بررسی میزان تاثیرگذاری سلبریتی ها در میدان سیاست

بررسی میزان تاثیرگذاری سلبریتی ها در میدان سیاست

روسو جایی نوشته بود: «بازیگران نباید نامزد انتخابات شوند، چون شاید بدون هیچ تخصصی و صرفاً با استفاده از تکنیک های متقاعد کننده کنترل مملکت را به دست بگیرند». جای روسو خالی. چندی پیش، وقتی کسی در کنسرتِ کانیه وست با عصبانیت کفشی به سمت او پرتاب کرد، کانیه هم آن را برداشت، امضاء کرد و برایش پس فرستاد. او گرچه نامزد انتخابات نیست، اما کارش الگوی سیاست مداران سلبریتی است: منفور یا محبوب، کاری کن در رسانه ها دیده شوی، نمایشی حرفه ای راه بینداز و دست آخر قدرتمندترین فرد جهان شو.

استفن مارش، لس آنجلس ریویو آو بوکس دونالد ترامپ قدرتمندترین فرد در جهان و مهم ترین سلبریتی دنیاست. امروزه تفاوت این دو کم و کمتر شده است و قدرت و شهرت در حال تبدیل شدن به یک چیزند. اگر کانیه وست بخواهد نامزدی خود را در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ از سوی حزب دموکرات اعلام کند، هیچ کس نمی تواند مانعش شود، نه مطبوعات، نه کارمندان حزب و نه حتی برنامۀ تلویزیونی «پخش زندۀ شنبه شب» Saturday Night Live. سلبریتی های دیگر هم علناً در فکر این طور امکانات اند، امکاناتی که موقعیتشان در اختیارشان گذاشته و تازگی دارند. در تک گویی آغازین برنامۀ «پخش زندۀ شنبه شب» هفتۀ گذشته، دواین جانسون و تام هنکس نامزدی خود را برای ریاست جمهوری اعلام کردند. داشتند شوخی می کردند، اما جانسون (که به راک مشهور است) در برنامه های دیگر در مورد امکان نامزدی اش مصمم تر بود و می گفت: «ایدۀ رئیس جمهورشدن و ایجادکردن تأثیری مثبت و واقعی و تغییری جهانی وسوسه کننده است». به هرحال، در آمریکای قرن بیست ویکم، نامزدشدن واقعی برای مقام ریاست جمهوری به سادگی ممکن است از دل یک شوخی به بار بیاید. آیا کسی هست که تصور کند چنانچه راک به رقابت ریاست جمهوری وارد شود، یک سناتورِ صرفاً موفق بتواند او را به مبارزه بطلبد؟ سیاست آمریکا دارد به چیزی تبدیل می شود که باید بعد از مشهورشدن به آن مشغول شد.

انتخاب ترامپ پایان سیاست سنتی تلقی می شود. البته که این انتخابْ پایان چیزهای بسیاری است. اما درعین حال آغاز هم محسوب می شود. ناظران سیاسی در واشینگتن، حتی بعد از اینکه سال ها شاهد نمایش ترامپ بوده اند، از دولت جدید گیج و غافلگیر شده اند. درواقع، به این علت مبهوت شده اند که هیچ وقت سلبریتی ها را به چشم چیزی جز مزاحمتی برای سیاست واقعی ندیده اند. سیاست واقعی یعنی جلب حمایت همگانی برای سیاست گذاری ها و به تصویب رساندن آن ها. سلبریتی ها مادون سیاست مداران اند؛ سیاست مداران اند که تاریخ و اقتصاد و علوم سیاسی و حقوق خوانده اند، نه «مرد مجرد»The Bachelor: برنامۀ تلویزیونی واقع نما در آمریکا که هر فصل آن به زوج یابی یک مرد مجرد اختصاص دارد [مترجم].. اما متأسفانه برنامۀ «مرد مجرد» برای مردم آمریکا مهم تر از تاریخ یا اقتصاد یا علوم سیاسی یا حقوق است. دونالد ترامپ مخلوق ایدئولوژی یا حزب نیست. هیچ عقیدۀ راسخ یا وابستگی متعصبانه ای ندارد. هرگز متعلق به دستگاه حکومتی نبوده است. حتی حقوق دان هم نیست. کارزار انتخاباتی اش و، به همان اندازه، مقام ریاست جمهوری اش سرگرمی محض بوده است. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکاست، چراکه در تلویزیون نقش رئیس جمهور آمریکا را بازی می کند.

