وقتی قرآن سرگذشت حضرت موسی ـ علیه السلام ـ را بیان می فرماید، او را مردی نیرومند وقوی معرفی می کند. در یک جا می فرماید:
«موسی تنها یک مشت به آن مرد زد و او درگذشت!»
و در جای دیگر می فرماید:
«(دختر حضرت شعیب خطاب به وی گفت:) ای پدر! موسی را استخدام کن، همانا بهترین کسی که می توانی استخدام کنی، کسی است که نیرومند و امین باشد.»
قوی بودن از نظر قرآن
با مطالعه قرآن کریم، متوجه می شویم که همیشه قوی بودن در قرآن به عنوان یک عامل مثبت و امتیاز، ارزیابی شده است، برای روشن شدن این مطلب، به برخی از آیات قرآنی در این باره اشاره می شود:
1. وقتی بنی اسرائیل انتخاب «طالوت» را از سوی پیامبرشان «اشموئیل» به عنوان رهبر، مورد انتقاد قرار می دهند، وی در پاسخ می گوید:
«اٍنَّ اللهَ اصْطَفیهُ عَلَیکٌمْ وَزادَهٌ بَسْطَه فِی الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ[43]؛
خداوند او را بر شما برگزیده و قدرت علمی و جسمی وی را از شما افزون تر قرار داده است.»
2. درباره لزوم تقویت بنیه رزمی و نظامی می فرماید:
وَاَعِدّوُا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّه[44]؛
در برابر آنها (دشمنان) آن چه توانایی دارید از «نیرو» آماده سازید».
البته این «نیرو» تنها شامل نیروهای نظامی و رزمی نبوده، بلکه می تواند توانایی های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و خلاصه هر چیزی را که می تواند ما را در پیروزی بر دشمن یاری دهد، دربرگیرد. حتی در برخی از روایات می خوانیم:
«مِنْهُ الْخِضابُ السَّواد[45]ُ؛
یکی از مصداق های «قوّه» در این آیه، موهای سفید را به وسیله رنگ، سیاه کردن است.»
یعنی اسلام حتی رنگ موها را که به سرباز بزرگ سال، چهره جوان تری می دهد تا دشمن مرعوب گردد، از نظر دور نداشته است واین نشان می دهد که چه اندازه مفهوم «قوه» در آیه فوق وسیع است.
3. وقتی قرآن سرگذشت حضرت موسی ـ علیه السلام ـ را بیان می فرماید، او را مردی نیرومند وقوی معرفی می کند. در یک جا می فرماید:
«فَوَکَزَهُ موسی فقَضی عَلیه[46]؛
موسی تنها یک مشت به آن مرد زد و او درگذشت!»
و در جای دیگر می فرماید:
«یا اَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ خَیرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقوی الاَمینُ[47]؛
(دختر حضرت شعیب خطاب به وی گفت:) ای پدر! موسی را استخدام کن، همانا بهترین کسی که می توانی استخدام کنی، کسی است که نیرومند و امین باشد.»
4. هنگامی که حضرت هود ـ علیه السلام ـ می خواهد یکی از نعمت های خدا بر قوم را برشمارد، می گوید:
«وَزادَکُمْ فِی الْخَلقِ بَصْطَه[48]؛
و به جسم شما فزونی داد.»
هم از آیات قرآنی و هم از تواریخ بر می آید که آنها مردمی درشت استخوان، قوی پیکر و نیرومند بودند. از قول آنها می خوانیم:
«مَنْ اَشَدُّ مِنّا قٌوَّه[49]؛
چه کسی ازما نیرومندتر است؟»
5. خداوند متعال در آیات متعدد، خود را «قوی» می نامد. در این جا به برخی از آیات اشاره می نماییم:
«عَلَّمَهُ شَدیدُ القُوی ذُُمِرَّه فَاسْتَوی[50]؛
(خدا)[51] آن کس که قدرت عظیمی دارد، او (پیامبر) را تعلیم داده است همان کس که توانایی فوق العاده واسطه بر همه چیز دارد.»
«اَنَّ القُوَّه لِلّهِ جَمیعاً[52]؛
تمامی قدرت و توانایی از آن خداوند است.»
«اَوَلَمْ یرَوُا اَنَّ اللهَ الّذی خَلَقَهُمْ هُوَ اَشَدُّ مِنْهُمْ قُوَّه[53]؛
یا آنها نداستند، خدا که آنها را خلق فرموده بسیار از آنان تواناتر است؟!»
«لاقُوَّه اِلّا بِاللهِ[54]؛
جز قدرت خدا قوّه ای نیست.»
«اِنَّ اللهَ هًوَ الرَّزاقُ ذُولْقوَّه الْمَتینُ[55]؛
همانا روزی بخشنده (خلق) تنها خداست که صاحب قوت و اقتداری سخت استوار است.»
«اِنَّ اللهَ قَوی شَدیدُ الْعِقابِ[56]؛
همانا خداوند توانا و سخت کیفر است.»
«اِنَّ رَبَّکَ هُوَ الْقَوی الْعَزیزُ[57]؛
همانا پروردگار تو مقتدر و پیروزمند است.»
«کَتَبَ اللهُ لاَغْلِبَنَّ اَنَا وَ رُسُلی اِنَّ اللهَ قَوِی عَزیزٌ[58]؛
خداوند نگاشته و ختم گردانیده که البته من و رسولانم (بر دشمنان) غالب شویم که خدا توانا و پیروزمند است.»
اگر قوی بودن صفت خوبی نمی بود هرگز خداوند، خود را به آن متّصف نمی فرمود.
-----------------------------------------------
پی نوشت ها :
[43] . بقره (2) آیه 247.
[44] . انقال (8) آیه 60.
[45] . تفسیر نمونه، ج 7، ص 223.
[46] . قصص (28) آیه 15.
[47] . همان، آیه 26.
[48] . اعراف (7) آیه 69.
[49] . فصلت (41) آیه 15.
[50] . نجم (53) آیه 5 و 6.
[51] . برخی از مفسران، شدیدالقوی را به جبرئیل تفسیر نموده اند که این تفسیر چندان مناسب به نظر نمی رسد. یکی از ادله این مدعا این است که خدا معلم پیامبر بوده، نه جیبرئیل و جبرئیل فقط واسطه بوده است.
[52] . بقره (2) آیه 165.
[53] .فصلت (41) آیه 15.
[54] . کهف (18) آیه 3.
[55] . ذاریات (51) آیه 58.
[56] . انفال (8)، آیه 52.
[57] . هود (11)، آیه 66.
[58] . مجادله (58) آیه 1.