تعریف، احکام و شرایط غیبت

تعریف، احکام و شرایط غیبت کردن

در این نوشتار قصد داریم «احکام و شرایط غیبت» را برای شما عزیزان بیان کنیم. با ضیاءالصالحین همراه باشید.

غيبت به چه معناست و به چه سخن‌ هايی غیبت می گويند؟

منظور از غیبت، این است که عیب پنهان مومن معین و معلومی  را در غیاب و پشت سرش، نزد دیگری، که این فرد را می‌شناسد ولی از آن عیب آگاهی ندارد، اظهار کند.
 
در غیبت، فرقی نمی‌ کند عیب پنهان فرد در اندام او باشد یا در نسب یا خاندانش یا آنکه در عمل کرد و رفتار یا اخلاقش باشد و فرقی در حرام بودن غیبت، بین کنایه و تصریح نیست. 

فرقی نمی‌ کند بیان عیب، با گفتار باشد یا نوشتار یا با عملی که آن عیب را بفهماند؛ مثل اشاره با سر، حرکات دست یا چشم یا ارائه آن به دیگری از طریق پخش از نوار، سی‌ دی، فیلم ویدیویی، پیامک، بلوتوث و مانند آن؛ بنابراین، غیبت تنها یک گناه زبانی نیست و دامنه وسیعی دارد.

شرایط غیبت

1. غیبت در عیب دیگران: تعريف کردن و گفتن خوبی ها در غیاب فرد هر چند راضى نباشد، غيبت نيست.

2. غیبت پنهانی: بیان عيب آشکار و ویژگی های ظاهری مثل كوتاه و بلندی قد، چاقي و لاغری، كچلی و امثال اينها، غیبت نیست.

3.  غیبت مومن: مو غيبت كردن درباره كافر حرام نیست. (آیه الله مکارم: غیبت کفار غیر حربی جایز نیست.)

4. غیبت افراد معلوم: اگر معلوم نباشد منظور چه کسی است، غیبت نیست.مثلا بگوید: در شهر با يك نفر بداخلاق روبرو شدم و معلوم نباشد منظور چه کسی است، غیبت نمی‌باشد.

5. غیبت افراد معیّن: برخی موارد افراد معلوم هستند ولی صحبت طور بیان می‌شود که فرد معین نیست و مردد بین افراد است مثلا بگوید یکی از فرزندان دایی ترسو است، این غیبت نیست.

6.  غیبت در غیاب افراد: بیان عیب در حضور فرد، غيبت نیست.

7. غیبت در نزد دیگران: تجسّم بدى فرد در ذهن و صحبت در تنهایی با خود (غرزدن)، غیبت نیست. 

8. شناخت فرد: بیان بدی های فردی كه مستمع (شنونده) او را نمی ‎شناسد، غيبت نیست.  

9. جهل به عیب: بیان عیبی که مستمع (شنونده) از آن خبر دارد، غیبت نیست.

10. اظهار غیبت: فقط زبانی نیست و دامنه وسیعی دارد با گفتار، نوشتار، عمل مثل اشاره سر، دست، چشم یا از طریق سی‌ دی، فیلم، پیامک، بلوتوث و ...

دو نکته: 

ناراحت شدن
ناراحت شدن فرد شرط و ملاک غيبت نيست، و بطور كلی غیبت حرام است؛ چه غيبت شونده از بیان عیب اش ناراحت بشود یا نشود.

توهین و تمسخر
برخی از موارد بالا گر چه غیبت نیست ولی اگر به قصد تحقير و توهين گفته شود یا باعث اذیت و آزار و تمسخر کردن شود، جايز نيست.