مطالبی زیبا از امام حسن مجتبی (علیه السلام)

امام حسن,امام حسن مجتبی,کریم اهل بیت,گنجینه تصاویر ضیاءالصالحین

چند سخن از سخنان امام حسن مجتبی (علیه السلام)، پیرامون قرآن
1- سفارش به فراگیری قرآن‏ و عمل به آن‏
امام حسن (علیه السلام) فرمود: از کتابهای آسمانی جز قرآن، بقیه تحریف شده و از میان رفته‏ اند، پس آن را راهبر خود قرار دهید و تنها اوست که شما را به راه درست می ‏برد. بهترین مردم کسی است که به احکام قرآن عمل کند، اگر چه آیاتش را از بر ننماید و بدترین مردم کسی است که به قرآن عمل نکند، اگر چه آیاتش را بخواند.
آن امام همام در ادامه از تفسیر به رأی اینگونه نهی می فرماید:
هر کس قرآن را به نظر خود تفسیر نماید و بعد معلوم شود که درست گفته، باز هم خطایی بزرگ مرتکب شده است، زیرا قرآن در روز قیامت حاضر می‏ شود و کسانی را که حلالش را حرام و حرامش را حرام دانسته و به متشابهش ایمان داشته‏ اند، به بهشت می ‏برد و کسانی را که حدودش را تباه نموده و حرامش‏ را حلال و حلالش را حرام دانسته ‏اند، به دوزخ می ‏برد. (إرشاد القلوب دیلمی ج ‏1 ص 79 باب نوزدهم: در قرائت قرآن مجید).
2- شرافت به وسیله پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم
در یکی از نامه‏ هایی که امام حسن (علیه السلام) پس از فوت حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) (در آن وقتی که مردم با آن بزرگوار بیعت کرده بودند) برای معاویه نوشت چنین آمده است:
«بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم از عبد اللَّه حسن بن امیر المؤمنین بسوی معاویة بن صخر. اما بعد:
خدا حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) را به جهت اینکه برای مردم عالم رحمتی باشد مبعوث کرد، حق به وسیله آن حضرت ظاهر و باطل را برطرف نمود، اهل شرک را به واسطه آن بزرگوار ذلیل و عرب را عموما عزیز کرد هر کسی را که خواست به وسیله آن حضرت شرافت بخشید، چنان که (در آیه 44 سوره زخرف) می فرماید: «وَ إِنَّهُ لَذِکْرٌ لَکَ وَ لِقَوْمِکَ/ آن برای ذکر تو و قوم تو می باشد». (کشف الغمة فی معرفة الأئمة ج ‏1 ص 570).
3- آگاهی پیامبر و ائمه علیهم السلام از علوم مخفی
ابن عباس روایت می کند که: امام حسن مجتبی (علیه السلام) به ماده گاوی که قصاب می خواست آن را ذبح کند مرور کرد و فرمود: این گاو به گوساله ماده ‏ای حامله است که سفیدی در میان پیشانی آن است و سر دمش هم سفید می باشد. ما با قصاب به راه افتادیم، وقتی قصاب آن گاو را ذبح نمود دیدیم گوساله ‏اش به همان اوصافی است که امام حسن فرموده بود. ما به آن حضرت گفتیم: آیا نه چنین است که خداوند می فرماید:
«وَ یَعْلَمُ ما فِی الْأَرْحام‏/ خدا آنچه را که در رحم ‏ها می باشد می داند»؟ (لقمان/ 34) پس تو چگونه این مطلب را دانستی؟ فرمود: علوم مخزون و پوشیده و قطعی و مخفی را هیچ ملک مقرب و هیچ پیغمبر مرسلی از آنها اطلاع ندارند مگر محمّد و ذریّه آن حضرت. (بحار الأنوار چاپ بیروت ج ‏43 ص 328 باب 15 معجزات امام حسن (علیه السلام)).
