در زمان فتحعلی شاه، دو دوره جنگ بین ایران و روسیه درگرفت كه هر دو جنگ با شكست ایران به پایان رسید. پس از شكست دوم، اول اسفند 1206 ش(5 شعبان 1243 ق، 21 فوریه 1828 م) عهدنامه ای بین ایران و روس در قریه تركمانچای به امضا رسید كه به مراتب از قرارداد گلستان شومتر بود. به موجب این معاهده، ولایات ایروان و نخجوان به روسیه واگذار شد و مرزها معین گردید. علاوه بر غرامتی كه ایران پرداخت كرد، حق كشتیرانی در دریای خزر مجدداً برای روسها تأیید شد. به علاوه، اتباع روسیه در ایران از حقوق كاپیتولاسیون و مصونیت قضایی برخوردار شدند. این امر، حقِّ اجرای مجازات نسبت به اتباع روس را هم كه در ایران مرتكب جرم میشدند از دولت ایران گرفت و بعدها كم كم به جایی رسید كه تقریباً اختیار محاكمه از دست دولت ایران سلب شد و استقلال قضایی كشور محدود گردید. دولت روسیه در برابر آن همه منافع، تنها ولیعهدی عباس میرزا و رساندن او را به تخت سلطنت تأیید كرد.
منبع: مجله اینترنتی 24خبر
