تولد "مصطفی كمال آتاتورك" بنیان گذار جمهوری لائیك تركیه (1881م)

مصطفی كمال پاشا معروف به آتاتورك به معنی پدر ترك ها در 19 می سال 1881م به دنیا آمد. وی از جوانی وارد نظام شد و در سال های 1911 به بعد در جنگ علیه ایتالیا در لیبی و سپس جنگ بالكان، شركت كرد. ولی بزرگ ترین پیروزی نظامی او كه موجب شهرت و محبوبیت وی در میان نظامیان ترك شد، شكست دادن نیروهای فرانسه و انگلیس در نبرد گالیپولی در سال 1915م بود. او بعد از این جنگ نیز درمراحل نهایى جنگ جهانی اول در قفقاز و روسیه جنگید و پیروزی هایى به دست آورد. آتاتورك پس از جنگ جهانی اول در رأس افسران جوان ناسیونالیست، طی كودتایى امپراتوری عثمانی را منحل كرد و با تشكیل دولت موقت انقلابی در آنكارا، جمهوری تركیه را بنا نهاد. مصطفی كمال سپس، سلطنت و خلافت را در امپراتوری عثمانی كه جز سرزمین كنونی تركیه چیزی از آن باقی نمانده بود لغو كرد و در سال 1923م به عنوان اولین رئیس جمهور تركیه انتخاب شد. سیاست كلی داخلی و خارجی حكومت آتاتورك عبارت بود از جدایى دین از سیاست، تأسیس حكومت لائیك در تركیه، ایجاد نظام حقوقی و قضایى اروپایى در این كشور، اتخاذ سیاست بی طرفی در مناسبات بین المللی تركیه به منظور حفظ استقلال كشور، پایه ریزی صنایع جدید مطابق الگوهای غربی، ترویج فرهنگ اروپایى و اتكا بر ناسیونالیسم و ملی گرایى تركی. آتاتورك در چارچوب سیاست اسلام زدایى خود كه انگلیسی ها به وی دیكته كرده بودند، پس از الغاء خلافت، وزارت شریعت و امور خیریه و دادگاه های مذهبی را منحل نمود. تعطیلی و تمسخر زیارتگاه ها و اماكن مذهبی، قرار دادن اذان تركی به جای عربی، منع استفاده از نام های خانوادگی عربی، تغییرنام اسلامبول به استانبول، قرار دادن روز یكشنبه به عنوان روز تعطیل، ممنوعیت هر گونه حركت مذهبی، ممنوعیت استفاده زنان از حجاب اسلامی، استفاده از تقویم میلادی به جای تقویم قمری، كنار نهادن دین رسمی اسلام و تعیین حكومت سكولار، جای گزینی الفبای لاتین به جای الفبای تركی و نمونه های فراوان دیگر، از جمله اقدامات دین ستیز این عنصر خودباخته غرب می باشد. در همین راستا بود كه رضا خان پهلوی پس از سفر به تركیه و دیدار با آتاتورك، سیاست های سكولاریستی وی را در ایران به مرحله اجرا گذاشت. حكومت آتاتورك مبتنی بر یك نظام تك حزبی و دیكتاتوری بود. او از ابتدای حكومت خود به اجرای برنامه های وسیعی برای اروپایى كردن تركیه همت گماشت و در راستای تحقق این هدف، قانون مدنی سوئیس، قانون جزای ایتالیا و قانون تجارت آلمان را در كشور رواج داد. جمهوری تركیه در مدت كوتاهی به دیكتاتوری كامل مبدل شد. كلیه امور مملكت با صدور فرمان از سوی آتاتورك انجام می گرفت و در برابر خواست او، مجلس و پارلمان اجازه هیچ گونه اعتراض و مخالفتی نداشتند. با این حال آتاتورك سعی می كرد در سیاست خارجی، خود را فردی صلح جو نشان دهد و به همین سبب، قراردادها و پیمان های دوستی متعددی را با كشورهای جهان به امضا رسانید. آتاتورك چهار بار به ریاست جمهوری تركیه انتخاب شد و سرانجام پس از پانزده سال زمام داری، در دهم نوامبر 1938م در 57 سالگی درگذشت.