آواتار/ ویژگی های دانشمندان

پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) : «من مات و میراثه الدّفاتر و المحابر وجبت له الجنّة.» هر که از دنیا رود و میراثش دفترها و دواتها (علم) باشد، بهشت ارزانی اش باد.[*]
قرآن کریم برای دانشمندان چندین ویژگی و امتیاز ذکر کرده که در اینجا به ذکر تعدادی از آنها اکتفا می شود:
1. دانشمندان، بینا و همچون چشم و چراغ جامعه بشری اند: «...هَلْ یسْتَوِی الأَعْمَى وَالْبَصِیرُ ...».  مقصود از «بصیر» اهل معرفت و صاحب دانش و بینش است، درمقابل «اعمی» که کنایه از جاهل و نادان است.[1]
2. دانشمندان، شایستگی درک و فهم آیات الهی و اسرار آنرا دارند: «وَتِلْک الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ وَمَا یعْقِلُهَا إِلَّا الْعَالِمُونَ»؛ این مثل ها را برای مردم می زنیم ولی آنها را جز دانشمندان درک نمی کنند. قرآن کریم گرچه برای هدایت همگان نازل شده اما طبق آیات فوق درک عمیق و فهم دقیق آن در شأن دانشمندان است.[2]
 3. دانشمندان دارای درجه و رتبه هستند: «...یرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ ...»؛ خداوند مقام مؤمنان و دانشمندان را چندین مرتبه بالا می برد.[3]
4. دانشمندان در درک حقایق و ایمان به آن پیشرو هستند: «وَیرَى الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ الَّذِی أُنزِلَ إِلَیک مِن رَّبِّک هُوَ الْحَقَّ وَیهْدِی إِلَى صِرَاطِ الْعَزِیزِالْحَمِیدِ»؛آنان که دانش یافته اند می دانند آنچه که از سوی پروردگارت بر تو نازل می شود حق است و به راه خدای عزیز و حمید هدایت می کند.[4]
5. دانشمندان اهل خشیت هستند: «...إِنَّمَا یخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاء ...»؛  از میان بندگان خدا تنها دانشمندان از او می ترسند.[5]
6. دانشمندان رضایت الهی را بر متاع دنیا ترجیح می دهند: «وَقَالَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَیلَکمْ ثَوَابُ اللَّهِ خَیرٌ لِّمَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا وَلَا یلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ»؛  و صاحبان علم گفتند وای بر شما پاداش خداوند بهتر است برای کسانی که ایمان آورند و کارنیک کنند ولی به آن نمی رسند جز شکیبایان.[6]

پی نوشت:
[*].(ارشاد القلوب، ص 176 )
[1].( سوره مبارکه رعد، 16)
[2].( سوره مبارکه عنکبوت، 43)
[3].( سوره مبارکه مجادله، 11)
[4].( سوره مبارکه سبأ، 6)
[5].( سوره مبارکه فاطر، 28)
[6].( سوره مبارکه قصص، 80 )
----------------------------------
مطالعه بیشتر در:
ویژگی ها و نشانه های علما در قرآن کریم