درگذشت شاعر فرانسوی و بانی مکتب سورئالیسم، آندره برتون(1966میلادی)

28 سپتامبر
آندره برتون,Andre Breton,شاعر فرانسوی,گنجینه تصاویر ضیاءالصالحین

شاعر، محقق و منتقد فرانسوی، آندره برتون در 16 آوریل 1902میلادی در شهر اورن فرانسه به دنیا آمد. وی در هفده سالگی تحصیلات پزشکی خود را آغاز کرد اما از این اقدام، چیزی جز کشف این مطلب که طب برایش دستاویزی بیش نخواهد بود، عایدش نشد. چرا که رسالت راستین خود را، شاعری می دانست. برتون همزمانْ با انجمن های ادبی زمان آشنا شد و از شاعران مختلف الگو گرفت. با آغاز جنگ جهانی اول و فراخوانی به نظام، وی ناگاه با صورتی از زندگی مواجه شد که از نظر روانی، ضربه ای تکان دهنده بر او وارد ساخت. برتون در این زمان دیگر به اصول قراردادی اشکالِ ادبی تثبیت شده، با بدبینی می نگریست. وی با ادامه جنگ، خود را بیشتر آماده پذیرش تاثیری نوین یافت که بر عصیان مطلق علیه هرگونه دعوی هنری و ادبی مبتنی بود. از این رو در جنبش دادائیسم شرکت کرد و سعی نمود از نوآوری های این مکتب حمایت و استفاده کند تا از موانعی که در راه تحول تمام و کمالِ استقلالِ شاعرانه اش بود، رهایى یابد. در این جنبش که زاییده اضطراب و هرج و مرج ناشی از جنگ بود، غرض پیروان آن، آزاد ساختن هنر و ادبیات از عقل و منطق و جدا کردن آن از اندیشه و زبان است. اما در این زمان، برتون به این نتیجه رسید که دادائیست ها، در عمل، همه نیروهایشان را صرف تخریب، می کنند. لذا از این مکتب فاصله گرفت و به ابداع مکتب جدیدی پرداخت که به نام سورئالیسم شهرت یافت. این مکتب به معنی برتر از واقع، شیوه ای است که برتون آن را در سال 1922میلادی در فرانسه ایجاد کرد. شکست سدها و گشودن بندها و نیز عصیان در برابر همه چیز، محرک اصلی و باطنی سورئالیسم است. این مکتب می کوشد تا از راه شعرْ بر اذهان تسلط پیداکند. زیرا پیشنهاد می کند که نویسنده پس از آن که خود را به رؤیا سپرد، هرچه به ذهنش رسید، باید بی تأمل یادداشت نماید. شاعر سورئالیسم القا کننده اوهام و صورِ آزاد ذهنی و جادوی کلام تصویری و عینی است. سورئالیسم زبان قرن بیستم و نابسامانی ها و آشفتگی های روزگار را بازگو می کند و لزوماً عقلی و منطقی نیست. در نظم نیز، شعر آزاد برتون، از قوانین عروضی پیروی نمی کند و چون، نثری است، دور از هرگونه پیوستگی  منطقی. این نظم تنها به وسیله کشش و جاذبه کلمات است که هیجان فکری را نشان می دهد و در عین حالْ از استحکام و قدرت القایى بی نظیری برخوردار است. از برتون آثار متعددی بر جای مانده که روشنی زمین، هوای آب و تپانچه موسفید، در زمینه نظمْ، از آن جمله اند. هم چنین اصول اندیشه شخصی برتون در مجموعه ای به نام بیانیه های سورئالیسم انتشار یافت. در آثار برتون، داستان، تجزیه و تحلیل و هذیان و اوهام در هم می آمیزد و این نظریه که بسط و نفوذ رؤیا در عالم واقع و تجلی ضمیر پنهان را عرضه می کند، صورت های گوناگون می یابد. توجه فراوان برتون به امور غیرمعمول و شگفت انگیز و کنجکاوی او درباره عمق روح و تحلیل فعالیت ناهشیارانه مغز، سبک سورئالیسم او را نشان می دهد. آندره برتون سرانجام در 28 سپتامبر 1966میلادی در 64 سالگی درگذشت.

Share