دولت ترامپ یک آشوب محض است. سرگرمی آفرینی اش هم بسیار ابتدایی است. گاهی علناً ناپخته ترین فرمول موجود را به کار می گیرد: دو نامزدِ تصاحب یک کرسی خالی در دیوان عالی را به واشینگتن می آورد و درست مثل برنامۀ «کارآموز» The Apprentice مسابقۀ تلویزیونی واقع نما در آمریکا که در آن در مورد مهارت های تجاری گروهی از شرکت کنندگان قضاوت می کنند. مجری ۱۴ فصل از این برنامه دونالد ترامپ بود [مترجم] انتخاب خودش را در ساعات پربینندۀ تلویزیون اعلام می کند. تلویزیون واقع نما همیشه با خشونت رونق پیدا می کند. پس چرا عملکرد رئیس جمهور تلویزیون واقع نما طور دیگری باشد؟ ممکن است، در واشینگتن، اشتباه کردن و از بحرانی به بحران دیگر رسیدن فاجعه باشد، اما دست کم ده سال است که تعریف موفقیت در تلویزیون واقع نما همین است. خودشیفتگی بیمارگون، در فضای رسانه ای ما، استراتژی کارآمدی است.

جی روزن، استاد روزنامه نگاری دانشگاه نیویورک، در سخنرانی اخیرش اذعان کرد: «به نظر می رسد، در سپهر دموکراسی های غربی و به عللی که دقیقاً قابل درک نیستند، قیدوبند واقعیت بسیار ضعیف تر شده است». این علت ها را شاید روزنامه نگاران سیاسی درک نکنند، اما برای هر کسی که فرهنگ عامه را دنبال می کند موضوع کاملاً روشن است. تلویزیون واقع نما و رسانه های اجتماعی و فرهنگ خطرناک و جدیدِ سلبریتی، که از ترکیب این دو به وجود آمده، ۱۵ سال است که مشغول نابودکردن واقعیت اند.

قدرتمندترین اَشکال فرهنگ عامه آن هایی اند که می توانند داستان های باورکردنی ای خلق کنند که بر واقعیت غلبه کنند. یا می توان این طور گفت که اگر کُشتی کج حرفه ای را نمی فهمید، نمی توانید اتفاقاتی را که امروز در سیاست آمریکا رخ می دهد درک کنید. سازندگان برنامۀ کشتی جهانی (دابلیو. دابلیو. ای) World Wrestling Entertainment (WWE)، بسیار پیش تر از دیگران، به تمایز دوگانۀ واقعی جعلی و اصیل غیراصیل پی بردند. آن ها متوجه شدند که بازار، با کمال میل، واقعیت را با احساس اصالت تاخت می زند. در برنامۀ عصر برخورد Attitude Era، که از اواخر دهۀ ۱۹۹۰ آغاز شد، دابلیو.دابلیو.ای مرز تفسیر و کنش را مبهم کرد. کنش خارج از رینگ همیشه از کنش داخل آن سرگرم کننده تر بود. به این معنی که خط داستانْ عملکرد خودِ ماشین سرگرمی را به پی رنگ داستان تبدیل کرد. مثلاً، «حال گیری مونترال» Montreal Screwjob حادثه ای که در برنامۀ دابلیو. دابلیو. اف (که اکنون نامش دابلیو. دابلیو. ای است) رخ داد. مالک برنامه و یکی از کارمندان آن مخفیانه در نتیجۀ ازپیش تعیین شدۀ مسابقه بین برت هارت و شان مایکلز دخل و تصرف کردند [مترجم]، در سال ۱۹۹۶، رقابت را از داخل رینگ به پشت صحنه برد و خود کمپانی را به مثابۀ یک صحنه به حساب آورد. اخبار جعلی اصلی همین بود.

وقتی جمعیت در کارزار انتخاباتی ترامپ رسانه ها را هو کرد، خبرنگارانی که این نیش و کنایه ها به آن ها حواله می شد معتقد بودند که شاهد احیای مجدد فاشیسم اند، به این علت که در مدرسه فیلم هایی دربارۀ تجمعات فاشیستی دیده بودند، ولی هیچ وقت در مسابقۀ کشتی شرکت نکرده بودند. جمعیت در تجمعات ترامپ به شکل بی سابقه ای احساس راحتی می کرد، چراکه از پیش می دانست که این تجمعات چگونه عمل می کنند. جمعیت به هوکردن صاحبان قدرت عادت داشت. از نظر مردم آمریکا، روزنامه نگاران ناظرانی بی طرف نیستند، بلکه بازیگرانی در نمایش اصالت اند. روزنامه نگاران به عهده گرفتن این نقش را انتخاب نکرده اند، بلکه این امر صرفاً واقعیتی است از تلقی تحریف شدۀ روزنامه نگاران. این نقشی است که روزنامه نگاران در نمایش سلبریتی های تلویزیون واقع نما بازی می کنند، نقشی که اکنون نمایش سیاست را هم در خود جذب کرده است.