4- شهیدان زنده اند
نجوم از حضرت امام محمّد باقر (علیه السلام) روایت می کند که فرمود: گروهی به حضور حضرت امام حسن مجتبی (علیه السلام) آمدند و گفتند:
از آن معجزات و عجائبی که پدرت حضرت امیر (علیه السلام) به ما نشان می داد تو نیز نشان بده! فرمود: اگر از من معجزه ببینید ایمان می آورید؟ گفتند: آری، به خدا قسم که ایمان می اوریم. فرمود: آیا نه چنین است که شما پدرم را می شناسید؟ گفتند: چرا. وقتی امام حسن (علیه السلام) یک گوشه پرده را بالا کرد دیدند حضرت امیر (علیه السلام) در آنجا نشسته است. فرمود: او را می شناسید؟ همگی گفتند:
آری، این امیر المؤمنین (علیه السلام) است. اکنون ما شهادت می دهیم که تو ولی خدا و بعد از آن حضرت امام می باشی. تو پدرت حضرت امیر (علیه السلام) را همان طور به ما نشان دادی که پدرت، رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را بعد از رحلتش در مسجد قبا به ابو بکر نشان داد.
امام حسن (علیه السلام) فرمود: آیا نشنیده ‏اید که خداوند می فرماید: «وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُون‏/ آن افرادی را که در راه خدا کشته شده‏ اند مگوئید مرده ‏اند، بلکه زنده ‏اند، ولی شما تشخیص نمی دهید» (بقره/ 154) اکنون که این آیه در باره این گونه افراد که در راه خدا کشته شده ‏اند نازل شده باشد پس در باره ما امامان چه می گوئید؟
گفتند: ایمان آوردیم و تصدیق نمودیم یا ابن رسول اللَّه. ‏(بحار الأنوار چاپ بیروت ج ‏43 ص 328 باب 15 معجزات امام حسن (علیه السلام)).
5- لزوم مودت به آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم
حسن بن زید از پدر خود از جدش نقل کرد که پس از شهادت حضرت علی (علیه السلام)، امام حسن (علیه السلام) در ضمن سخنرانی خود فرمود: ما از همان خانواده ‏ای هستیم که محبت و مودت آنها بر هر مسلمانی به صریح این آیه واجب شده: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی‏ وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیها حُسْناً/ بگو: از شما [در برابر ابلاغ رسالتم‏] هیچ پاداشی جز مودّت نزدیکان [یعنی اهل بیتم‏] را نمی‏ خواهم. و هر کس کار نیکی کند، بر نیکی ‏اش می ‏افزاییم‏» (شوری/ 23) فرمود: «اقتراف حسنة»، مودت ما خانواده است. (بحار الأنوار چاپ بیروت ج ‏23 ص 251 باب 13).
6- کَفّار و عنید کیست؟
در روایتی فضل می گوید: از امام حسن (علیه السلام) پرسیدم: منظور از کَفّار در آیه «و أَلْقِیا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ/ در جهنم بیفکنید هر کافر خود خواه متکبر و لجوجی را» (ق/ 24) کیانند: فرمود: کسی که کافر به جدم رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و سلم باشد.
عرض کردم عنید کیست؟ فرمود: منکر حق علی بن ابی طالب (علیهما السلام). ‏(بحار الأنوار چاپ بیروت ج ‏47 ص 358 باب 11).
7- به چه اندازه به دیگران انفاق و کمک کنیم؟
امام حسن (علیه السلام) در تفسیر آیه «وَ کانَ بَیْنَ ذلِکَ قَواماً/ و [انفاقشان‏] همواره میان این دو در حدّ اعتدال است» (فرقان/ 67) فرمود: «قوام» یعنی: کار نیک (کمک به دیگران). «عَلَی الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَ عَلَی الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ/ توانگر به اندازه توانایی خود و تنگدست به اندازه توانایی خود» (بقره/ 236)، همچنین هزینه کردن بر عائله و فراهم آوردن روزی (و امکانات زندگی) ایشان، به قدری که برای خود او و آنان شایسته و مناسب است «لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا ما آتاها/ و خداوند هیچ کس را بیش از آنچه به وی داده است مکلّف نمی ‏سازد» (طلاق/7). ‏(کافی چاپ إسلامیه ج‏ ‏‏4 ص 566 باب کراهت اسراف و...).
