فطریه را به چه افرادی می‌ توان داد؟

فطریه یا زکات فطره یکی از فروع دین اسلام و واجبات شرعی است که هر سال با فرا رسیدن عید سعید فطر پرداخت آن بر مسلمانان واجب می‌شود. در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان و در آستانه عید فطر استفاتائاتی از مراجع عظام تقلید در خصوص پرداخت فطریه منتشر می‌شود.

آیت‌الله خامنه‌ای (مد ظله العالی) :

سؤال: پدرى كه زكات فطره نمى‌‏دهد، تكليف زن و فرزند او چه مى‌‏شود؟

جواب: بر آنان تكليفى نيست و لازم نيست فطره بدهند.

سؤال: اگر زن به جهت نياز شوهر، در تأمين مخارج زندگى كمك كند؛ چه كسى بايد زكات فطره آنها را بدهد؟

جواب: اگر زن نان‏ خور شوهر محسوب شود، بايد شوهر در صورت توانايى زكات فطره خود و همسرش را بدهد و اگر زن نان‏‌ خور شوهر و كس ديگرى نباشد، بايد خودش زكات فطره‌‏ اش را بدهد.

سؤال: زنى كه از تمكين شوهر خود دارى مى‌‏كند، آيا زكات فطره او از شوهرش برداشته مى‌‏شود؟

جواب: خير، بايد شوهرش زكات فطره او را بدهد؛ مگر آنكه نان خور شخص ديگرى باشد.

سؤال: ميهمانی كه فقط شب عيد فطر به خانه انسان بيايد، تكليف فطره‌‏اش چه می‏شود؟ اگر ميهمان فطره خودش را بدهد، آيا از عهده صاحب خانه ساقط می‏شود؟ اگر انسان شب عيد فطر ميهمان داشته باشد و صبح متوجه شود كه عيد بوده؛ آيا فطره آنها بر او واجب است؟

جواب: الف) فطره او بر عهده صاحب خانه نيست. 

ب) در فرضی که نان خور محسوب شود اگر با اجازه صاحب خانه و از طرف او فطره خودش را بدهد، از عهده ميزبان ساقط می‏شود.

ج) ناآگاهی از رؤيت هلال، تأثيری در حكم پرداخت فطره ندارد لكن گذشت كه فطره ميهمان يك شبه بر عهده خودش می‌باشد.

سؤال: آيا پرداخت زكات فطره بر كسی كه توان مالی ندارد، واجب است؟

جواب: اگر فقير باشد، زكات فطره بر او واجب نيست و اگر سه كيلو گندم و مانند آن و يا قيمت آنها را دارد، مستحب است آن را به عنوان زكات فطره بدهد و چنانچه افرادی تحت تكفل دارد، می‏تواند آن را به قصد فطره، بين نفرات خانواده دست گردان كنند و بهتر است نفر آخر، آن را به كسی بدهد كه از خودشان نباشد.

سؤال: زكات فطره را بايد از قوت متعارف داد، يا قوت شرعی؟

جواب: اگر از گندم، جو، خرما، برنج و مانند اينها داده شود، كفايت می‏كند و منحصر به قوت غالب نيست.

سؤال: مقدار فطره چقدر است؟

جواب: شخص بايد برای خودش و كسانی كه نان خور او محسوب می‏شوند، برای هر نفر سه كيلو از خوراك مردم (مانند گندم، جو، خرما، كشمش، برنج، ذرت و يا مانند اينها) و يا پول يكی از آنها را به مستحق بدهد.

سؤال: اگر شخص فطره را كنار بگذارد، می‏تواند از آن استفاده كند و بعد به جای آن مال ديگری بگذارد؟

جواب: خير، بايد همان را كه كنار گذاشته، برای فطره بدهد.

سؤال: زمان كنار گذاشتن فطره و پرداخت آن چه موقع است؟

جواب: بعد از اثبات حلول ماه شوال می‌تواند آن را کنار بگذارد اگر نماز عيد فطر می‏خواند، بنابر احتياط واجب بايد پيش از نماز پرداخت كند يا كنار بگذارد و اگر نماز عيد نمی‏خواند، تا ظهر روز عيد فطر مهلت دارد.

سؤال: آيا جايز است پيش از ماه رمضان، فطره را به فقير داد؟

جواب: خير، كفايت نمی‏كند؛ ولی می‏تواند آن را به عنوان قرض به او بدهد و در روز عيد فطر، طلب خود را بابت فطره حساب كند.

سؤال: آيا جايز است زکات فطره را در شهر ديگری بدهيم؟

جواب : اگر در محل و شهر خودش مستحق پيدا نشود، می ‏تواند آن را به شهر ديگری ببرد. ‏

آیت‌الله سیستانی (مد ظله العالی) :

پرسش: اگر قبل از عید فطر شخصی از شهر خود به شهر دیگری برود و به خانه کسی برود ایا باید فطریه خود را خودش بدهد یا صاحب خانه دهد؟

پاسخ: اگر در شب عید در خانه او باشد و نان خور او حساب شود فطریه او با صاحب خانه است و اگر از نظر عرف نان خور او حساب نشود فطره او بر خودش واجب است.

پرسش: اگر فرد در شب عید فطر زکات فطره را جدا کند اما سهواً گم شود یا خرج گردد وظیفه چیست؟

پاسخ: لازم است بدل آن را بدهند و بنابر احتیاط واجب به نیت قربت مطلقه باشد.

پرسش: شخصی در غذاخوری بدون اطلاع قبلی که فردا روز عید فطر است میهمانی داده ، بعد از اتمام میهمانی ثابت شده شب عید فطر بوده است آیا زکات فطره میهمانان بر ذمه میزبان می باشد ؟ اگر بر عهده میزبان باشد آیا میهمانان می توانند از میزبان وکالت بگیرند که زکات فطره را خودشان پرداخت کنند؟

پاسخ: زکات فطره میهمانان در مورد سوال بر عهده میزبان نیست.

پرسش: اگر در آخرین شب ماه رمضان شخصی سر زده به مهمانی برود آیا زکات فطره او به عهده صاحبخانه است؟

پاسخ: فطریه مهمانى که پیش از غروب شب عید فطر وارد شده ، و شب را نزد او مانده و ـ هر چند موقتاً ـ نان خور او حساب شود، بر او واجب است و همچنین ـ بنابر احتیاط ـ اگر پس از غروب شب عید فطر وارد ‏شود و نان خور او شمرده شود، و اگر نه واجب نیست و کسی که تنها براى افطار شب عید دعوت شده نان خور به حساب نمی آید ، وفطره اش بر صاحبخانه نیست.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری و آیت الله سیستانی