کشتی انسان را به دو گونۀ شخصیتی تقسیم می کند: شخصیت های مثبت faces و منفی heels. شخصیت های مثبت معمولاً بازنده های آمریکایی اند که از قوانین پیروی می کنند و شخصیت های منفی خارجی های مقتدر و قوی . هالک هوگان شخصیت مثبت و شیخ آهنین The Iron Sheik حسین خسرو علی وزیری کشتی گیر و بازیگر ایرانی است که در دهۀ ۹۰ میلادی قهرمان کشتی حرفه ای دابلیو.دابلیو.ای شد [مترجم] شخصیت منفی بود. اما چنین وضعیتی هیچ وقت ثابت نیست. بزرگ ترین ستارۀ همه ی دوران استون کولد استیو آستین است که درمقام شخصیت منفی شروع کرد و به شخصیت مثبت تبدیل شد. این فرایند را چرخش می نامند. چرخش ممکن است ناگهانی یا دشوار باشد یا تغییری آرام در طول زمان باشد که به آن چرخش ملایم می گویند. این هم ممکن است که در یک مسابقه دو چرخش روی دهد، یعنی شخصیت منفی به مثبت و شخصیت مثبت به منفی تبدیل شود. استیو آستین و برت هارت یکی از مشهورترین چرخش های دوگانه را در ۱۹۹۲ در رسلمانیا ۱۳  WrestleMania 13 در شیکاگو اجرا کردند. وینسنت مک ماهون، مالک و تهیه کنندۀ دابلیو. دابلیو. ای، درمقام گزارشگر مثبت شروع کرد و نقش مالک دابلیو.دابلیو.ای را ایفا کرد و خودش به کشتی گیر بدل شد و به راحتی از شخصیت مثبت به منفی و برعکس تبدیل شد. بنابراین، مرز واقعیت و خیال باید بیشتر و بیشتر مبهم شود تا سلطۀ توهم حفظ شود. هرچه بیننده بیشتر توهم بخواهد، افسانه قدرتمندتر می شود.

سیاست آمریکا در سال ۲۰۱۷ پی رنگ روایت کشتی است و کشتیْ پی رنگ روایت سیاسی است. دونالد ترامپ در سال ۲۰۰۷ در برنامۀ دابلیو.دابلیو.ای، در نبرد میلیاردرها، شرکت کرد و سَرِ وینس مک ماهون را تراشید. اکنون لیندا مک ماهون، همسر وینس، رئیس ادارۀ کسب وکارهای کوچک است.

طرفداران کُشتی احمق نیستند و حامیان ترامپ هم همین طور. می دانند که دارند نمایش تماشا می کنند. لذتشان از باورکردن نمایش حاصل می شود، گرچه در جایگاهی فراتر از باورکردن نمایش قرار دارند. حامیان ترامپ از او خوششان می آید، گرچه از اکثر چیزهایی که می گوید متنفرند. از چه راه دیگری ممکن است ترامپ، بااینکه به اسرای جنگ توهین می کند، از حمایت شدید ارتش برخوردار شود؟ از چه راه دیگری ممکن است حمایت اکثریت زنان سفیدپوست را به دست آورد درحالی که با کلمات رکیکی آن ها را خطاب می کند؟ لذت باورکردن در عین باورنکردن نه به ایالت قرمز ربط دارد و نه به ایالت آبی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، اصطلاح ایالت قرمز و آبی وجود دارد. ایالت قرمز به ایالتی اطلاق می شود که همواره به حزب جمهوری خواه رأی می دهد و ایالت آبی ایالتی است که همواره به حزب دموکرات رأی می دهد [مترجم]. تلویزیون واقع نما دقیقاً به همان شیوۀ کشتی عمل می کند. داستانی می آفریند که بر واقعیت غلبه می کند و روایت هایش شخصیت هایی دارند که متناوباً منفی و مثبت می شوند. اولین قسمت مجموعۀ «پابه پای خانوادۀ کارداشیان ها» Keeping Up with the Kardashians دربارۀ پیامد ویدئوی خصوصی خانگی کیم بود که محتوای جنسی داشت. کیم در «انظار عمومی»، در «برنامۀ تایرا بنکس» عذرخواهی کرد، اما در خلوت برای خواهرانش اعتراف کرد که علت ساختن آن ویدئو این بود: «تحریک شده بودم و دلم خواست». سلبریتی تلویزیون واقع نما باید موقعیتی برای ستایش و نکوهش فراهم آورد، یعنی آمیختگی بین فرد مطرود و مشهور، بین منفور و محبوب. دونالد ترامپ روی این خط زندگی می کند.

