برخی افراد، از این حیث که در معرض دید و نظر باشند، آسیب پذیر هستند؛ همان طور که این تعریف (آسیب پذیربودن) را در همه اصناف خلقت می توانید پیدا کنید. حتی در نباتات، یک گیاه یا درخت که میوه خوبی می دهد، در فصل به گل نشستن، احتمال آفت گرفتن را دارد که باید به آن سم زد. در حیوانات هم همین طور است. انسان ها هم در محدوده خودشان، آثار مفید زیادی می توانند داشته باشند و از آن طرف، خطراتی هم دامن گیر آن ها می شود. اگر فقط جسم انسان را نگاه کنید، می بینید یک عوارض و ابتلائاتی دارد و ممکن است بیماری هایی بگیرد؛ البته درمان هایی هم دارد. مسائل روحی هم زوایای زیادی دارد. یکی از آفت های زندگی انسان که در قرآن هم آمده، نظرهای تنگ است که منشأ آن هم، دست خود انسان است؛ یعنی خود انسان غالباً کاری می کند که مستحق این ابتلا می شود.
حضرت یعقوب به حضرت یوسف علیهما السلام گفتند:
یا بُنَیَّ لا تَقْصُصْ رُؤْیاکَ عَلى إِخْوَتِکَ؛[ سوره یوسف، آیه ۵ ]
فرزندم! خواب خود را براى برادرانت نقل نکن.
وقتی در جمع برادرانت بودی، شروع به قصه نکن. خداوند به جای «لاتقصص» می توانست کلمه ای دیگر بیاورد و مثلاً بفرماید: «لاتتذکر برؤیاک»؛(رویایت را یاد آوری نکن) ولی به کلمه «تقصص» عنایت دارد؛ یعنی وقتی عنایتی به تو شده است یا در معرض آن قرار گرفته ای، آن را برای دیگران نقل نکن و آن را دست مایه قصه سرایی خود قرار نده. اتفاقی که هنوز نیفتاده است، برای دیگران قصه نگو.
فَیَکیدُوا لَکَ کَیْداً؛[ سوره یوسف، آیه ۵ ]
که در کار تو نیرنگ خواهند کرد.
اگر خواب خود را برای آن ها نقل کنی نظرشان می گیرد، تحریک حسد می شود و کار دستت می دهد. خیلی از ابعاد زندگی ما همین است.
رسول اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند:
اسْتَعِینُوا عَلَى أُمُورِکُمْ بِالْکِتْمَانِ فَإِنَّ کُلَّ ذِی نِعْمَهٍ مَحْسُود؛[ حف العقول، ص ۴۸ ]
بر کارهایتان، از پنهان کردن کمک بگیرید؛ چرا که همانا هر صاحب نعمتی مورد حسادت واقع می شود.
حسد، مراتب دارد. ممکن است شخصی خوب است، اهل عبادت است؛ اما ظرفیت ندارد. گاهی که سینه اش تنگی می کند، یک چیزی می گوید یا یک خراب کاری می کند؛ آن وقت خودش را ملامت می کند و کم حوصلگی خودش را توجیه می کند. شخصی که نعمتی دارد و آن را بازگو می کند، گاهی دیگری با دیدن و شنیدن آن نعمت، اذیّت می شود.
در محدوده ارتباطات نزدیک، شروعِ صحبت، باعث قصه گویی می شود و به دنبال آن، طرف مقابل اذیّت می شود. بعضی از آفت هایی که به زندگی مردم وارد می شود، از این ناحیه است؛ در حالی که این آفت ها شناخته شده نیست.
ائمه علیهم السلام در ادعیه، این ها را شناسایی کرده و راه درمان برایش ذکر کرده اند. ائمه علیهم السلام مردم را در حصنِ حصین و چارچوبی محفوظ قرار داده اند.
متأسفانه هر قدر پیش می رویم، حال دعا در مردم کمتر می شود؛ از این رو برایشان مشکلات پیش می آید و مادّی نگرتر می شوند. مردم دوست دارند مشکلاتشان را به امور ظاهری منسوب کنند؛ در حالی که آن زمان هایی که افراد روشن ضمیر، بیشتر در بین مردم بودند، خیلی سریع، منشأ مشکلات را پیدا می کردند. غالبش هم به امور غیرعادی منسوب می شد.
در بعضی مسائل، مانند شوهردادن دختر، ازدواج، مسأله اولاد و … ممکن است از ناحیه های مختلفی، مشکل به وجود بیاید. مشکلات، شدت و ضعف دارد؛ ولی پایه اولیه مشکلات، تنگناهایی است که خودمان برای خودمان درست می کنیم.
از دست دادن توفیقات، به سبب همین شعاردادن هاست؛ مثلا شخصی که هر شب دعایی را می خوانده و توفیقی نصیبش می شده است، می گفتند جایی این را نقل نکن. حالا راحت بیان می کند و شعار می دهد؛ فردا شب، آن توفیق برای او نمی ماند و بیدار نمی شود، شب بعد هم بیدار نمی شود و در نهایت، آن توفیق از دست می رود. چه چیزی را به خاطر چه چیزی از دست داد!
----------------
منبع: بنیاد هاد
