مراقب باشید به حال بد عادت نکنید - استاد پناهیان (کلیپ، متن)

مراقب باشید به حال بد عادت نکنید - استاد علیرضا پناهیان

آدم ها خیلی سخاوتمندانه از حالِ خوب خودشان می گذرند. انگار مثلاً یک دارایی ای است که برایشان زیاد ارزش ندارد، بهشان هم بگویی آقا داری حال خودت را خراب می کنی، می گوید مال خودم است چه کار داری؟ حالِ خودم است می خواهم بزنم خرابش کنم تو چه کار داری؟ چی شده ماها اینقدر سخاوتمند شدیم در از دست دادن حال خوب؟ چی شده ما اینقدر بی خیال شدیم در به دست آوردن حال خوب؟

 حالِ بد را خود به خود جلویش را باید گرفت به عنوان یک وضعیت خطرناک باید ازش پرهیز کرد. نباید نشست تا ریشه های حال بد حل بشود حال بد از بین برود. نباید نشست تا ریشه های حال خوب به دست بیاید تا حال انسان خوب بشود. نباید نشست تا این واقعیت هایی که بیرون وجود ما هستند در اطرافمان این واقعیت ها تغییر کنند تا ما حالمان خوب بشود. علی رغم همۀ ریشه های درونی و بیرونی حال بد، باید با حال بد مقابله کرد؛ و انسان می تواند این کار را انجام بدهد.

 علی رغم تمام عواملی که حال خوب به آدم نمی دهند، چه در درون انسان چه در خارج از درون انسان، آدم باید حال خوب را به دست بیاورد. خودِ عادت کردن به حال بد، خیلی بدتر از هر چیز دیگری است. به حدی که آدم دیگر نمی تواند از حال بد فاصله بگیرد. یک زمانی خدا می خواهد یک شرایطی فراهم کند از بیرون حالش را خوب کند خودش دوباره می رود می گردد حال خودش را بد می کند. که این در روان شناسی فیزیولوژی هم اثبات شده که ساختار مغز انسان یک فعالیت هایی دارند. آن وقت این فعالیت ها را اگر کسی بهش عادت کرد، مثلاً به یک فکر منفی عادت کرد، به غصه خوردن از نظر ذهنی عادت کرد، بعد ولش کنی برای اینکه مغز راحت تر است آن راهی که زیاد رفته تکرار بکند، خود به خود می رود سراغ همان راه و نمی تواند جز فکر منفی، جز غصه خوردن، جز منفی نگری نمی تواند انجام بدهد. آن وقت اصلاً ساختار فیزیولوژیک یک جوری شده که دیگر نمی تواند حالش را خوب کند. مغزش الآن دیگر عادت کرده. به این سادگی با عمل جراحی نمی شود این مغز را درست کرد. بعضی وقت ها روان پزشک ها مجبور می شوند که به یک همچین آدمی قرص بدهند. اصلاً بعضی از قسمت های مغز را اگر بتوانند از کار می اندازند. از کار بیندازند تا این خلاص بشود. دست خودش نیست، با نصیحت و موعظه و اینها درست نمی شود. چون مغزش به حال بد عادت کرده.

 آن وقت کسی به حال بد عادت کرد به این سادگی متوجه خودش نمی شود که حالش بد است. می گوید معمولی است دیگر، مگر بقیه چه جوری اند؟ حتی در مورد بقیه هم این جوری فکر می کند. یکی از نکات بسیار مهم این است که آدم به دیگران حال بدِ خودش را نگوید. خیلی عجیب است. اگر کسی حالش بد شد این را نباید بگوید. درد دل کردن، خصوصاً وقتی حکایت بکند از حالِ بد انسان. خصوصاً وقتی حکایت بکند از حالِ بد انسان، خیلی چیز بدی است.

 بعد از آن طرف، حال خوب را آدم باید بگوید. هذا مِن فضلِ ربّی. باید شکر به جا بیاورد، باید نعمت خدا را اظهار کند. ابراز حال بد انگار حال دیگران را بد می کند، دیگران را، دیگران را برایشان حال بد داشتن را آسان می کند، قبح حالِ بد داشتن را می ریزد. اصلاً کسی دارد حالِ بد خودش را می گوید، این حتی اگر مریض باشد، حالِ بدش بیماری جسمی داشته باشد، انگار خدا بدش می آید از این کار. در روایات هست اگر یک مریضی شب تا صبح درد کشید، اما نگذاشت صدای ناله اش را کسی بشنود. این قدر خدا بهش پاداش می دهد! در حالی که مریض حقّش است بگوید آخ، وای، پایم دارد درد می کند، شکمَم درد می کند، دندانم دارد درد می کند. بالاخره درد بی تابی می آورد. منتها همین را هم می فرماید که نشود بهتر است.

 ما باید مراقب حالِ خودمان باشیم. ما به حال خوب احتیاج داریم. بیشتر از آن چیزی که تصور می کنیم. حال بد را خود به خود جلویش را باید گرفت؛ به عنوان یک وضعیت خطرناک باید ازش پرهیز کرد.