8- اجر بدون حساب به صبر کنندگان
امام حسن مجتبی (علیه السلام) از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت می‏ کند که آن حضرت فرمود: «در بهشت درختی است که به آن درخت ابتلاء می ‏گویند و آن در روز قیامت به اهل بلا و مصیبت داده می ‏شود و هیچ گونه محکمه و میزانی جهت بررسی‏ اعمال آنها تشکیل نمی ‏شود و مانند باران بر آنها ثواب و پاداش فرو می ‏ریزند. سپس امام حسن مجتبی (علیه السلام) این آیه را خواند: «إِنَّما یُوَفَّی الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسابٍ/ فقط شکیبایان پاداششان را کامل و بدون حساب دریافت خواهند کرد» (زمر/ 10). (مسکن الفؤاد عند فقد الأحبة و الأولاد ص 43 باب دوم: در صبر).
‏9- تلافی و جبران هدیه دیگران
در روایتی انس می گوید: کنیزی زر خرید، یک شاخه ریحان به عنوان هدیه برای امام حسن (علیه السلام) آورد و آن بزرگوار او را در راه خدا آزاد ‏نمود.‏ من به آن حضرت گفتم: برای یک شاخه ریحان او را آزاد نمودی؟
فرمود: «وَ إِذا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها/ هر گاه چیزی به شما به عنوان هدیه دادند شما نیکوتر از آن یا همان مقدار را تلافی کنید» (نساء/ 86) جزای نیکوی این زن این بود که او را در راه خدا آزاد نمایم.‏
این اشعار از امام حسن (علیه السلام) است‏:
إِنَّ السَّخَاءَ عَلَی الْعِبَادِ فَرِیضَةٌ             لِلَّهِ یُقْرَأُ فِی کِتَابٍ مُحْکَمٍ‏
وَعَدَ الْعِبَادَ الْأَسْخِیَاءَ جِنَانَهُ             وَ أَعَدَّ لِلْبُخَلَاءِ نَارَ جَهَنَّمَ‏
مَنْ کَانَ لَا تُنْدِی یَدَاهُ بِنَائِلٍ             الرَّاغِبِینَ فَلَیْسَ ذَاکَ بِمُسْلِمٍ.

ترجمه:
بذل و بخشش برای بندگان خدا یک امر لازمی است که در قرآن کریم خوانده می ‏شود.‏
‏خدا بهشت خود را به بندگان بخشنده وعده داده و جهنم را برای افراد بخیل مقرر فرموده است.‏
‏کسی که دستهایش برای بی ‏نوایان بخشنده نباشد او مسلمان نخواهد بود.‏
‏(بحار الأنوار چاپ بیروت ج ‏43 ص 343 باب 15 معجزات امام حسن (علیه السلام)).
‏10- از چه کسانی حاجت خود را بخواهید؟
در روایتی می خوانیم که حسن بن علی (علیهما السلام) فرمود: اگر نیازهایی را درخواست کردید از اهل آن درخواست کنید. پرسیده شد: ای فرزند ‏پیامبر خدا، اهل آن چه کسانی‏ اند؟
امام حسن بن علی (علیهما السلام) فرمود: آنان که خدا در کتابش داستانشان را نقل کرده و ‏از آنان یاد نموده و فرموده است: «إِنَّما یَتَذَکَّرُ أُولُوا الْأَلْباب‏/ تنها صاحبدلان، پند پذیرند» (زمر/ 9) فرمود: آنان خردمندانند. (کافی چاپ ‏إسلامیه ج‏ 1 ص 19 کتاب عقل و الجهل).‏

Share