مضاف: آبی است که آن را از چیزی گرفته باشند (مانند آب سیب و هندوانه) و یا با چیزی مخلوط شده باشد، به قدری که به آن «آب» گفته نشود؛ مانند شربت.
آب مطلق: آبی است که مضاف نباشد.
مسأله 35- آب مضاف:
* ممکن است چیز کثیفی را تمیز کند؛ ولی هرگز چیز نجس را پاک نمی‌کند (و از مطهّرات نمی‌باشد).
* اگر با نجاست برخورد کند، نجس می‌شود؛ هرچند نجاست کم باشد و بو یا رنگ و یا مزه آب عوض نشود.
* وضو و غسل با آن باطل است.
اقسام آب مطلق
مسأله 36- آب یا از آسمان می‌بارد که باران است.
- یا از زمین می‌جوشد، که اگر جریان داشته باشد؛ مانند آب چشمه و قنات «آب جاری» است و اگر بدون جریان باشد، «آب چاه» است.
یا نه می‌جوشد و نه می‌بارد که اگر به مقداری که در مسأله بعد خواهد آمد، باشد «کُر» واگر کمتر از این مقدار باشد «قلیل» است.
مسأله 37- مقدار آبی که اگر در ظرفی که درازا و پهنا و گودی آن هر یک حدّاقل 5/ 3 وجب باشد بریزند پر شود، یا وزن آن 384 کیلوگرم باشد، به مقدار کُر است.
مسأله 38- آب قلیل به محض برخورد با نجاست، نجس می‌شود، مگر آن که با فشار به چیز نجس برسد که در این صورت فقط قسمتی که با نجس برخورد کرده نجس می‌شود؛ مانند ظرف آبی که از بالا بر چیز نجس ریخته می‌شود، تنها آبهایی که به چیز نجس رسیده نجس می‌شود و آبهای بالا و داخل ظرف پاک است.
مسأله 39- اگر آب کر یا جاری، به آب قلیلِ نجس متّصل شود و با آن مخلوط گردد، پاک می‌گردد. (مثلًا: اگر ظرف آب قلیلی را که نجس شده، زیر شیر آبی که به منبع کر متّصل می‌باشد بگذارند و آب را بر آن باز کنند پاک می‌شود) ولی اگر بو یا رنگ یا مزه نجاست گرفته باشد، باید به قدری با آن مخلوط شود که بو یا رنگ یا مزه نجاست از بین برود.
مسأله 40- تمام اقسام آبهای مطلق، بجز آب قلیل، تا زمانی که بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد، پاک است و هرگاه بر اثر برخورد با نجاست، بو یا رنگ یا مزه نجاست بگیرد نجس می‌شود (بنابراین، آب جاری، چاه، کُر و حتّی باران در این حکم مشترکند).
مسأله 41- آب لوله‌هایی که متّصل به منبع کُر می‌باشد، در حکمِ آبِ کر است.
مسأله 42- برخی از خصوصیّات آب باران:
* اگر باران بر چیز نجسی که عینِ نجس «1» در آن نیست، یک‌بار ببارد پاک می‌شود.
* اگر بر فرش و لباسِ نجس ببارد فشار لازم ندارد و پاک می‌شود؛ به شرط این که غُساله آن (آب موجود در آن) خارج شود.
* اگر بر زمین نجس ببارد پاک می‌شود.
* هرگاه آب باران در جایی جمع شود، اگرچه کمتر از کُر باشد، چنانچه چیز نجسی را در حالی که باران همچنان می‌بارد، در آن بشویند، تا زمانی که آن آب، بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته، پاک است.
چگونه چیزهای نجس را آب بکشیم؟
مسأله 43- برای پاک کردن چیزهای نجس، ابتدا باید نجاست را برطرف کرده، سپس طوری که در مسائل آینده خواهد آمد، آن را آب کشید.
مسأله 44- ظرف نجس را، بعد از برطرف کردن نجاست، اگر یک مرتبه در آب کر یا آب لوله‌کشی بشویند کافی است؛ ولی با آب قلیل سه مرتبه باید شست.