درست است که تلویزیون واقع نما، دقیقاً پیش از انتخاب ترامپ، به جناح راست متمایل شد -مثلاً «خاندان مرغابی»، «خانوادۀ گاسلین»، «مرگ بارترین صید»- اما جعلی بودن و تقلب آگاهانه است که برنامۀ «کارآموز» و «افراد باتلاقی» و «زندگی ۳۰۰ کیلویی من» و بقیۀ برنامه ها را پیش می برَد. تعریف جورج اورول از دوگانه اندیشی توصیف دقیقی از فرایند روانی تولید و مصرف تلویزیون واقع نما می دهد:

گفتن دروغ از روی عمد و درهمان حال صمیمانه به آن باورداشتن؛ به فراموشی سپردن هر واقعه ای که دست وپاگیر شده است و آنگاه در صورت نیاز بیرون کشیدنش از وادی نسیان؛ انکارکردن وجود واقعیت عینی و در همه احوال به حساب آوردن واقعیت انکارشده. اورول، جرج. ۱۹۸۴. ترجمۀ صالح حسینی. تهران: نیلوفر، ۱۳۸۲. ص ۱۹۷

بینندگان می دانند که تهیه کنندگان باید از مرد مجرد در حین راه رفتن و اندیشیدن به زندگی عشقی اش، در «خلوت» از هر دو سمت، فیلم بگیرند. آن ها میکروفون را هنگام راه رفتنش می بینند. اما این دانستن لذتشان را خراب نمی کند. نیازی به برادر بزرگ نیست تا دوگانه اندیشی را به مردم آمریکا تحمیل کند، چراکه دوگانه اندیشی پایۀ موفق ترین سرگرمی های آنان است.

رقبای ترامپ باید متوجه این موضوع بشوند که، تا وقتی تلویزیون واقع نما شیوۀ جاری سیاست آمریکاست، همه چیز در سیالیتِ روایت خلاصه می شود و واقعیت و توهم مترادف یکدیگر می شوند. شخصیت منفی ممکن است مثبت شود و دوباره منفی شود. صاحبان قدرت ممکن است بیگانه شوند و دوباره به صاحبان قدرت تبدیل شوند. میزان رضایت از ترامپ از نظر تاریخی کم است. کسانی هستند که ممکن است از این مسئله آرامش یابند، اما باید به یاد داشته باشند که ترامپ به تأیید نیاز ندارد. به توجه نیاز دارد. بالأخره شخصیت های منفی هم پرطرفدارند.

قوانین سیاست شهرت با قوانین سیاست سنتی متفاوت است. ترامپ نوه هایی دارد که به شعائر یهودیان ارتدکس عمل می کنند، اما خودش قهرمانِ سازمان کوکلاکس کلان سازمان های همبسته ای در گذشته و امروزِ کشور ایالات متحده آمریکا، که پشتیبان برتری نژاد سفید، یهودی ستیزی، نژادپرستی، ضدیت با آئین کاتولیک، بومی گرایی و نفرت نژادی هستند. آن ها برای رسیدن به اهداف خود به اعمال غیراخلاقی ای متوسل می شوند. برای نمونه پریشان ساختن شکل خود و ترساندن سیاهان آمریکا استفاده از ابزار ترور، خشونت و ایجاد وحشت، ازجمله حربه های آنان جهت پیش برد عقایدشان است [ویکی پدیا] است. اگر او را نمایندۀ یک سازمان سیاسی یا یک ایدئولوژی بدانیم، این مسئله اصلاً با عقل جور درنمی آید. اما اگر او را شومن بدانیم مسئله کاملاً با عقل جور درمی آید. نکتۀ اصلیِ سیرک این است که همه عاشقش اند و در همه ی شهرها خریدار دارد.

بارزترین تفاوت سیاست سنتی و سیاست شهرت نحوۀ برخورد با رسوایی است. نسل اندرنسل، مسئلۀ اصلی سیاست مداران این بود که از رسوایی اجتناب کنند، درحالی که نقش مطبوعات برملاکردن رسوایی های ترامپ بود. باوجوداین، علیه بیل کلینتون، به خاطر رابطه ای که صرفاً از سر رضایت بود، اعلام جرم شد. دو دهه بعد، ویدئویی از یکی از نامزدهای ریاست جمهوری درز کرد که در آن ارتکاب به جرائم جنسی را، با جزئیات و آب وتاب، توضیح می داد. ولی این ویدئو برای خارج کردن او از رقابت انتخاباتی کافی نبود. باز هم چیزی که در سیاست سنتی با عقل جور درنمی آید در چارچوب فرهنگ سلبریتی کاملاً منطقی است. رسوایی همیشه خاستگاه سلبریتی ها بوده است. به عقیدۀ اکثر تاریخ نگاران، اولین سلبریتی مدرن لرد بایرون بود، کسی که «با شناختنش» متوجه می شدید «مجنون، بدذات و خطرناک» گفته ای مشهور از لیدی کارولین لمب دربارۀ بایرون [مترجم]. است. خوانندگان بایرون باور داشتند که او با خواهرش زنا کرده است. این مسئله فقط او را جذاب تر کرد و آثارش را پرطرفدارتر. رسوایی به ترامپ کمک می کند، چراکه رسواییْ سلاحِ جنگی است که بر سر جلب توجه درمی گیرد.

