آیت الله سیدمهدی روحانی در سال 1303هجری شمسی(1343هجری قمری) در بیت علم و تقوا و فضیلت در شهر مقدس قم به دنیا آمد. ایشان پس از دوران کودکی و نوجوانی، در اوج استبداد رضا شاهی که کیان حوزه های علمیه در خطر بود و کمتر کسی به علوم دینی رغبت می کرد، به فراگیری دانش دینی روی آورد و در محضر پدر دانشمندش، مقدمات را فرا گرفت. آیت الله روحانی در 19 سالگی جهت ادامه تحصیل علوم دینی راهی نجف گردید و در طی حدود هشت سال، بخش عمده سطوح عالیه را فرا گرفت. ایشان سپس در قم به درس حضرات آیات عظام: سیدحسین بروجردی، سیدمحمد محقق داماد، سیدمحمد حجت کوه کمره ای، سید محمدتقی خوانساری و علامه طباطبایی حضور یافت و مدارج علمی را پیمود. آیت الله سیدمهدی روحانی از آن پس به تدریس سطوح عالیه و خارج فقه و اصول همت گماشت و بیش از پنجاه سال به مباحثه فقه و حدیث و تفسیر با دیگر استادان، مشغول بود. معظمٌ له، در کنار مطالعات رایج حوزه های علمیه، به تحقیق در تفسیر، حدیث، تاریخ، کلام و مذاهب اسلامی پرداخت و یکی از صاحبنظران برجسته علوم اسلامی در حوزه علمیه قم به شمار می رفت. وی سالیانی قبل از آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی(رحمة الله علیه)، به همراه دوستان قدیمی و هم فکر خویش، شالوده تأسیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را فراهم آورد و بعدها در تشکیلات ضدرژیم پهلوی به فعالیت پرداخت. در طول سالیان نهضت اسلامی ضد رژیم، ایشان نقش حساس و بنیادین خود را در این راستا ایفا کرد و در گسترش پیام مرجعیت و روحانیت در گوشه و کنار کشور شرکت مستقیم داشت که نام روحانی در تمام اعلامیه های ضدرژیم و از جمله اعلامیه تاریخی خلع شاه از سلطنت دیده می شود. ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی در جهت تقویت و حمایت از نظام، از هیچ کوششی فروگذار نکرد و سه بار به عنوان نماینده مردم قم و اراک در مجلس خبرگان حضور داشت. همچنین از این فقیه وارسته آثاری بر جای مانده که تاریخ فِرق و مذاهب اسلامی در 2 جلد، تفسیر سوره فجر و احادیث اهل البیت عن طریق اهل السنة از آن جمله اند. سرانجام این یار وفادار امام و انقلاب در سوم آذر سال 1379ه.ش برابر با 26 شعبان سال 1421 ه.ق در 76 سالگی به دیدار معبود شتافت و در کنار دوست دیرین خویش، آیت الله احمدی میانِجی در حرم حضرت معصومه(سلام الله علیها)، به خاک سپرده شد.