مسأله 45- ظرف نجس را می‌توان این گونه آب کشید:
با آب کر: یک بار آن را در آب برده و بیرون آورند.
با آب قلیل: آن را سه مرتبه پر از آب کرده و خالی کنند، یا سه مرتبه قدری آب در آن ریخته و هر مرتبه آب را بطوری در آن بگردانند که به جاهای نجس برسد و بیرون بریزند.
مسأله 46- فرش و لباس و چیزهایی مانند آن، که آب را به خود می‌گیرد و قابل فشار دادن است، چنانچه با آب قلیل تطهیر می‌کنند، باید بعد از هر بار شستن، آن را فشار دهند تا آبهای داخل آن بیرون آید و یا به گونه‌ای دیگر آبِ آن گرفته شود؛ ولی در آب کُر و جاری فشار دادن لازم نیست. به شرط این که آن را طوری در آب تکان دهند که آب از آن بگذرد.
زمین
مسأله 47- اگر کف پا یا کف کفش، هنگام راه رفتن، نجس شود، با راه رفتن یا مالیدن پا به زمین پاک می‌شود؛ به شرط آن که عین نجاست از آن محل برطرف شود.
و زمین باید:
* پاک باشد.
* خشک باشد.
* خاک، شن، سنگ، آجر فرش آسفالت و مانند اینها باشد.
مسأله 48- اگر بر اثر راه رفتن یا مالیدن پا بر زمین، نجاستِ تهِ کفش یا کفِ پا برطرف شود، پاک می‌گردد، ولی بهتر است حدّاقل پانزده قدم راه برود.
آفتاب
مسأله 49- آفتاب (با شرایطی که خواهد آمد) زمین و پشت‌بام را پاک می‌کند؛ ولی پاک کردن ساختمان و چیزهایی که در آن به کار رفته است، مانند در و پنجره، محلّ اشکال است.
مسأله 50- آفتاب زمین و پشت بام را با این شرایط پاک می‌کند:
* چیز نجس، تر باشد، به قدری که اگر چیزی به آن برسد، تر شود.
* با تابش آفتاب، چیز نجس خشک شود، اگر مرطوب بماند، پاک نشده است.
* چیزی؛ مانند ابر یا پرده، مانع تابش آفتاب نباشد، مگر آن‌که نازک باشد و از تابش آفتاب جلوگیری نکند.
* آفتاب، به تنهایی آن را خشک کند؛ مثلًا به کمک باد خشک نشود.
* هنگام تابش آفتاب، نجاست در آن نباشد، پس اگر نجاست هست، پیش از تابش آفتاب برطرف کنند.
مسأله 51- اگر زمین و مانند آن نجس باشد، ولی رطوبتی نداشته باشد، می‌توان مقداری آب، یا چیز دیگری که سبب مرطوب شدن آن بشود، بر آن ریخت تا آفتاب بر آن بتابد و آن را پاک کند.
اسلام
مسأله 52- غیرمسلمان نجس است (بنابراحتیاط) و اگر شهادتین را بگوید، مسلمان می‌شود؛ یعنی بگوید:
«اشْهَدُ انْ لا اله إلَّا اللَّه، وَ اشْهَدُ انَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّه»
و با اسلام، پاک می‌گردد.
برطرف شدن عین نجاست
مسأله 53- در دو مورد، با برطرف شدن نجاست، چیز نجس پاک می‌شود و نیازی به آب کشیدن ندارد.
الف) بدن حیوان، مثلًا منقار مرغی که غذای نجس خورده است، هنگامی که نجاست از منقارش برطرف شود پاک است.
ب) باطن بدن، مانند داخل دهان و بینی و گوش؛ مثلًا اگر هنگام مسواک کردن، از لثه‌ها خون بیاید و خون برطرف شود، داخل دهان پاک است و آب کشیدن آن لازم نیست. ولی مسواک اگر با خون برخورد داشته باشد به احتیاط واجب، نجس می‌شود هرچند داخل دهان باشد.