ترامپ می داند -یا به بیان دقیق تر با تجربۀ زیادی که دارد حدس می زند- تا وقتی که چهره اش در رسانه ها به نمایش درمی آید تأثیرگذاری اش ادامه دارد. شهرت همه ی اَشکال دیگر فرهنگ را همان طور از میدان به در می کند که قدرتِ تصویر و داستانِ نوشته شده قدرت ایده ها را از میان می برد. دونالد ترامپ به تکثیر گستردۀ تصویر چهره اش اتکا کرده، و این اتکا تا اینجا کاملاً موجه بوده است. کاری که دونالد ترامپ می کند مؤثر است و برای هر کسی که از او پیروی کند هم مؤثر خواهد بود. سیاست شهرت، که به ترامپ اختیار داده است، محافظه کار یا لیبرال نیست. جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، ترقی خواهی است که از همین تکنیک ها استفاده ای هوشمندانه کرده است. ویدئوهای پربینندۀ او با پانداها بحث های سنتی دربارۀ سیاست را کمابیش بی مورد کرده است. درواقع، کل تشکیلات قدرتمند در جناح راست -کل این به کارگیریِ پیچیدۀ شهرت به سود سیاست انتخاباتی- در مقایسه با ظرفیت دخل و تصرف رسانه های جناح چپ هیچ، مطلقاً هیچ، است. این ظرفیت کمابیش بی استفاده مانده است. اگر از فاشیسم در آمریکا می ترسید، نگران دونالد ترامپ نباشید. نگران مارک زاکربرگ باشید. ویلیام راندولف هرست، در اوج کارش، ۳۰ روزنامه را اداره می کرد. زاکربرگ، در آمریکا، کنترل حدود دوسوم دسترسی به اخبار را در اختیار دارد. او نه فقط شیوۀ اصلی تعیین هویت دیجیتالِ تقریباً همه ی شهروندان را اداره می کند، بلکه در معنای واقعیِ کلمه ابزار تغییر الگوهای خُلقی و مخارج ملت را هم در دست دارد.

پی. تی. بارنم، مدیر برجستۀ سیرک بارنم و بیلی، در سال ۱۸۸۰ به نیویورک سان گفت: «بگذارید سرگرمی های ملت را فراهم کنم. برای این کار به قواعد اندکی نیاز دارم». نورمن میلر در جستارش، «سوپرمن به سوپرمارکت می آید»Superman Comes to the Supermarket”، اشاره می کند در گردهمایی دموکرات ها در سال ۱۹۶۰ حزن عجیبی دید که تا وقتی که جان اف. کندی را شخصاً ندیده بود به نظرش منطقی نمی آمد:

متوجه علت حزنی شدم که گردهمایی را فراگرفته بود. این حزن سرانجام ساده شده بود: دموکرات ها می خواستند مردی را نامزد کنند که، فارغ از میزان جدی بودنِ احساس تعهد سیاسی اش، بازیگر گیشه ایِ بزرگی قلمداد می شد و پیامدهای این امر گیج کننده بود و ارزیابی کردن آن ها هم اصلاً آسان نبود.

اکنون ما در جهانی زندگی می کنیم که بارنم و میلر پیش بینی کرده بودند. آمریکا به نمایش سالاری histriocracy تبدیل شده است. سلبریتی ها بر ما حکمرانی می کنند. اینکه شخص ترامپ در قدرت باشد یا نه این واقعیت را تغییر نمی دهد.

سربرآوردن رسانه های اجتماعی صرفاً دامنۀ دسترسی و سلطۀ سلبریتی را افزایش می دهد. رسانه های اجتماعی نمایش منحرف کنندۀ واقعیتِ شخصیت های منفی و مثبت را به زندگی های خصوصی ما وارد می کنند؛ هر کس به ستارۀ کوچکِ هستیِ خود تبدیل می شود. رسانه های اجتماعی درست مثل کُشتی اند: جنگجویان دربرابر ترول ها. و اکنون ترول ها در حال بردن اند. جستار جف گیسی در سال ۲۰۱۵ دربارۀ «جنگ ممتیک» memetic warfare شرایط جنگ فرهنگی جدید را دقیقاً شرح می دهد. گیسی، که یکی از نظریه پردازان گروه متفکران ناتوست، تکنیک هایی را بررسی کرده که عاملان راست بدیلalt-right: گروه هایی افراطی، همچون نئونازی ها، نژادپرستان و یهودی ستیزان.  در انتخابات ۲۰۱۶ برای انتشار اخبار جعلی به کار گرفتند. با وجود اینکه او تصور می کرد که این استراتژی ها نه علیه دموکرات ها که علیه داعش به کار می روند، رویکرد یکسان بود:

شخص می تواند مأموران عضوگیری داعش را اغوا کند و گول بزند (به عبارت دیگر «هویت جعلی دیجیتال»catfish)، مثل کاری که سه دختر روس در اوایل سال ۲۰۱۵ کردند. شخص می تواند از قدرت پروپاگاندای عضوگیری آن ها بکاهد و این کار را با به کارگیری نام های کاربری جعلی sockpuppet داعش بکند و تالار آینه ای بسازد که هواداران و مأموران عضوگیری را سردرگم کند. می تواند افرادی را که در شبکۀ تأمین بودجۀ داعش اند، ازجمله اعضای خانواده هایشان را، رسوا کند و برایشان مزاحمت ایجاد کند. حتی می تواند از تعصبات، ترس ها، و ریاکاری های داعش بهره برداری کند و کمک کنشگران حقوق همجنس گرایان را در سراسر جهان جلب کند تا مثلاً هشتگ داعش همجنس گراست را بسازد و این هشتگ را منتشر کند. ایده این است که داعش را به شیوه ای بی اعتبار و استهزا کنند که جاذبه اش را برای اعضای جدید تضعیف کند.

