احسان، فقط به کمک خدا

در دعای ابوحمزه ثمالی می خوانیم: «لا الَّذِي أَحْسَنَ اسْتَغْنَى عَنْ عَوْنِكَ وَ رَحْمَتِكَ؛ آن كه نيكى كرد از كمك و رحمتت بی نياز نشد.»[1] در این فراز زیبای دعای ابوحمزه به یک نکته اساسی در انجام امور خیر و طاعات و عبادات به طور ظریفی اشاره شده است و آن اینکه؛ برای در امان ماندن از آفتهای اعمال خیر از جمله غرور، غفلت، ریا و...، اگر به این مطلب توجّه داشته باشیم که انجام خیرات توسّط ما، به کمک نعمتها و لطفی است که خداوند به ما عنایت کرده است؛ آنگاه خود را در انجام این کارهای مستقل نمی دانیم و می فهمیم که برای توفیق چنین کارهایی، باید شکر خدا را به جا آوریم و از چنین لطفی غرق در شوق و نیاز به معبود یکتا شویم. تنها در این صورت است که همیشه خود را نیازمند و بدهکار به خدا دانسته و از غفلت و کبر و ریا در امان خواهیم ماند. این به معنای احساس فقر محض در مقابل پروردگار عالمیان است که می فرماید: «يا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَميد؛ اى مردم، شما به خدا نيازمنديد، و خداست كه بى ‏نيازِ ستوده است. [2]

پی نوشت:
[1]. مفاتیح الجنان؛ دعای ابوحمزه ثمالی.
[2]. سوره فاطر، آیه15.