روسیه، مخصوصاً در کمپین انتشار اخبار جعلی علیه اوکراین، مدل سادۀ گیسی را با صفحه های ویکی پدیا و مشارکت رسانه ای و ویدئوهای جعلی به کار گرفت. تبحریافتن در به کارگیری تکنیک هایی که گیسی شناسایی کرده دشوار نیست. مسئله فقط خواستن است. مارشال مک لوهان یک بار گفت: «جنگ جهانی سوم جنگ چریکی اطلاعات است که در آن هیچ تقسیم بندی ای بین مشارکت نظامیان و غیرنظامیان وجود ندارد». مثل همیشه در آن زمان دیوانه به نظر می رسید، اما ایده هایش خیلی زود تحقق یافت.

درکل، جناح چپ هرگز فصل مشترک سیاست و فرهنگ را درک نکرده است، برخلاف این واقعیت که همه ی تولیدگران فرهنگی به چپ گرایش دارند یا این طور ادعا می کنند. فرهنگ چپانی culture jamming: روشی که بسیاری از جنبش های اجتماعی ضد مصرف گرایی به کار می گیرند تا فرهنگ رسانه ها و نهادهای فرهنگی جریان غالب و تبلیغات بازرگانی را مختل یا نابود کنند [مترجم] را به یاد می آورید؟ البته صنعت سرگرمی امروز بیش از همیشه بالنده به نظر می آید. هالیوود در حالت مقاومت فرورفته است. همه ی اظهارنظرهای سیاسی سلبریتی ها علیه ترامپ است. دست کم تا چهار سال آینده، هالیوود ابراز فضیلت را به هر کسی که خریدارش است می فروشد. اکثر منتقدان، شاخص و گمنام، باهوش و کم هوش، پیش از انتخابات سال ۲۰۱۶ آن قدر گیج بودند که باور داشتند که در میانۀ قیام فمینیستی اند که رهبری اش به دست سلبریتی هاست. مثال مشهوری از کنشگریِ فرهنگ عامه را در نظر بگیرید: حضور بیانسه در اجرای بین دو نیمۀ سوپربال، که رقاص هایش به گروه پلنگان سیاه the Black Panthers: گروه یا حزب پلنگ سیاه سازمانی سیاسی بود که در ۱۹۶۶ پایه گذاری شد. برخی این گروه را تأثیرگذارترین جنبش دفاع از حقوق سیاهان در اواخر دهۀ ۱۹۶۰ دانسته اند و برخی دیگر این سازمان را بیشتر سازمانی جنایتکار توصیف کرده اند [مترجم]. ادای احترام کردند و مشت های گره کرده شان را بالا بردند تا سرپیچی شان از قدرت های موجود را نشان دهند. این اجرا، درمقام تقدیر، سیاستی بنیاد ستیزانه بود، یک بیانیۀ مد در میانۀ نبرد گلادیاتورها. ولی مهم نیست که این اجرا چه نظری ابراز کرد، چرا که هر چه گفت در خدمت نمایش سرمایه داری ورزش خونین bloodsport بود. و بدن های رقصنده ها تابع اولین قانون سیاست شهرت بود: فقط زمانی اجازه دارید نظرتان را ابراز کنید که شیئی خواستنی باشید. مسلماً این تناقض هیچ ربطی به انتخاب های بیانسه نداشت؛ این مسئله ذاتیِ خودِ ساختار شهرت است. وقتی کیتی پری برمی خیزد تا در اجتماع طرفداران هیلاری کلینتون سخنرانی کند، دلالت های ضمنی حضورش بسیار مهم تر از هر ایدۀ سیاسی ای است که او درباره اش صحبت می کند. نکته، بدون اینکه به زبان بیاید، این است که حرف زنی که بدنی مثل او دارد ارزش شنیده شدن دارد.

اگر مفسران از فهم تأثیر فرهنگ بر سیاست انتخاباتی کاملاً عاجز شده باشند، منتقدان فرهنگ عامه هم، به همین میزان، از فهم این مسئله عاجز شده اند که سیاست چگونه در فرهنگ عامه حرکت می کند. فرهنگ عامه فضایی برای تحقق نوعی همانندی است که همه را به کالا فرومی کاهد. یگانه سلبریتی ای که به اندازۀ کافی خودآگاه بود که این تناقض را درک کند کانیه وست بود. رجزخوانی های سیاسی اش را، در زمان انتخاب ترامپ، بحران سلامت روانی، یا درواقع فروپاشی روانی، قلمداد کردند. اما اگر آن ها را بازنگری کنیم، می بینیم که آن حرف ها اظهارنظرهای فرد بسیار باهوشِ شیدایی اند که متوجه واقعیت هایی است که دیگران نمی توانند با آن ها روبه رو شوند. در سن خوزه، اجرایش را متوقف کرد تا ۴۰ دقیقه وراجی کند، صحبت هایی که بیشتر شایستۀ فیدل کاسترو بود. او در این سخنرانی گفت: «رپرها فلاسفۀ زمان حال اند و سلبریتی ها افراد تأثیرگذار زمان حال. کافی است به رئیس جمهور نگاه کنید. او سیاست مدار نبود و پیروز شد». زمانی که به نظر می رسید در حال حمایت از ترامپ است، فردی از میان جمعیت لنگه کفشی به سمت او پرتاب کرد، اما او معنی این حرکت را دریافت: کفش ییزی Yeezy: نام کفش های آدیداس که با همکاری کانیه وست تولید می شود [مترجم] زن را امضا کرد و به او پس داد. در سیاست آینده، باید مطمئن شوید که مالک لنگه کفشی هستید که به سمت شما پرتاب می کنند.

کلیشه ای هست که می گوید اگر تاریخ را نفهمید محکومید که تکرارش کنید. شکست متقابلی هم وجود دارد: کسانی که تاریخ را مطالعه می کنند می خواهند واقعیت های حال حاضر را در طبقه بندی های تسلی بخشِ گذشته جای دهند. ترامپ فاشیست نیست. درست است که تمام فکر و ذکر ترامپ و فاشیست ها تحریف رسانه هاست، اما شباهتشان همین جا پایان می یابد. فاشیست ها رسانه های جمعی را به مثابۀ ابزاری برای وضع کردن برنامه های سیاسی به کار گرفتند. ترامپ برعکس این عمل می کند: هر برنامۀ سیاسی ای که با آن موافق است در خدمت تصویر عمومی اش است. او هیچ علاقه ای به ارتش یا سیاست گذاری سلامت یا ضوابط مالیاتی ندارد. یگانه چیزی که برای او اهمیت دارد این است که خودش چطور به نظر می آید. تهدید می کند که میلیون ها نفر را از کشور بیرون می کند تا توانایی شخصی اش را القا کند. او تقدس قانون را برای افزایش میزان محبوبیتش نابود می کند. تزلزل ذاتی نمایش او به تشکیلات دولت هم وارد شده است. اگر قرار باشد کرۀ شمالی با موشک اتمی به سیاتل حمله کند، اولین پرسشی که رئیس جمهور مطرح می کند این است: «این حمله باعث می شود من در تلویزیون چطور به نظر برسم؟».

شهرت در ریاست جمهوری ترامپ نقطه ضعف بزرگی هم هست. در کنفرانس مطبوعاتی بی سروتهش در ۱۷ فوریۀ ۲۰۱۷ (در همان کنفرانسی که گفته بود: «من داد وهوار راه نمی اندازم!»)، در عمل این مسئله توجه کسی را جلب نکرد که علت منطقی و آشکار این نمایش این بود که اندرو پازدر، نامزد تصدی سمَت وزیر کار، جایش را به الکساندر آکوستا بدهد. پازدر ید طولایی در زیرپاگذاشتن قوانین کار داشت، از طرف دیگر فدراسیون کارگران آمریکا و کنگرۀ سازمان های صنعتی The American Federation of Labor and Congress of Industrial Organizations (AFL-CIO) کاملاً از الکساندر آکوستا حمایت کرده بود. کل این کنفرانس نمایشی بیش نبود. آینده ای که ترامپ در آمریکا می سازد شبیه هیچ استبدادی در هیچ جای دیگری نیست. آمریکا ترکمنستان نخواهد شد. قرار نیست رئیس جمهور سی.ان.ان یا نیویورک تایمز را تعطیل کند. خطر واقعیِ زمان ما این است که ترامپ نیاز ندارد که صدای مطبوعات را خفه کند. هانا آرنت در مصاحبه ای در سال ۱۹۷۸ پرسید: «آگاه نبودن افراد است که حکومت تمامیت خواه یا هرگونه دیکتاتوری دیگر را ممکن می سازد؛ اگر آگاه نباشید، چگونه ممکن است عقیده ای داشته باشید؟... افرادی که دیگر هیچ چیز را باور ندارند نمی توانند عزمشان را جزم کنند. نه فقط از توانایی عمل کردن بلکه از توانایی تفکر و قضاوت هم بی نصیب می مانند. و با چنین افرادی است که می توانید هر کاری دوست دارید بکنید». اما اگر برای اینکه درک افراد از واقعیت را از آن ها بگیرید مجبور نباشید که مطبوعات را تعطیل کنید، چه؟ اگر افراد بخواهند که درکشان از واقعیت را از دست بدهند، چه؟ اگر توهم را با طیب خاطر انتخاب کنند، چه؟

لارنس دی. فینک مدیرعامل بلک راک است. بلک راک بزرگ ترین شرکت مدیریت دارایی در جهان است که ۴.۵ تریلیون دلار سرمایه در اختیار دارد. فینک هنر را یکی از «دو بازار بزرگ بین المللیِ امروز» توصیف می کند (بازار دیگر بازار املاک است). هنر بیش از هر زمان دیگری قدرتمند شده است، نه به شیوه ای که ما تصور می کردیم قدرتمند شود. مهم نیست اثر هنری چقدر خشمناک باشد، مهم نیست وعدۀ چه مقدار مقاومت را بدهد. اثر هنری برای ثروتمندان فقط چیز دیگری است که می توانند در بازار مبادله اش کنند. فرهنگ عامه در چارچوب همین تضادها عمل می کند. مقاومتش به سازوکار سلبریتی سازی پیوند خورده است، سازوکاری که افراد را به کالای تصویری تبدیل می کند. دست کم، باید پاپتیسم poptimism: گفتمانی است که در آن موسیقی پاپ سزاوار همان توجهی است که موسیقی راک از آن برخوردار است. در این گفتمان موسیقی پاپ اصیل است و ارزش نقد حرفه ای دارد [مترجم] را، که به شکلی باورنکردنی ساده انگارانه است و نمود چند سال اخیر است، رها کنیم. جدی گرفتن صحبت های سلبریتی ها کار آدم های ساده لوح است. هر دقیقه یک سلبریتی متولد می شود.

روزی همه ی این ها تمام می شود، همه ی این توفان های توییتری در نیمه شب و اجتماعات بی سروته، کنفرانس های مطبوعاتی شان اسپایسر و صحبت های کلی آن کانوی، ایوانکا و جاستین در برادوی، کروات های چسب خورده و استیک های سوخته و دست دادن های عجیب با رهبران جهان. خواه سه سال بعد باشد، خواه 7 سال بعد، خواه زودتر، نمایش ترامپ به پایان خواهد رسید، اما مجموع شهرت-سیاست که باعث سربرآوردن ترامپ شد نه. نقطه ضعف ذاتی دموکراسی همیشه این بوده که نتیجۀ انتخابات را تصویر عمومی تعیین می کند نه جوهر سیاست. افلاطون در جمهوری در مورد جذبۀ گول زنندۀ شاعران و سخن دانان هشدار می دهد. روسو، در جستارش به نام «نامه ای به دالامبر در مورد تئاتر»Letter to D’Alembert on Spectacles، می گوید که بازیگران نباید اجازۀ نامزدشدن برای تصاحب پستی را داشته باشند، چراکه تکنیک های متقاعد کنندۀ آن ها ممکن است کنترل مصلحت همگانی را بگیرد. تغییرات فناورانه و فرهنگی ۲۰ سال اخیر این تهدیدها را، که در مراحل آغازین مطرح شده بودند، کاملاً واقعی کرده است.

این تهدید تحقق یک رؤیا هم هست. ترامپ تحریفی به رأی دهندگان آمریکایی تحمیل نمی کند. او فقط با بازار همگام می شود. افرادی که در میان صفحه های نمایش زندگی می کنند ناگزیر افرادی را برای رهبری برمی گزینند که روی صفحات نمایش ظاهر شوند. هرچه نباشد، دموکراسی این گونه عمل می کند، یعنی شما را متوجه چیزی می کند که مردم واقعاً می خواهند.

پی نوشت ها:

1: این مطلب را استفن مارش نوشته و در تاریخ ۲۳ مۀ ۲۰۱۷ با عنوان Celebrity Warfare: Image and Politics in the Age of Trump در وب سایت لس آنجلس ریویو آو بوکس منتشر شده است. و برای نخستین بار در در پروندهٔ اختصاصی یازدهمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی با عنوان «سلبریتی ها چگونه در سیاست پیروز شدند؟» با ترجمۀ الهام آقاباباگلی منتشر شده است. وب سایت ترجمان آن را در تاریخ ۲۴ فروردین ۱۴۰۰با همان عنوان منتشر کرده است.
2: استفن مارش (Stephen Marche) رمان نویس کانادایی، عضو هیئت علمی دانشگاه کینگزکالج، و نویسندۀ مجلۀ اسکوایر است. او سه کتاب در ژانر تخیلی و دو کتاب دانشگاهی نوشته است. آخرین کتاب های او تخت خواب نامرتب: حقایق کثیف دربارۀ مردان و زنان در قرن بیست ویکم (Unmade Bed: The Messy Truth About Men and Women in the Twenty-First Century) و ولع گرگ (The Hunger Of The Wolf) نام دارد.